طرح حذف صفر از پول کشور، بیش از 20 سال پیش مطرح شد؛ در اوایل دهه 70 شمسی بانک مرکزی در مقطعی، به بررسی حذف صفر از واحد پولی کشور پرداخت که البته به دلایل متعددی اجرایی نشد. درآن زمان، این موضوع در دستور کار اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی قرار داشت اما بدلیل مخالفت برخی افراد، بررسی‌ها در این باره متوقف شد.
برخی مقامات بانک مرکزی از هزینه های زیاد طرح رفرم پولی و حذف صفر و آثار تورمی و احتمال اجرای نادرست آن ابراز نگرانی کردند اما کارشناسان بر این باورند که مزایای حذف صفر از پول ملی، به مراتب بیشتر از معایب آن است با این وجود هیچ وقت اقدام جدی برای حذف صفر از پول ملی صورت نگرفت و مسائلی همچون هدفمندی یارانه‌ها و تورم احتمالی ، ازجمله موانع پیش روی این طرح عنوان می شد تا زمانی که در دوره تحریم و شرایط دشوار اقتصادی ، پرونده حذف صفر از پول ملی متوقف و به یک مطالعه کتابخانه‌ای تبدیل شد.
بر اساس این گزارش در دولت نهم و دهم موضوع حذف صفر مجدد پیگیری شد و حتی وب گاه بانک مرکزی نظر سنجی اس در خصوص تغیر واحد پول و نامگذاری جدید برای آن انجام داد و نام هایی چون پاسارگاد،فارس و تومان جز اسامی پیشنهادی بودند و به نظر می رسید که حذف صفر و تغیر واحد پول در حال اجرایی شدن است اما پایان عمر دولت دهم این موضوع نیز فراموش شد.
حال پس از کش و قوس های فراوان در جلسه یکشنبه هیئت دولت لایحه اصلاح نظام پولی بانکی به تصویب رسید که در آن با حذف یک صفر از پول ملی و قرار گرفتن 10 ریال معادل یک تومان موافقت شد.
فراهم بودن شرایط برای اصلاح نظام پولی
مهدی تقوی کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در خصوص تغییر و حذف صفر از واحد پولی کشور گفت: تغییر واحد پول از ریال به تومان تاثیر خاصی بر روند فعلی اقتصاد کشور نخواهد داشت و صرفا جهت کاهش حجم اسکناس ها و همچنین سهولت در انجام محاسبات مالی صورت می گیرد .
وی با اشاره به طرح اصلاح پولی و حذف صفر از واحد پول کشور بیان کرد: معمولا اصلاح نظام پولی یا رفرم با هدف بالا بردن ارزش پول ملیصورت می گیرد واکنون بهترین فرصت برای این تغیر است، چرا که از طرفی قدرت خرید مردم پائین است و از طرف دیگر تورم کنترل شده و حذف تدریجی صفر در شرایط فعلی ضروری به نظر می رسد.
این کارشناس ضمن بیان اینکه مطالعات کارشناسی دقیقی در موضوع اصلاح پولی انجام شده، گفت: در دوره های مختلف موضوع رفرم و اصلاح پول دولت منتظر فرصت مناسب برای اجرایی شدن این طرح است و چون اجرای حذف چند صفر به یکباره میسر نیست اکنون به حذف یک صفر بسنده کرده و احتمالا در سالهای آتی اصلاح پولی بطور کامل انجام خواهد شد.
تقوی تغییر واحد پولی را در راستای احترام به عرف جامعه در استفاده از تومان به جای ریال عنوان کرد و افزود: اقتصاد پویا نیازمند واحد پولی با ارزش است و بالابردن ارزش آن با حذف چند صفر گامی موثر در توسعه تجاری خواهد بود.
وی در پایان تاکید کرد: حذف یک صفر بی تاثیر است اما مقدمه ای برای اجرای کامل اصلاح پولی و بالابردن ارزش پول ملی خواهد بود.
حذف سه صفر یکجا بهتر از یک صفر
حسین وکیلی کارشناس اقتصادی در خصوص تغییر واحد پولی از ریال به تومان گفت: این طرح در دولت های قبل یکی از سرفصل های اصلاح نظام پولی بود که در جهت تقویت ارزش پول ملی بوده است.
وی تاکید کرد: هر گونه اصلاح نظام پولی باید در زمان کنترل تورم و ثبات اقتصادی صورت گیرد و طرح های قبلی اصلاح نظام پولی به همین دلیل به زمان دیگری موکول می شد اما به نظر می رسید در شرایط فعلی مشکلی در این خصوص نباشد.
وکیلی با بیان اینکه اولین اقدام برای ساده سازی اعداد و ارقام حذف یک صفر از واحد پول ملی است، گفت: این امر تأثیری بر اقتصاد نخواهد داشت و اصطلاح تومان بیشتر در بین مردم رایج بوده و تغییر واحد پول از ریال به تومان صرفاً در سیستم بانکی و حسابداری شرکت ها و ترازنامه ها و ثبت در دفاتر کارایی خواهد داشت.
این کارشناس اقتصادی تشریح کرد: زمانی که ارزش پول ملی در برابر ارز های بین المللی دچار نوسانات قابل توجه است و از طرفی ثبات و رونق اقتصادی به صورت دائم وجود ندارد، حذف صفرها بی اثر خواهد بود.
بی تاثیری حذف یک صفر بر اقتصاد کشور
محمد رضا پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره مصوبه هیات وزیران مبنی بر تغییر واحد پول رسمی کشور و تبدیل ریال به تومان، گفت:مجلس به دلیل تاخیر دولت در ارائه لوایح بانکی، موضوع اصلاح نظام بانکی را در قالب طرح بانکداری جمهوری اسلامی پیگیری کرده است.
وی افزود:دولت با تاخیر و موازی با بررسی طرح بانکداری جمهوری اسلامی، در حال اصلاح قانون پولی و بانکی بوده و بحث تغییر واحد پولی است.
وی ادامه داد:با وجود اینکه حذف یک صفر از پول ملی کارهای محاسباتی را تسهیل می کند، اما پیشنهاد این است با توجه به آثار روانی و تورمی در چند سال گذشته، حذف چهار صفر در دستور کار قرار گیرد؛ البته اصطلاح "تومان" نیز نسبت به "ریال" در مراودات رایج تر است.
پورابراهیمی تصریح کرد : بدیهی است لایحه دولت در خصوص اصلاح قانون پولی و بانکی بعد از ارسال به مجلس در کمیسیون اقتصادی بررسی و نهایتا باید در صحن علنی مصوب شود البته در صورتی که لایحه مذکور به موقع به مجلس ارسال شود در طرح بانکداری جمهوری اسلامی لحاظ می شود.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، بیان کرد :پیش نویس لوایح بانکی دولت در اختیار کمیسیون اقتصادی مجلس و این پیش نویس در بررسی طرح بانکداری جمهوری اسلامی لحاظ خواهد شد .
