اگرچه در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته حرکت نفت در مسیر افزایشی متوقف شد، اما در نهایت قیمت‌ها رشد ۲۰ درصدی را نسبت به کف قیمتی دسامبر به ثبت رساندند. رشد ۲۰ درصدی قیمت نسبت به کف، به لحاظ تکنیکال پیام خروج بازار نفت از حالت خرسی و ورود به محدوده گاوی را به همراه دارد که می‌تواند به معنای بیشتر شدن تقاضای خرید در بازار و تداوم رشد قیمت‌ها باشد. در سه ماه پایانی سال ۲۰۱۸ بدبینی به اثرگذاری توافق کاهش تولید کشورهای عضو و غیرعضو اوپک، اعطای معافیت از تحریم‌ها به هشت خریدار نفت ایران و تداوم جنگ تجاری میان چین و آمریکا، باعث شد نفت حدود ۴۰ درصد کاهش قیمت را تجربه کند. اما کاهش تولید پیش از موعد عربستان در ماه گذشته میلادی موجب شد که نگرانی‌ها از سمت عرضه تا حدودی رفع شود و از سوی دیگر مذاکرات تجاری چین و آمریکا در هفته گذشته، خوش‌بینی به رشد اقتصاد جهانی و تقاضای جهانی نفت خام را به دنبال داشت. این دو عامل موجب رشد قیمت‌ها در سه هفته اخیر شدند.
نفت بعد از دو هفته رشد مداوم، اگرچه آخرین روز کاری هفته گذشته را منفی به پایان برد، اما عملکرد هفتگی‌اش مثبت بود. فراتر از عملکرد هفتگی، قیمت نفت‌های شاخص بازار در هفته منتهی به ۱۱ ژانویه، نسبت به کمترین سطح در دسامبر رشدی ۲۰ درصدی داشته است که از نظر تکنیکال بازار نشانه‌ای روشن از خروج بازار از حالت خرسی و ورود به محدوده گاوی است. به لحاظ تکنیکال، زمانی‌که یک بازار کالایی نسبت به قیمت کف، رشدی ۲۰ درصدی را به ثبت می‌رساند به این معنا است که آن بازار از حالت خرسی خارج شده و وارد محدوده گاوی می‌شود. خروج بازار از فاز خرسی پیام آینده‌ای بهتر را برای فعالان بازارها دارد و معمولا در این شرایط، تقاضا برای خرید یک کالا از جمله نفت افزایش پیدا می‌کند. افزایش تقاضا نیز همواره با رشد قیمت همراه است. بنابراین به نظر می‌رسد پس از ورود بازار نفت به محدوده گاوی، رشد بیشتر قیمت‌ها در انتظار این بازار باشد. این شرایط درحالی پس از توافق اخیر کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش تولید ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای در روز ایجاد شده است که ایران از این توافق مستثنی است و می‌تواند از قیمت‌های بالاتر بهره ببرد. تلاش تیم مذاکره‌کننده وزارت نفت کشورمان در وین برای مستثنی کردن ایران از کاهش تولید درحالی مورد مخالفت برخی از کشورها بود که سرانجام به نتیجه مورد نظر رسید زیرا ایران به واسطه فشار تحریم‌ها، دچار کاهش تولید ناخواسته شده است.
هر بشکه نفت خام برنت در هفته گذشته ۶ درصد رشد قیمت داشت و شاخص نفت خام آمریکا نیز همانند برنت، با وجود افت روزانه با رشد ۵/ ۷ درصدی هفتگی همراه بود. این روند درست برخلاف چیزی است که در ماه‌های پایانی سال گذشته میلادی برای نفت رقم خورد و با وجود افت قیمت روزانه در جمعه، برای کشورهای تولیدکننده نفت خام امیدوارکننده است. شاید هم به همین علت است که خالد الفالح، وزیر نفت عربستان روز گذشته اعلام کرد «بازار نفت در مسیر درست قرار دارد و به زودی به مسیر تعادل باز می‌گردد.»
شاخص نفت خام برنت از ابتدای ۲۰۱۹ تا آخرین روز کاری بازار در هفته منتهی به ۱۱ ژانویه، بیش از ۶ دلار بر بشکه رشد قیمت داشته است. این میزان رشد قیمت از نگاه کارشناسان به امیدواری بازار به روند مذاکرات آمریکا و چین در زمینه جنگ تجاری و همچنین نشانه‌های پررنگ از پایبندی اوپک به کاهش تولید ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای در روز بازمی‌گردد.مذاکرات سه روزه آمریکا و چینبر سر ابعاد مختلف جنگ تجاری میان این دو کشور که از دوشنبه تا چهارشنبه هفته گذشته در پکن ادامه داشت، این چشم‌انداز را پیش روی فعالان بازار گشود که احتمالا در سال جدید میلادی شعله‌های این جنگ فروکش خواهد کرد. حصول توافقی میان چین و آمریکا به عنوان دو قدرت اقتصادی دنیا، می‌تواند تمام نگرانی‌ها پیرامون کند شدن رشد جهانی اقتصاد و تاثیر نامطلوب آن بر تقاضای جهانی نفت را از بین ببرد و افقی روشن برای قیمت‌ها ترسیم کند.اگر در کنار موضوع پایبندی که تا‌کنون از سمت اوپک، به ویژه بزرگترین عضو آن مشاهده شده است، تاکیدهای پی‌درپی برخی وزرای اوپک به «پایبندی بیشتر در صورت نیاز بازار» را نیز در نظر بگیریم، می‌توان امیدوار بود با دریافت این سیگنال از سمت بازار، روند رشد قیمت‌ها ادامه داشته باشد.
به گزارش رویترز، روز گذشته وزیر انرژی عربستان در یک کنفرانس نفتی در ابوظبی، بار دیگر تاکید کرد: «اگرچه بازار در مسیر تعادل است اما تولیدکنندگان نفت آماده‌اند تا اگر نیاز باشد دست به کاهش تولید بیشتری بزنند.» الفالح در توضیح بیشتر اظهار کرد چشم‌انداز او از قرار داشتن بازار در مسیر تعادل، فراتر از عملکرد هفتگی بازار است و ادامه خواهد داشت. اما تاکید الفالح بر کاهش تولید بیشتر با همکاری کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در صورت نیاز، در حالی است که او همزمان از روند کاهش تولید از سمت روسیه ناراضی است. با این حال باید دید منظور الفالح از «کاهش تولید بیشتر در صورت نیاز» چیست؟
روسیه، کندتر از همیشه
وزیر نفت عربستان در حالی بر «کاهش تولید بیشتر» تاکید دارد که برای انجام این کار، به حمایت شریک غیراوپکی خود نیاز جدی دارد. روسیه به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده غیرعضو اوپک از ابتدای سال ۲۰۱۷ این سازمان را در اجرای برنامه‌های کاهش تولید یاری می‌کند و در حال حاضر نقش پررنگی در استراتژی‌های کنترل بازار اوپک پیدا کرده است. در چنین شرایطی است که توافق شش ماهه کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش تولید ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای در روز، بیش از هر زمان به همراهی روسیه نیاز دارد. با این حال آن‌طور که از اظهارات الفالح برمی‌آید، روسیه در دور جدید کاهش تولید چندان به برنامه‌ها دل نداده است.
به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، وزیر انرژی عربستان به این خبرگزاری گفته است «مسکو در مسیر کاهش تولید توافق شده، آهسته‌تر از آن چیزی حرکت می‌کند که من می‌خواهم.» الفالح اگرچه تاکید کرده «روسیه در هر صورت کاهش تولید را آغاز کرده و من می‌دانم که مانند آنچه در سال ۲۰۱۷ رقم خورد، آنها برای حفظ بازار همکاری سازنده‌ای خواهند داشت» اما نارضایتی خود از روند کاهش تولید همراه غیراوپکی خود را نیز پنهان نکرده است. او در ادامه تاکید کرده است نه تنها سعودی‌ها بلکه سایر کشورهای عضو اوپک نیز عملکرد خوبی در مسیر کاهش تولید داشته‌اند. او بر گفت‌وگوهای مداوم خود با همتایانش در امارات و عراق برای جلب مشارکت فعال آنها تاکید کرد و تمام اینها را نشانه‌ای از عملکرد مثبت کشورهای عضو اوپک دانسته است. همچنین به گزارش رویترز، الفالح گفته است بر اساس اطلاعات منابع ثانویه، تولیدات اوپک در دسامبر بیش از ۶۰۰ هزار بشکه در روز نسبت به تولیدات نوامبر کم شده که از این میزان عربستان بیشترین سهم را در کاهش تولید و صادرات داشته است. طبق تخمین‌های موجود، عربستان سعودیسطح صادراتش را در ماه جاری به حدود هفت میلیون بشکه در روز کاهش می‌دهد که نشان از کاهش یک میلیون بشکه‌ای در روز دارد. الفالح همچنین با اشاره به روند فعلی کاهش تولیدات، برگزاری نشست فوق‌العاده پیش از نشست رسمی در آوریل را غیرضروری عنوان کرد.
کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در اوایل دسامبر گذشته، در نشست وین برای کاهش تولید روزانه ۲/ ۱ میلیون بشکه از تولیدات خود به توافق رسیدند. از این میزان چیزی حدود ۸۰۰ هزار بشکه در روز سهم کشورهای عضو اوپک و حدود ۴۰۰ هزار بشکه نیز سهم کشورهای غیرعضو اوپک است. ناگفته پیداست که بیشترین میزان کاهش تولید نیز از سمت عربستان و روسیه به‌عنوان بزرگترین تولیدکنندگان باید رقم بخورد، زیرا سهم افزایش تولید روزانه تولید این دو کشور نیز در ماه‌های گذشته بسیار بیشتر از سایر تولیدکنندگان بوده است. الکساندر نواک، وزیر نفت روسیه اخیرا اعلام کرد این کشور کاهش تولید را آغاز کرده و به تدریج میزان آن را افزایش می‌دهد. نارضایتی عربستان از شریک استراتژیکش در زمینه کاهش تولید نفت در حالی است که نواک در تازه‌ترین اظهارنظر خود اعلام کرده تولید نفت در روسیه روزانه ۳۰ هزار بشکه نسبت به اکتبر (به‌عنوان مبنای کاهش تولید) کاهش داشته و این میزان تا پایان ژانویه به ۵۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید. این در حالی است که بر اساس توافق این کشور باید تولیدات خود را ۲۳۰هزار بشکه در روز کاهش دهد.گفته می‌شود به دلیل شرایط جوی و سرمای زیاد در مناطق تولید نفت در روسیه، این کشور نمی‌تواند کاهش تولید فوری داشته باشد و باید به تدریج تولیداتش را کاهش دهد با این حال نمی‌توان نارضایتی شرکت‌های تولیدکننده نفت در این کشور را که اکثرا خصوصی هستند اما در زمینه کاهش تولید تن به خواسته دولت می‌دهند را نادیده گرفت. کاهش تولید برای شرکت‌های نفتی روسیه به معنای کاهش صادرات و به تبع آن درآمد کمتر است.
فراخوان عربستان به همکاری
اما وزیر نفت عربستان در کنار ابراز نارضایتی از حرکت آهسته روسیه در مسیر اوپک، تاکید کرد: ما حاضریم با تمام تولیدکنندگانی که می‌خواهند تعادل به بازار بازگردد مذاکره کنیم؛ از جمله اوپک‌پلاس یا هر تولیدکننده دیگری که برای همکاری با ما تمایل دارد. به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، الفالح در توضیح بیشتر در رابطه با فراخوان همکاری با دیگر کشورها گفت که کشورش حاضر است برای بازگرداندن تعادل بازار در سال ۲۰۱۹، با تمام تولیدکنندگان نفت خام دنیا همکاری کند و این همکاری می‌تواند با هماهنگی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا باشد. محافظه‌کاری الفالح در کنار اعلام موضع صریح او از نیاز بازار به کاهش تولید در حالی است که پیش از این رئیس‌جمهوری آمریکا بارها از عملکرد اوپک انتقاد کرده بود. ترامپ به شدت کاهش قیمت نفت را پیگیری می‌کند و به واسطه توییت‌های خود یک بار عربستان و روسیه را مجبور به افزایش تولید کرد. او همچنین پیش از نشست اوپک در اوایل دسامبر گذشته، در پیامی توییتری از کشورهای عضو اوپک خواست به کاهش تولید رای ندهند. با این حال اوپک و همراهانش از مناقشات فراوان و با مشاهده اعلام معافیت آمریکا به هشت کشور خریدار نفت ایران، به کاهش تولید رای دادند و خواسته آمریکا را نادیده گرفتند. در این میان عربستان سعودی که تلاش می‌کرد سیاست‌های نفتی خود را از دوربین ترامپ ببیند، این رویه را تغییر داد و در دسامبر تولید و صادراتش را کاهش داد. در این میان به نظر می‌رسد اگرچه سعودی‌ها آمریکا را شریک استراتژیک خود در حوزه سیاست و اقتصاد می‌بینند، اما قیمت نفت در میزان همراهی آنها با این شریک بسیار اثرگذار است. نگاهی به گذشته نشان می‌دهد زمانی که عربستان سعودی توییت‌های ترامپ را جدی می‌گرفت، قیمت نفت در محدوده ۸۰ دلار قرار داشت اما پس از وارد شدن نفت به محدوده ۵۰ دلار بر بشکه، سعودی‌ها با چشم‌پوشی از خواسته‌های آمریکا مسیر کاهش تولید را در نظر گرفتند. حالا هم سعودی‌ها در حالی بر کاهش تولید بیشتر در صورت نیاز بازار تاکید می‌کنند که در کنار طرح این خواسته نامی از ترامپ هم می‌آورند تا نظر شریک استراتژیک خود را نیز جلب کرده باشند.
