بالا بودن نرخ دلار طی چند ماه گذشته سبب شد که سفره‌های مردم کوچک تر شده و فقر دامن گیر بسیاری از خانواده‌ها شود، درحالیکه این روزها تب دلار به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای اقتصادی نگرانی هایی را ایجاد کرده است.
در معاملات بازار ارز، قیمت دلار به ٤٩٥٨ تومان و یورو به ٦١٣٤ تومان رسید، این درحالی است که هم دلار و سکه با افزایش قیمت روبرو شدند، به طوریکه قیمت سکه تمام با افزایش ۲۵ هزار تومانی، به یک میلیون و ۵۵۰ هزار تومان و طلای ۱۸ عیار نیز به گرمی ۱۵۰ هزار تومان رسید که رکورد قیمتی امسال را شکست.
دلایل رشد نرخ ارز اقتصادی نیست!
محمدنهاوندیان معاون اقتصادی رییس جمهور معتقد است که دلایل رشد نرخ ارز اقتصادی نیست.
نهاوندیان تصریح کرد: اگر نرخ ارز را مصنوعی نگه داریم و تورم بالاتر برود، آن زمان جهش سه برابر شدن نرخ ارز را شاهد خواهیم بود؛ بنابراین ما به ریشه یعنی نرخ تورم پرداخته ایم و هیچ کس نمی‌تواند این رویکرد را انکار کند. در زمینه نرخ ارز مسیر چهار سال گذشته را با متانت پشت سر گذاشتیم، اما عامل این جهش روانی، سیاسی و غیر اقتصادی است.
پس دولت چکاره است؟!
این سخن نهاوندیان در حالی مطرح می‌شود که وظیفه دولت، جلوگیری از نوسانات بازار است و به هر دلیلی، اگر این رشد مکرر نرخ ارز اتفاق بیافتد، این دولت است که موفق به ایجاد ثبات در بازار نشده است؛ بنابراین تفاوتی نمی‌کند، دلایل رشد نرخ ارز، اقتصادی باشد یا به زعم آقای نهاوندیان، غیر اقتصادی!
درواقع، نوسانات قیمت دلار بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی را به دلیل عدم ثبات در بازار متوقف یا مختل خواهد کرد. رسیدن به قیمت واقعی دلار یک موضوع است و غیرقابل پیش بینی بودن بازار یک موضوع دیگر، حتی آن دسته از فعالان اقتصادی که معتقدند قیمت دلار اکنون واقعی نیست هم بر این موضوع تاکید دارند.
برای مثال، محمدرضا نجفی منش، عضو اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با رسانه‌ها گفته بود: ارز باید به قیمت واقعی خود برسد، یعنی نه گران باشد و نه ارزان. با این وجود نباید اجازه دهیم در بازار ارز شوک ایجاد شود. این موضوع به نفع همه است، زیرا دلار گران به زیان مردم و دلار ارزان به زیان تولیدکنندگان است.
از این رو واضح است که بر خلاف اظهارات نهاوندیان، اقتصادی یا غیراقتصادی بودن دلایل نوسان بازار ارز، از وظیفه دولت کم نمی‌کند. دولت موظف است بازار ارز را به ثبات برساند؛ اتفاقی که نزدیک به دو ماه است که در انجام آن موفق نبوده است.
صرف نظر از دلایل اقتصادی و سیاسی نوسان کنونی قیمت ارز در بازار آزاد، این افزایش قیمت پیامد‌های مهم اقتصادی در تولید و تجارت ایران خواهد داشت. در ایران همیشه حساسیت فوق‌العاده‌ای نسبت به نوسان قیمت ارز وجود داشته است و تلاطم نرخ ارز همیشه اثرات روانی مستقیم در اقتصاد می‌گذارد.
شاید بتوان گفت؛ اهمیت قیمت دلار در اقتصاد ایران همانند اهمیت نرخ بهره پایه در اقتصادهاى توسعه یافته است. متغیرى کلیدی که تغییرات آن می‌تواند بسیارى از متغیرهاى اقتصادى همانند تورم، تورم انتظارى، صادرات، واردات و تغییرات قیمت برخى دیگر از متغیر‌ها همانند قیمت سکه، مسکن و ارزش سهام شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار دهد و از این جهت پیش‌بینى حرکت آن در اقتصاد ایران از اهمیت بالایی برخوردار است.
محمدرضا پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی، در خصوص نوسان بازار ارز اظهار کرد: عدم اطلاع رسانی بانک مرکزی درخصوص نوسانات بازار ارز باعث رونق سوداگری در بازار ارز می‌شود، بنابراین باید بانک مرکزی با شفافیت به مردم اطلاع رسانی و بازار را بصورت فعال‌تر مدیریت کند.
به گفته وی؛ با وجود آنکه بانک مرکزی می‌تواند بازار ارز را کنترل کند اما تاکنون نقش آن در مدیریت این بازار پررنگ نبوده است.
همچنین محمد لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در خصوص وضعیت بازار ارز و تاثیر آن بر صادرات اظهار کرد: افزایش قیمت ارز یکی از دغدغه‌های همیشگی صادرکنندگان بوده است. نقد ما همواره به دولت در زمینه عدم افزایش نرخ ارز متناسب با تورم بوده است، چیزی که در قانون نیز به آن تصریح شده و ما بیش از این هم نمی‌خواهیم.
وی معتقد است؛ این افزایش زمانی تاثیرگذار است که متناوب و یکسان در طول یک سال باشد، یعنی اگر دولت نرخ تورم را ۹ درصد اعلام می‌کند و نرخ تورم جهانی ۲ درصد است؛ قیمت ارز طی یک سال ۷ درصد افزایش پیدا کند. اگر غیر از این باشد قیمت کالای صادراتی ما افزایش و قدرت رقابت صادرکننده کاهش خواهد داشت، اما اینکه در یک بازه زمانی ۲ ماهه ناگهان قیمت دلار ۲۰ درصد رشد کند، نه معقول است و نه پسندیده.
علی قائدی، معاون مدیرکل دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی درباره اثرگذاری تلاطمات بازار ارز بر بازار مسکن اظهار کرد: بازار مسکن و بازار ارز در کوتاه مدت رقیب همدیگر هستند؛ به گونه‌ای که وقتی قیمت ارز افزایش می‌یابد، ممکن است برخی خریدارانی که قرار بود به سمت بازار مسکن بیایند، به دلیل بازدهی که در بازار ارز ایجاد می‌شود، به این بازار کشش پیدا کنند.
وی درخصوص پیش بینی قیمت مسکن در سال آینده، گفت: قیمت مسکن از تابستان ۱۳۹۲ تا انتهای سال ۱۳۹۵ تقریبا ثابت بود و ما شاهد افزایش آن‌چنانی در قیمت مسکن نبودیم؛ با توجه به اینکه در ۱۰ ماهه گذشته تورم عمومی افزایش یافت، این طبیعی است که قیمت مسکن به منظور جبران عقب ماندگی از سایر شاخص‌ها به خصوص تورم عمومی نیز افزایش یابد. این بالا رفتن قیمت مسکن از ابتدای ۱۳۹۶ شروع شده و به نظر می‌رسد در سال ۱۳۹۷ هم ادامه یابد.
جالب است بدانید؛ ولی الله سیف، رییس بانک مرکزی توصیه کرده بود که از خرید ارز خودداری کرده، چرا که قیمت ارز در روز‌های آینده کاهش خواهد یافت، ولی امروز دلار به مرز ۵۰۰۰ هزار تومان رسید.
