در پی افزایش مهارگسیخته نقدینگی که به افزایش چشمگیر قیمت‌ها منجر شده است، یکی از بخش هایی که بیشترین تأثیر را از این فضای اقتصادی پذیرفت، مسکن بود؛ به گونه ای که در حال حاضر، بر اساس اعلام گزارش تحلیلی بازار مسکن، قیمت مسکن در اردیبهشت ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، حدود ۴۰ درصد افزایش داشته که در تمام دوره های رکود و رونق گذشته، این میزان افزایش قیمت، بی نظیر بوده است.
تجربه سالهای گذشته بازار چه می‌گوید؟
همواره بر اساس نمودارهای تلاقی رشد قیمت و معاملات مسکن در سالهای گذشته، دو نتیجه گیری کلی به دست می آمد. نخست اینکه همواره دو تا سه سال ثبات قیمت در مسکن را شاهد بوده ایم و در سال چهارم، در مقطع کوتاهی افزایش قیمتی معادل تورم عمومی را مشاهده کرده‌ایم و مجددا افزایش قیمت به دست آمده، تا دو یا سه سال بعد از آن ثابت می ماند و این روند همچنان ادامه می یافت.
نتیجه دوم اینکه نمودارهای تعیین ماهانه تلاقی «قیمت» و «حجم معاملات» مسکن با یکدیگر، نشان می دهد در دو یا سه مقطع زمانی در طول سال که افزایش تعداد معاملات را شاهدیم، قیمت نیز رشد اندکی دارد و دوباره در پایان همان ماه، قیمت ها کاهش می یافت. این ماه ها معمولا تیرماه، دی ماه و اسفند ماه هر سال هستند.
اما اتفاقاتی که در سایر بازارهای موازی همزمان با اعمال تحریم های جدید ترامپ علیه ایران در زمستان سال گذشته رخ داد، سبب شد رشد قیمت جهش گونه ای در بهمن و اسفند سال گذشته و در ادامه در اردیبهشت و خرداد سال جاری رخ دهد که سبب شد استقبالی که کارشناسان اقتصادی مسکن از افزایش معاملات مسکن داشته و از آن به بازگشت رونق به مسکن تعبیر کنند، به محاق رفته و بازگشت دوباره رکود به معاملات را رقم بزند.
همین اتفاقات سبب شد تا بسیاری از مردم و همچنین کارشناسان اقتصاد مسکن نتوانند آینده روشنی از این بازار داشته باشند و این سؤال مطرح شود که آیا در چند ماه آینده باز هم شاهد ادامه رشد قیمت مسکن خواهیم بود ؟ آیا باید هر چه سریعتر خانه بخریم، یا اینکه فعلا دست نگاه داریم؟ آیا احتمال کاهش قیمت مسکن در چند ماه آتی وجود دارد؟
شرایط بازار مسکن به شرایط سیاسی و بین المللی گره خورده است
در این میان برخی کارشناسان معتقدند که شرایط فعلی اقتصادی برای پاسخگویی به این پرسش بسیار سخت بوده و آینده بازار مسکن قابل پیش بینی نیست. به همین دلیل نمی توان به این سؤال پاسخ محکم و قاطع داد که آیا باید در حال حاضر و با هر شرایطی خانه بخریم یا اینکه دست نگه داریم؛ چون معاملات با کاهش روبه رو شده و این کاهش معاملات، آهنگ رشد قیمت را کندتر کرده است.
یک مقام مسئول در معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی که خواست نامش ذکر نشود گفت: شرایط به گونه ای است که دیگر بازار مسکن به تنهایی در تعیین قیمت این کالای اساسی اثرگذار نیست؛ بلکه همه چیز به شرایط آینده سیاسی و بین المللی کشور وابسته است. اگر تحریم های دولت ترامپ در صورت اعمال در آبان ماه، شرایط را به گونه ای تغییر دهد که امکان کنترل بازارهای موازی و قیمت سکه و دلار وجود نداشته باشد، مردم به سمت خرید این دو متمایل شده و احتمال کاهش قیمت مسکن وجود دارد.
قیمت مسکن متأثر از نرخ ارز و سکه
وی ادامه داد: یک احتمال هم عدم همراهی کشورهای اروپایی با تحریم های آمریکا است که در نتیجه باز هم نرخ دلار و سکه با نوساناتی روبه رو خواهد شد؛ اما این تغییرات به گونه ای نیست که نتوان بازار را کنترل کرد بلکه امکان نظارت بر معاملات وجود دارد؛ در این صورت مردم دیگر به سراغ بازار سکه و ارز نرفته و به دنبال کالای جایگزین می گردند که قاعدتا نخستین بازاری که نقدینگی را به خود جذب می کند، بازار مسکن است و درنتیجه قیمت مسکن تغییر می یابد.
برای خرید مصرفی، معطل نکنید
این اقتصاددان در یک نتیجه گیری کلی تصریح کرد: بیشترین احتمالی که وجود دارد، اعمال تحریم ها بدون همراهی کشورهای اروپایی است اما از آنجایی که اقتصاد اروپا به شکل اقتصاد آزاد بوده و بیشترین سهم از اقتصاد را بخش خصوصی این کشورها دارند، لذا سرمایه گذارانی چون شرکت های نفتی و بانک های اروپایی به دلیل آنکه خصوصی هستند، تابع دولت های متبوع خود نبوده و احتمال تبعیت آنها از تحریم های اقتصادی ترامپ علیه ایران بیشتر است. بنابراین نرخ سکه و ارز نوسان داشته و به تبع آن، قیمت مسکن هم با نوسان همراه خواهد بود.
عقبایی: مصرف کنندگان اقدام کنند
حسام عقبایی، نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران در پاسخ به این پرسش که آیا خانه بخریم یا خیر؟ اظهار داشت: بر اساس آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران در ۲۴ سال اخیر از سال ۷۱ تا سال ۹۴ قیمت مسکن در ایران همواره روند افزایشی داشته و ۱۰۴ برابر شده است.
وی افزود: از سوی دیگر میزان کاهش قیمت ها نیز تقریبا نزدیک به صفر بوده است؛ به گونه ای که اگر کاهش مثلا متری ۲۰۰ هزار تومانی در زمانی رخ داده است، این کاهش در پی افزایش ناگهانی متری ۲ میلیون تومانی در چند ماه قبل از آن بوده که این کاهش اندک را بی اثر کرده است.
این کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه یکی دیگر از علل افزایش قیمت ها در چندماه اخیر، کاهش ساخت و ساز در سال های قبل از آن بوده، گفت: فقدان توازن میان عرضه و تقاضا (تولید و مصرف) در بخش مسکن سبب افزایش قیمت ها شده و با توجه به اینکه در ماه های اخیر نیز اتفاق خاصی در حوزه تولید رخ نداده است، لذا باز هم باید منتظر تغییرات قیمت ها باشیم.
اگر تولید مسکن افزایش یابد، حباب ها شکسته می شود
به گفته عقبایی، رشد قیمت مسکن طی ماههای اخیر در برخی مناطق پایتخت غیر اصولی و خارج از حد معقول بوده است که این حباب قیمتی باید شکسته شود. ضمن اینکه اگر تولید مسکن افزایش یابد، احتمال شکسته شدن این حباب وجود دارد.
وی یادآور شد: اگر کسانی که خواهان خرید مسکن برای مصرف هستند، بهتر است که ملک مورد نظر را خریداری کنند؛ اما آنهایی که برای سرمایه گذاری قصد ورود به این بازار را دارند، به نظر می رسد بازار فعلی ظرفیت رشد بیشتر از این را ندارد و بهتر است املاک مصرفی موجود را برای متقاضیان واقعی باقی بگذارند و با ورود خود به این بازار، التهاب جدیدی در قیمت مسکن ایجاد نکنند.
