رویکردی که برای احداث دو میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکن مهر در نظر گرفته شده بود عمدتاً بر پایه پروژه محوری بنا شد و به همین لحاظ سال ۱۳۹۵ که نهمین سال خود را سپری می‌کرد ۱۶۰ واحد آن فاقد متقاضی بود. البته به تدریج با استفاده از روش‌هایی همچون واگذاری به افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی، برای برخی از واحدها متقاضی پیدا شد؛ مشتریانی که البته با توجه به عدم تمایل اولیه، نمی‌توان آنها را متقاضی واقعی قلمداد کرد. با این حال هنوز بعد از گذشت ۱۳ سال حدود ۸۰ هزار واحد به دلایل متعدد نیمه‌کاره رها شده و تقاضایی برای آنها وجود ندارد.
از سوی دیگر، دولت روحانی طرح احداث ۴۰۰ هزار واحد مسکونی را مدنظر قرار داد که گفته می‌شود با عنوان «مسکن امید» ارائه خواهد شد. ۲۰۰ هزار واحد از این تعداد در شهرهای جدید، ۱۰۰ هزار در بافت‌های ناکارآمد و ۱۰۰ هزار در مناطق هدف بنیاد مسکن قرار دارد. بر این اساس کارگاهی به منظور بررسی این طرح در محل شرکت عمران شهرهای جدید برگزار شد که مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید در این خصوص گفت: در احداث ۲۰۰ هزار واحد مسکونی در شهرهای جدید تحت عنوان «مسکن امید» تلاش می‌شود تا مشکلاتی که در مسکن مهر وجود داشت تکرار نشود.
حبیب الله طاهرخانی، روز گذشته در کارگاه برنامه‌ریزی ارزش تهیه نقشه راه و برنامه عملیاتی احداث ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور با محوریت شهرهای جدید به تشریح اهداف و رویکردها و روش‌های ساخت در شهرهای جدید پرداخت و اعلام کرد: در احداث ۲۰۰ هزار واحد مسکونی تلاش می‌شود تا مشکلاتی که در تولید مسکن مهر وجود داشت، تکرار نشود.
مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید با تاکید بر اینکه تولید مسکن در روش‌های جدید به صورت محله محوری خواهد بود، گفت: لزوم تنوع‌بخشی ساز و کارهای اجرایی طرح، ضرورت برنامه‌ریزی و توجه به بهره‌مندی اقشار مختلف از طرح، تقدم آماده‌سازی و احداث زیرساخت‌ها بر ساخت مسکن، و ظرفیت‌های قانونی و مالی جهت اجرای طرح از مهمترین محورهای احداث واحدهای مسکونی در شهرهای جدید است.
ایراد دیگری که می‌توان به مسکن مهر گرفت سهل انگاری در خصوص ایجاد اشتغال در مناطق هدف این طرح بود. به طور مثال افق جمعیتی شهر جدید هشتگرد ۷۰۰ هزار نفر تعیین شد که البته اخیراً به ۴۰۰ هزار نفر کاهش یافته اما تقریباً هیچ برنامه خاصی برای اشتغال ساکنان ارائه نشد. به همین دلیل از ۴۸ هزار واحد مسکن مهر که برای این شهر در نظر گرفته شد تنها ۳۹ هزار واحد عملیاتی شد که البته از این تعداد نیز ۱۰ هزار و ۸۶ واحد فاقد متقاضی است. در قالب ۲۰۰ هزار واحد مسکن امید نیز ۱۸ هزار واحد برای هشتگرد تعریف شده که ۱۳ هزار آن در قالب امید و ۵۰۰۰ خود مالکی است.
مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید هشتگرد در پاسخ به سوال مبنی بر اینکه آیا سوددهی بخش خصوصی در این ۱۸ هزار واحد در نظر گرفته شده است یا خیر؟ گفت: تصمیم گرفتیم که توسعه هشتگرد را از طریق بخش خصوصی پیش ببریم در این خصوص کیفیت ساخت و ساز را نیز مد نظر قرار داده‌ایم. در ۱۸ هزار واحدی که برای هشتگرد تعریف شده بر اساس انتخاب خود پیمانکاران بوده و لذا قطعاً آنها با در نظر گرفتن بازار فروش اقدام به ساخت و ساز می‌کنند و سوددهی خود را در نظر می‌گیرند.
داوود صفدری همچنین در خصوص برنامه‌های اشتغال ساکنان هشتگرد گفت: شهرهای جدید اگر صرفاً خوابگاهی باشند به سمت نابودی و مرگ می‌روند. بنابراین جدا از بحث خدمات و زیرساخت‌هایی که برای هشتگرد در نظر داریم بحث اشتغال را نیز دنبال می‌کنیم در دهه‌ی ۶۰ آن طور که باید و شاید این موضوع در نظر گرفته نشد اما در برنامه‌های خود توسعه صنایع پاک را مد نظر قرار داده‌ایم تا بتوانیم اشتغال هم داشته باشیم و از رفت و آمد بیش از حد به کلان شهرهای کرج و تهران جلوگیری کنیم.
رویکرد احداث واحدهای مسکونی برنامه‌ریزی ارزش است
مازیار حسینی، معاون مسکن و ساختمان نیز ضمن حضور در این کارگاه، به ترسیم جایگاه بخش مسکن در اقتصاد و اشتغال کشور، بررسی تجارب جهانی در روش‌های تأمین مالی و اعطای تسهیلات مسکن به خصوص در اروپا و آمریکا پرداخت.
حسینی گفت: ضرورت توجه به تأمین آرامش و آسایش ساکنان با استفاده از راهکارهای ارزان‌قیمت در معماری و ساختمان (بدون کاهش کیفیت) و لزوم شناسایی و حل پارامترهای ناپایدار سازی، که تمایل سرمایه‌گذار برای ورود به پروژه را کم می‌کند، از محورهایی است که بر آن تاکید داریم.
معاون وزیر راه و شهرسازی، به‌کارگیری رویکرد برنامه‌ریزی ارزش را برای نزدیک کردن دیدگاه‌های نهادهای مختلف به هم را در این برنامه اساسی دانست.
تهیه نقشه راه و برنامه عملیاتی احداث ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور در قالب برنامه‌ریزی ارزش در دستورکار معاونت مسکن و ساختمان وزارتخانه قرار دارد. نقشه راه مذکور شامل احداث ۲۰۰ هزار واحد مسکونی توسط شرکت عمران شهرهای جدید در شهرهای جدید، احداث ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در شهرهای کمتر از ۵۰ هزار نفر توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و احداث ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در قالب بازآفرینی شهری در بافت‌های فرسوده شهرها است.
بر اساس اعلام معاونت مسکن و ساختمان، برگزاری سه کارگاه اصلی برنامه‌ریزی ارزش دو روزه برای هرکدام از محورها در برنامه معاونت مسکن و ساختمان قرار دارد که تا نیمه اول اردیبهشت برگزار خواهد شد.
بر اساس این گزارش، همچنین داودرضا عرب، ضمن تشریح چارچوب برنامه‌ریزی ارزش، و روش‌شناسی انجام کار، به ارائه طرح مبنا که شامل برنامه‌های شرکت عمران شهرهای جدید برای احداث ۲۰۰ هزار واحد مسکونی می‌شد پرداخت. این طرح توسط حاضرین با تخصص‌های مختلف مانند برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، برنامه‌ریزی مسکن، اقتصاد مسکن، تأمین مالی مسکن، جامعه‌شناسی، حوزه ساخت و مسائل فنی-اجرایی مسکن، و غیره و نیز نمایندگان نهادهای مختلف دولتی و خصوصی ذینفع به بوته نقد و بررسی گذاشته شد.
همچنین، در کنار نقد و بررسی طرح مبنا، شاخص‌های مسکن در شهرهای جدید، چالش‌ها و فرصت‌های شهرهای جدید در حوزه مسکن مورد بحث قرار گرفت. در ارائه طرح مبنا و شاخص‌های مسکن در شهرهای جدید، نمایندگان شهرهای جدید به ارائه دیدگاه‌های خود در این خصوص و نیز ابهامات احتمالی موجود در گزارش‌های ارائه شده پرداختند.
تحلیل کارکردهای اصلی برنامه احداث ۲۰۰ هزار واحد مسکونی در شهرهای جدید دیگر محور کارگاه بود که یکی از مهمترین این کارکردها با عنوان «تأمین مالی مسکن» انتخاب شده و تمام اعضای کارگاه دیدگاه‌ها و ایده‌های خود در خصوص نحوه، فرایند و راهکارهای تأمین مالی را مطرح کردند.
این کارگاه امروز چهارشنبه ۲۸ فروردین نیز ادامه خواهد داشت. در روز دوم، جمع‌آوری ایده‌ها در دیگر کارکردها مانند کاهش قیمت تمام شده مسکن، تأمین مسکن در استطاعت و غیره مورد بررسی قرار خواهد گرفت که این ایده‌ها در نهایت ارزیابی شده و ایده‌های برتر در هر کارکرد، برای توسعه توسط کارگروه‌های مختلف، انتخاب خواهد شد.
