در حالی که هنوز اولین ماه از فصل تابستان را سپری می‌کنیم مصرف بنزین در کشور افزایش یافت.
معاون مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران اواخر هفته گذشته با بیان اینکه مصرف بنزین در ایران به بیش از 83 میلیون لیتر رسیده است، اظهار کرد: با وجود اینکه مصرف بنزین در کشور به پیک خود رسیده، مشکلی در تامین وجود ندارد.
شاهرخ خسروانی با تاکید بر اینکه درمورد میزان ذخیره بنزین در کشور نمی توان آمار دقیقی ارائه کرد، افزود: متوسط میزان مصرف بنزین در کشور بعد از ماه مبارک رمضان به بیش از 83 میلیون لیتر رسیده و کاهش هم پیدا نمی‌کند که یک امر غیرعادی است. پیش‌بینی افزایش مصرف در حد پنج درصد بود که در حال حاضر به بالای 9 درصد رسیده است.
به گزارش فارس جالب است که این مقام درمورد دلیل اصلی افزایش مصرف بنزین در کشور توضیح داده و گفته است یکی از دلایل افزایش میزان ومصرف بنزین در کشور، تولید بیش از اندازه خودرو است و اینکه مردم می‌توانند به راحتی صاحب ماشین شوند.
هشداری که دادیم و به گوش گرفته نشد
اوایل اردیبهشت ماه سال جاری بود که طی گزارشی با عنوان «تقلای وزارت نفت برای توجیه افزایش شدید مصرف بنزین» اعلام کرد رشد مصرف بنزین در کشور نگران کننده است و مسئولان شرکت ملی پالایش و پخش باید به دنبال راهکاری برای کنترل مصرف این فراورده باشند اما در آن زمان نه تنها توجهی به این هشدارها نمی شد که دولت و مسئولان صنعت نفت پای خود را درون یک کفش کرده و به دنبال حذف کارت سوخت از چرخه عرضه بنزین به دلایل مختلف بودند.
گرچه با رای نمایندگان مجلس شورای اسلامی و علی رغم میل باطنی مسئولان وزارت نفت کارت سوخت ماندنی شد اما از زمانی که سهمیه بندی حذف و بنزین با یک نرخ 1000 تومانی عرضه می‌شود کارت های سوخت تنها به عنوان یک سوئیچ در مرحله سوختگیری عمل می کند و دیگر کارایی لازم خود را ندارد.
با این وضع مشخص نیست چرا دولت نسبت به استفاده از کارت سوخت بی‌توجه است و همواره در صدد حذف این کارت از چرخه عرضه بنزین بوده و هست.
سیاست های کنترل مصرف
همانطور که بارها اعلام شده است برای کنترل مصرف دولت‌ها می توانند دو راهکار ارائه کنند که راهکار آسانتر اما پرهزینه همان افزایش قیمت و به اصطلاح سیاست های قیمتی است، اما راهکار دیگر که می‌تواند با کمترین هزینه نتیجه دلخواه را به بار آورد سیاست‌های غیرقیمتی است.
سیاست قیمتی همان سیاستی است که در طول سالیان متمادی موجب افزایش قیمت بنزین شد، در یک یا حداکثر دو سال بعد از اجرای این سیاست به دلیل شوکی که به جامعه داده می‌شد روند فزاینده مصرف بنزین کنترل شده اما دوباره این روند در سالهای بعد ادامه می داد.
همانطور که گفته شداین سیاست یکی از پرهزینه ترین سیاست هایی است که در طول سالهای متمادی اجرایی شده و تاثیر مستقیم و غیر مستقیم بر قیمت اجناس گذاشته استو در نهایت به موجب اجرای آن نارضایتی از دولت‌ها به ارمغان آورده است،اما سیاست دیگری که دولت‌ها کمتر به دنبالش رفته‌اند و در طول تاریخ تنها دوبار اتفاق افتاد، سهمیه بندی سوخت بود که اولین بار در دوران جنگ به دلیل شرایط خاصی که کشور درآن زمان داشت و دومین بار سال 86 بود که به دلیل تحریم بنزین از سوی آمریکا و اروپا و رشد فزاینده مصرف این حامل انرژی دولت وقت تصمیم گرفت تا عرضه بنزین با استفاده از کارت سوخت صورت گیرد.
با آغاز این طرح و براساس آمارهای رسمی به یکباره جلوی رشد مصرف بنزین گرفته شد به طوریکه مصرف از 64.5 میلیون لیتر در روز درسال 86 به 59 میلیون لیتر در سال 90 و 91 رسید.
گرچه یکی دیگر از دلایل کاهش مصرف بنزین طی این سالها اجرای دو طرح همزمان سهمیه بندی و دو نرخی بودن قیمت بنزین در کشور بود،با ورود دولت یازدهم ضمن آنکه تصمیم گرفته شد تا کشور از خودکفایی در تولید بنزین خارج و دوباره روند واردات را در پی بگیریم، در سال 94 دولت تصمیم گرفت سهمیه بندی بنزین را حذف و عرضه بنزین با یک نرخ 1000 تومان صورت گیرد.
این تصمیم دولت واکنش‌های جدی را به همراه داشت که مهمترین این واکنشها هشدار در مورد صعودی شدن مصرف بنزین در کشور بود اما دولتی که به دنبال واردات بنزین به جای خودکفایی بود به این هشدارها توجه نمی کرد و همواره می گفت تک نرخی شدن قیمت بنزین مانع از افزایش مصرف شده است.
این توجیه مسئولان وزارت نفت موجب شد تا به کارت سوخت نهایت بی توجهی صورت گیرد و با جریان رسانه‌ای که راه افتاد به دنبال بی‌اثرکردن این سیاست غیرقیمتی بودند.
امروز اگر شاهد افزایش مصرف بنزین در کشور هستیم و همان جریان رسانه‌ای که به دنبال حذف کارت سوخت بود،این روزها هشدارهای جدی در افزایش مصرف بنزین می دهند به دلیل آن است که دلواپسیهای گذشته ما توسط مسئولان وزارت نفت نادیده انگاشته شد.
امروز نیز اگر گفته می‌شود حال که با همت نمایندگان مجلس کارت سوخت حفظ شده است و باید نظام سهمیه بندی نیز از سرگرفته شود به دلیل ان است که در سالهای بعد شاهد مصرف روزانه بیش از 100 میلیون لیتری بنزین نباشیم،زیرا در این صورت و با نبود پالایشگاه‌های کافی در کشور باید روزانه چندین میلیون دلار ارز را از کشور برای واردات بنزین خارج کنیم و هرگز کشور با این رویه در تولید بنزین خودکفا نخواهد شد.
در پایان باید گفت ولی ظاهرا مسئله افزایش مصرف بنزین برای مسئولان وزارت نفت چندان جدی نیست، زیرا از یک طرف مقام مسئول مربوطه اعلام می‌کند که مصرف کنندگان از سی ان جی استفاده کنند و در جای دیگر نیز گفته می شود دولت باید به دنبال افزایش قیمت بنزین باشد و این یعنی سیاست صحیح سهمیه بندی به دست فراموشی سپرده شده است.
