از جمله جاذبه‌های گردشگری شهر تاریخی و سیاحتی وان، می‌توان به مسجد بزرگ وان اشاره کرد. البته لازم به ذکر است شهر وان دارای مساجد بسیار قدیمی و تاریخی است اما در میان آنها مسجد بزرگ وان که به آن مسجد جامع اولو جامی می گویند، خودنمایی می کند. این مسجد متعلق به دوره سلجوقیان بوده و در واقع آثار به جا مانده از آن دوره را با توجه به بازسازی های مکرر، تجدید کرده‌اند.
کاوش‌های باستان شناسان در تور وان safarbato به این نتیجه رسیده است که عناصر ساختار بنا به دوره سلطان قرا یوسف بر می‌گردد که نشاندهنده قدمت دیرینه آن است. گفتنی است بر اساس رویدادهای طبیعی مانند زلزله و جنگ‌هایی مانند جنگ جهانی دوم، مسجد بارها تخریب و از نو بازسازی شد. اما همچنان شکوه تاریخی خود را پابرجا نگه داشته است. مسجد بزرگ وان از جمله رویدادهای مهم تاریخی قرن دوازدهم است که توریست‌های بی‌شماری برای بازدید از آن به شهر تاریخی وان سفر می‌کنند. علاوه بر آن از این مسجد به عنوان هنر معماری عثمانی و اسلامی یاد می‌شود که در واقع مظهر شکوه تاریخ و هنر اسلام است. در ادامه به شرح خلاصه‌ای از ویژگی‌های مسجد بزرگ وان اشاره می‌کنیم.
Van Ulu Camiویژگی‌های مسجد بزرگ وان، مسجد اولو جامی
همانطور که از پیش بدان اشاره شد این مسجد به دلیل قدمت طولانی‌اش که به دوره سلجوقیان بازمی‌گردد بسیار مورد توجه گردشگران و توریست‌هایی که به شهر وان سفر می‌کنند، قرار گرفته است. از سوی دیگر مسجد بزرگ وان شامل هفت صحن است. علاوه بر آن دارای شانزده پنجره با نمای قوسی شکل است که به شیوه خاصی در قاب قرار گرفته اند و همین امر باعث جلوه بیشتر مسجد شده است.
نمای معماری مسجد بزرگ وان
به گزارش سفر باتو ، مسجد بزرگ وان و یا مسجد جامع اولو جامی متعلق به قرن دوازدهم بوده و از اعصار گذشته به عنوان مکانی مقدس برای حمد و ثنا از آن استفاده می‌شد. با توجه به تخریب‌های مکرر طی قرون متمادی، بازسازی کنونی آن بیانگر بخش کوچکی از تاریخ سلجوقیان است. نمای مسجد دارای معماری عثمانی و اسلامی بوده و گنبدها و دو مناره آن را در بر گرفته که گویای معماری و تمدن اسلامی است. همچنین داخل مسجد نیز از نگارگری‌های اسلیمی به طرز زیبایی استفاده شده که به شکوه آن افزوده است. حائز اهمیت است که بدانیم هنر اصیل ایرانی در نگارگری‌های داخل تمامی مساجد شهر وان از جمله نکات مهمی است که مورد توجه فرهنگ دوستان و هنرمندان واقع شده است. حکاکی‌های گچی، کنده کاری‌ها، نگارگری‌ها، آجر کاری و هنر تذهیب را می‌توان در اینگونه مساجد رویت کرد. لازم به ذکر است نقاشی ها و خطوط اسلیمی که بر دیواره‌های مسجد طراحی می‌شد، به دلیل جذب افراد به اینگونه اماکن بود که در واقع به عبادتگاه ها تشویق شوند. بنا بر همین امر از نگارگری‌ها و نقاشی های تزئینی و اسلامی به وفور در مسجد بزرگ وان استفاده شده است. طراحی گل و مرغ که از دوره عباسیان و در میان ترکان بسیار رایج بود در این مسجد مشاهده می‌شود. نقاشی‌های قرینه‌ای که مورد توجه بسیاری از ترکان است و نمای داخلی مسجد بزرگ وان را شکیل‌تر کرده است. حائز اهمیت است که بدانیم پیش از ظهور اسلام ادیان دیگری در اینگونه اماکن مورد عبادت قرار می‌گرفت و جای تعجب ندارد اگر که نشانه‌هایی از ادیان دیگر مانند مسیحیت را در اینگونه مساجد شاهد باشیم. گفتنی است داخل بنا، چشمه‌ای تعبیه شده که نمازگزاران می‌توانند قبل از شروع نماز با آب چشمه وضو گیرند.
کاربرد مسجد بزرگ وان در اعصار گذشته
معمولا از مساجد جهت عبادت استفاده می‌شود، منتهای مراتب علاوه بر عبادت و پرستش خالق، در بخشی از این مسجد به عنوان مکتب خانه و آموزش آثار ادبی و دینی نیز استفاده می‌شد. همچنین دیدار علما و علاقمندان به دروس مذهبی نیز در این مسجد انجام می‌گرفت. حجره‌هایی در داخل مسجد تعبیه شده است که نشان دهنده این رویدادها است. از سوی دیگر اینگونه اماکن جنبه تبلیغاتی و جذب افراد را نیز داشته است. بدین ترتیب با تزئینات معماری داخلی سبب جذب افراد به حمد و ثنا می‌شده است. امروزه علاوه بر عبادت در مسجد بزرگ وان، از آن به عنوان موزه و جذب گردشگر در توسعه صنعت توریست شهر وان استفاده می‌شود. در واقع علاوه بر اینکه مکانی مقدس است، دارای جنبه‌های تاریخی و باستانی نیز می‌باشد و مهمتر آنکه یادآور دوره سلجوقیان و قرن دوازدهم است. به همین علت هر ساله شماری از گردشگران و توریست‌ها از سراسر جهان برای بازدید از این مکان تاریخی به شهر وان سفر کرده و گوشه چشمی به تاریخ دوره سلجوقیان و آداب و سنن آن زمان می اندازند. از این روی مسجد بزرگ وان را می‌توان همچون گنجینه‌ای ارزشمند در قلب شهر تاریخی وان که دربرگیرنده هنر اسلامی – ایرانی و هنر عثمانی است، دانست که بازدید از این مسجد باشکوه و باستانی خالی از لطف نیست.
