سامانه جامع روابط کار ۱۷ مردادسال گذشته با هدف دسترسی صاحبان کسب و کار (کارفرمایان) و کارگران به ثبت اطلاعات مربوط به روابط کار به صورت الکترونیکی، رونمایی شد.
یکی از اهداف اصلی راه اندازی سامانه جامع روابط کار که از حدود ۳۲ زیرسامانه تشکیل شده است، شفاف سازی قراردادهای کار و پایش وضعیت قراردادهای موقت، سفید و دائم با هدف ارتقای سطح امنیت شغلی نیروی کار بود.
در مدت بیش از یکسال از رونمایی این سامانه، اما در نهایت پس از تاخیرهای پی در پی، ثبت نام از کارگران و کارفرمایان از حدود ۱۴ روز پیش از طریق ۳۵۲ دفتر پیشخوان در استان تهران آغاز شد (جزئیات خبر را اینجا مشاهده کنید).
سامانه جامع روابط کار سامانه‌ای است که تمام فرایندها و روابط کاری بین کارگر و کارفرما به صورت الکترونیکی ثبت می شود. ثبت الکترونیکی شکایات کارگران بدون مراجعه حضوری به مراجع حل اختلاف و همچنین ثبت قراردادهای کار نیروی انسانی توسط کارفرمایان تنها بخشی از مزیت‌های سامانه جامع روابط کار است.
برای ثبت نام در این سامانه، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به عنوان متولی و دستگاه هماهنگ کننده دفاتر پیشخوان، شرکتی را به عنوان شرکت پیمانکار معرفی کرده است.
یکی از دلایل تاخیر در راه اندازی این سامانه تعیین تعرفه کارگران و کارفرمایان برای ثبت نام در دفاتر پیشخوان بود که در نهایت این تعرفه برای کارگران ۵ هزار تومان و برای کارفرمایان نیز ۶ هزار تومان تعیین شد (جزئیات خبر را از اینجا مشاهده کنید).
سپس تجهیز دفاتر پیشخوان توسط شرکت پیمانکار معرفی شده، از دیگر دلایل تاخیر در آغاز عملیات ثبت نام در سامانه روابط کار بود که یکی از این تجهیزات نصب دستگاه کارتخوان (ویژه خدمت روابط کار) در دفاتر بود.
تاخیرهای پی در پی در آغاز ثبت نام از کارگران و کارفرمایان در این سامانه و همچنین عدم تجهیز کامل دفاتر پیشخوان، باعث عدم استقبال جامعه کارگری و کارفرمایی برای ثبت نام در سامانه شده است.
آمادگی فقط ۶۰ دفتر پیشخوان برای ثبت نام
در همین زمینه، اسماعیل ظریفی آزاد مدیر کل جبران خدمت و روابط کار وزارت کار با اشاره به روند بسیار کُند ثبت نام از کارگران و کارفرمایان در دفاتر پیشخوان دولت گفت: سازمان تنظیم مقررات که قرار بود زیرساخت‌های ثبت نام در این سامانه را فراهم کند، ۳۵۲ دفتر پیشخوان در استان تهران را برای مراجعه کارگران و کارفرمایان به وزارت کار معرفی کرد اما بر اساس گزارشات میدانی ظاهرا ثبت نام در سامانه جامع روابط کار فقط در حدود ۶۰ دفتر پیشخوان انجام می شود.
وی با بیان اینکه روند فعلی ثبت نام در سامانه جامع روابط کار به گونه ای پیش می رود که تقریبا عملیات ثبت نام شروع نشده است، گفت: پیش از اجرای این طرح به رغم اینکه زیرساخت‌های کانون دفاتر پیشخوان برای اتصال به سرورهای دستگاه‌های مختلف و آغاز فراگیر ثبت نام آماده بود، اما سازمان تنظیم مقررات یک شرکت پیمانکاری دیگر را به عنوان متولی اجرای این سامانه معرفی کرد که این شرکت، زیرساخت‌های لازم برای هماهنگی دفاتر پیشخوان همکار این طرح را ندارد.
ظریفی آزاد با اشاره به تاخیرهای پی در پی برای آغاز ثبت نام در سامانه جامع روابط کار افزود: شرکت پیمانکار معرفی شده از طرف سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در این مدت نتوانسته دفاتر پیشخوان را برای ورود به اجرای این طرح مجهز کند بنابراین پیشنهاد وزارت کار برای سرعت دادن به روند ثبت نام این است که این مسئولیت را کانون دفاتر پیشخوان تفویض کند.
مدیر کل جبران خدمت و روابط کار وزارت کار ادامه داد: ممکن است شرکت پیمانکاری معرفی شده از سوی سازمان تنظیم مقررات هم بتواند زیرساخت‌های لازم برای اتصال دفاتر پیشخوان به سامانه و ثبت نام از کارگران و کارفرمایان را فراهم کند اما با روند فعلی ممکن است دو سال زمان ببرد.
وی افزود: بنابراین دو راه وجود دارد؛ یا اینکه سازمان تنظیم مقررات بتواند دفاتر پیشخوان را برای اجرای این طرح از طرف شرکت پیمانکاری فعلی فعال کند که با روند فعلی چشم اندازی در این زمینه مشاهده نمی شود یا اینکه این مسئولیت را به کانون دفاتر پیشخوان که زیرساخت های لازم را دارد، تفویض کند.
این مقام مسئول در وزارت کار گفت: کانون دفاتر پیشخوان به وب سرویس‌های دستگاه های مختلف از جمله ثبت احوال برای استعلام از هویت مراجعه کنندگان و سایر اطلاعات متصل است در حالی که شرکتی که توسط سازمان تنظیم مقررات معرفی شده هیچ وب سرویسی ندارد و در مرحله راه اندازی زیرساخت های ورود به این طرح قرار دارد.
وی ادامه داد: برای وزارت کار اینکه چه شرکتی متولی اجرای این سامانه و ثبت نام از کارگران و کارفرمایان باشد هیچ تفاوتی ندارد، اما روند اجرای این طرح از زمان آغاز ثبت نام هیچ چشم انداز مثبتی را برای موفقیت طرح به ما نمی دهد.
با توجه به اینکه در فاز نخست آغاز فعالیت سامانه جامع روابط کار، قرار است دو سامانه مهم آن یعنی «زیرسامانه ثبت قراردادهای نیروی کار» و «زیرسامانه ثبت شکایات کارگران» در دسترس قرار گیرد، عدم تجهیز دفاتر پیشخوان موفقیت اجرای این طرح و تبلیغات بیش از یکساله وزارت کار در راه اندازی این سامانه با هدف ارتقای امنیت شغلی نیروی کار را زیر سوال می برد.
البته ذکر این نکته نیز ضروری است که چندی پیش رئیس اتاق بازرگانی ایران در نامه ای به معاون اول جهانگیری خواستار توقف اجرای سامانه مذکور شده بود.
بنابراین ادامه روند کند فعلی اجرای این سامانه که توسط دولت با هدف ارتقای امنیت شغلی و همچنین تسهیل امور مربوط به روابط کار راه اندازی شده است، می تواند هدف اصلی وزارت کار در شفافیت در قراردادهای کار را تحت تاثیر قرار دهد.
