مهندس عمران موفق کیست و چه ویژگی هایی دارد؟[از 0 تا 100 موفقیت در مهندسی عمران]

در حال حاضر سالانه بیش از 7 هزار مهندس عمران از دانشگاه های مختلف کشور فارغ التحصیل می شوند و تقریبا تمامی آن ها رویای موفقیت در بازار کار مهندسی عمران را در سر خود دارند، اما آیا همه آن ها به این موفقیت دست پیدا می کنند؟ آیا بازار کار مهندسی در کشور گنجایش این تعداد مهندس را دارد و برای تمامی آن ها موقعیت شغلی فراهم است؟

در این مقاله به بررسی روش های موفقیت در بازار کار مهندسی عمران می پردازیم و میخواهیم ببینیم یک دانشجو یا فارغ التحصیل این رشته چه اقداماتی برای دستیابی به اهداف خود در این بازار پر رقابت و با تعداد بسیار زیاد مهندس باید انجام دهد. پس با ماه همراه باشید.

زمینه های کاری یک مهندس عمران

رشته مهندسی عمران که از آن با عنوان مادر رشته های مهندسی نیز یاد می شود، زیر مجموعه و زمینه های کاری مختلف و متنوعی در دنیا دارد. اولین قدم برای ورود به بازار کار، انتخاب یکی از زمینه های این رشته است. زمینه های کاری مهندسی عمران در جهان عبارتند از:

• مهندسی سازه و زلزله
• ژئوتکنیک
• مدیریت منابع آب
• محیط زیست
• حمل و نقل
• سازه های دریایی
• مدیریت پروژه و ساخت

در بین زمینه های یاد شده مهندسی سازه و زلزله در حال حاضر در کشور ما و در بازار کار داخل کاربرد بیشتری دارد و به همین جهت تمرکز اصلی ما در این نوشته بر روی آن خواهد بود.

مهارت در مهندسی عمران، حلقه گمشده

متاسفانه امروز فارغ التحصیلان رشته مهندسی عمران در زمینه مهارت های مورد نیاز این رشته در بازار کار در پایین ترین سطح ممکن هستند و دانشگاه در زمینه ورود فارغ التحصیلان این رشته به بازار کار کمک زیادی به آن ها نکرده و نمی کند. به عبارت دیگر دانش تئوریکی که در دانشگاه به دانشجویان رشته مهندسی عمران تدریس می شود شرط لازم برای ورود به بازار کار مهندسی می باشد اما به هیچ عنوان این دانش کافی نیست و خلاهایی بسیار زیاد مهارتی در این میان وجود دارد که توسط خود فرد باید پر شود.

وجه تمایز یک مهندس عمران موفق با سایر مهندسین هم رشته خود، فقط و فقط مهارت های آن است که باید به طور جدی مورد توجه قرار گرفته و در ادامه به بررسی مهارت های مورد نیاز برای ورود و رشد در مهندسی عمران در زمینه های مختلف خواهیم پرداخت.

برای زمینه های کاری یک مهندس عمران در کشور در حال حاضر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• طراحی سازه
• نظارت ساختمان
• اجرای ساختمان
• متره و برآورد و امور قراردادها
• کنترل و مدیریت پروژه
• تولید متریال و مصالح

در ادامه به مهارت های مورد نیاز در هر یک از زمینه های یاد شده خواهیم پرداخت.

طراحی سازه

همه فارغ التحصلان و دانشجویان رشته مهندسی عمران با شنیدن طراحی سازه به یاد دروس طراحی سازه های فولادی و بتنی و تحلیل سازه در دانشگاه می افتند. این دروس پایه اصلی این زمینه کاری بوده و فرد برای ورود به حوزه طراحی سازه و تبدیل شدن به یک مهندس طراح سازه واقعی و نه اپراتور نیاز به تسلط به این پایه های اساسی دارد.

اما مهارت های مورد نیاز یک طراح سازه به همین جا ختم نشده و از آن جایی که فرآیند طراحی و محاسبات سازه امروزه با استفاده از نرم افزارهای این رشته انجام می شود لازم است تا مهندس طراح سازه تسلط بسیار کاملی بر نرم افزارهای مثل  ایتبس و سیف که پرکاربردترین نرم افزارهای مورد استفاده در این زمینه در کشور ما می باشد داشته باشد.

علاوه بر نرم افزار تسلط بر بندهای آیین نامه برای بهینه سازی و ایمن و اقتصادی طراحی کردن یک پروژه از جمله مهارت های دیگری است که یک مهندس طراح سازه باید دارا باشد.

سوالی که در این حین ممکن است پیش بیاید این است که فرد برای تسلط بر طراحی سازه و ورود به این حوزه چه آموزش هایی لازم است تا ببیند؟

در حال حاضر دوره های مختلفی در این زمینه برگزار می شود که به نظر نویسنده این متن کامل ترین و جامع ترین دوره موجود دوره آموزش ایتبس مجموعه پاراسیویل با تدریس مهندس امیرطه نوروزی می باشد.

نظارت ساختمان

یکی دیگر از زمینه های کاری در مهندسی عمران نظارت بر ساخت و اجرای سازه ها می باشد. مهندس ناظر بنابر تعریف، وظیفه انطباق نقشه های تهیه شده توسط شرکت مهندسی مشاور و یا طراح سازه با آن چه که در اجرا اتفاق می افتد و البته مقررات ملی را دارد. نظارت ساختمان از جمله زمینه هایی است که بسیار نقش مهم و اساسی داشته و متاسفانه در دانشگاه و تحصیلات آکادمیک دانشگاهی به آن بی توجهی شده است.

یک مهندس ناظر ساختمان برای آن که بتواند از پس مسئولیت های خود بر بیاید لازم است تا به موارد زیر تسلط داشته باشد:

• اجرای درست و اصولی سازه ها
• حقوق مهندسی
• بیمه مهندسی
• گزارش نویسی
• مقررات ملی ساختمان

کسب درآمد از نظارت ساختمان تنها از مسیر پروانه نظارت که با شرکت و قبولی در آزمون نظام مهندسی به دست می آید نمی گذرد و فرد با داشتن مهارت های نظارتی می تواند بدون پروانه و به عنوان ناظر عالیه در پروژه و یا مشاور کارفرما فعالیت کند.

اجرای ساختمان

به نقل از مطلبی در سایت پاراسیویل اجرای ساختمان از جمله مواردی نیست که فرد با گذراندن چند واحد در دانشگاه و یا شرکت در یک دوره جامع آموزشی اجرای ساختمان بتواند ادعا بکند که به صفر تا صد اجرای ساختمان مسلط است و دیگر نیاز به کسب تجربه ندارد.

اجرا از جمله مورادی است که علاوه بر تسلط بر آیین نامه های ساخت و اجرای سازه ها نیاز به تجربه دارد و هرپروژه اجرایی چالش ها و مسائل خاص خودش را دارد که ممکن است تا آن روز برای فرد اتفاق نیوفتاده باشد و نیاز به اتخاذ تصمیم های جدید در خلال انجام عملیات اجرایی  باشد.

متره و برآورد

به محاسبه و اندازه گیری مقادیر مصالح موردنیاز برای اجرای یک پروژه یا محاسبه مقادیر مصالح به کار رفته و در یک پروژه ساختمانی یا صنعتی اجرا شده متره می گویند. متره به طور خلاصه محاسبه مقادیر مصالح مثل بتن، فولاد، عملیات خاکی، و ... مصرف شده در یک پروژه است. در کنار متره همواره برآورد قرار میگیرد که منظور از آن تخمین میزان منابع و اقتصاد مورد نیاز در مراحل مختلف پروژه می باشد که از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است.

متره و برآورد هم از جمله مواردی است که متاسفانه در دانشگاه و در چارت درسی مهندسی عمران و معماری تنها 2 واحد درسی را به  خود اختصاص داده و در عین مهم و کاربردی بودن آن، مظلوم واقع شده است.

با توجه به وضعیت اقتصادی حاکم بر کشور ایران، متره و برآورد در پروژه های ساختمانی  از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار خواهد بود. در صنعت ساختمان با حجم بسیار زیاد تبادلات مالی که در این صنعت در حال انجام است، این موضوع اهمیت بسیار زیادی دارد. پیدا می کند. در صنعت ساختمان انواع جایگاه های مختلف شغلی مثل کارفرما، مشاور و پیمانکار به تناسب فعالیت های خود نیاز به دانستن علم متره و برآورد دارند. با توجه به مطالب گفته شده این نیاز وجود دارد تا آموزش صحیح، کامل و کاربردی از متره و برآورد برای فعالین حوزه ساختمان مهیا و آماده شود. متاسفانه در دانشگاه آن طور که باید به بحث متره و برآورد پرداخته نشده و عملا فارغ التحصیلان دانشگاه درک درست و کاملی ازنیازهای بازار کار متره و برآورد ندارند و این موجب می شود تا نیاز به آموزش های تکمیلی در این هر روز بیشتر حس شود.

جمع بندی و نتیجه گیری

مهارت از جمله موارد بسیار مهم و پارامترهایی است که در هر حرفه و شغلی مورد توجه بسیاری قرار دارد. رشته مهندسی عمران از هم از این مورد مستثنی نبوده و برای موفقیت در آن نیازمند به داشتن مهارت هایی فراتر از دانشگاه در کنار دانش تئوریکی که از دانشگاه به دست می آید داریم. 

همانطور که در ابتدای نوشته هم عنوان شد با وجود فارغ التحصیلی حدود 7 هزار مهندس عمران به صورت سالیانه از دانشگاه های سراسر کشور یک مهندس عمران موفق باید دارای ویژگی هایی باشد که در این بازار کار پررقابت افراد کمتری دارای آن بوده تا بتواند مسیر موفقیت در این رشته را طی کند. و در نهایت لازم به ذکر است که علاوه بر مهارت های تخصصی نام برده شده، مهارت های نرم مثل فن بیان، مذاکره، بازاریابی و نحوه صحیح ارتباط گیری موثر نیز از ملزومات موفقیت در حوزه مهندسی و ساختمان می باشد.

به امید موفقیت جامعه مهندسی ایران!