نیروی فشاری وارده به دیواره سرخرگ‌ها (با ورود خون بداخل سرخرگ‌ها در اثر پمپاژ قلب)، فشارخون نامیده میشود. به عبارتی دیگر فشار خون یعنی فشاری که خون در هر انقباض عضله قلب به دیواره سرخرگ‌ها وارد می‌کند.
فشارسنج خون دستگاهی است که در پزشکی برای اندازه‌گیری فشارخون افراد استفاده میشود.
نیروی فشاری وارده به دیواره سرخرگ‌ها (با ورود خون بداخل سرخرگ‌ها در اثر پمپاژ قلب)، فشارخون نامیده میشود. به عبارتی دیگر فشار خون یعنی فشاری که خون در هر انقباض عضله قلب به دیواره سرخرگ‌ها وارد می‌کند.
فشار خون دارای یک میزان ماکزیموم (فشار خون سیستولی) و یک میزان مینیموم (فشار خون دیاستولی) می‌باشد. در هنگام تعیین و گزارش فشار خون هر دو میزان باید ذکر شود. این میزان‌ها بیشتر بر حسب میلیمتر جیوه (در عوام سانتیمتر جیوه) گزارش میشود. گزارش فشار خون بصورت عدد کسری است که صورت آن فشار خون سیستولی یا ماکزیمم و مخرج آن فشار خون دیاستولی یا مینیمم می‌باشد. مثل ۸۰/۱۲۰
سنجش فشار خون در منزل، یکی از مهمترین اصولی است که به کمک یک دستگاه سنجش فشار خون امکان پذیر است.
سنجش فشار خون برای تشخیص‌های پزشکی، درمان و پیشگیری بیماری‌ها حائز اهمیت است. لازم است نواسانات فشار خون و میزان خیلی پایین یا بالای آن در افراد دارای بیماری‌های مرتبط با فشار خون مدام کنترل شود. برای این منظور می‌توان از انواع دستگاه فشار خون کمک گرفته و این فاکتور مهم در سلامتی را اندازه گیری کرد.
انواع دستگاه فشار خون
اگرچه اساس کار تمامی مدل‌های دستگاه فشارسنج خون یکی می‌باشد، با این وجود انواع مختلفی از این ابزار کاربردی و مفید در بازار عرضه شده است که برخی مدل‌های آن از دیرباز مورد استفاده بسیاری از خانواده‌ها بوده است. چند نمونه از مدل‌های رایج دستگاه فشارخون به شرح زیر است.
فشارسنج خون دستگاهی است برای اندازه‌گیری فشارخون افراد
دستگاه فشار خون جیوه ای: می‌توان گفت این مدل دقیق‌ترین و جزو اولین دستگاه‌ها برای سنجش فشارخون می‌باشد که از دیرباز مورد استفاده قرار گرفته است. در این دستگاه ستونی حاوی جیوه وجود دارد که برای اندازه گیری فشار خون فرد تغییر می‌کند. فشارسنج جیوه‌ای میزان خطای بسیار پایین و دوام بالایی دارد و به همین دلیل دستگاه فشار سنج جیوه‌ای بین پزشکان از محبوبیت زیادی برخوردار است.
نیروی فشاری وارده به دیواره سرخرگ‌ها فشارخون نامیده میشود
فشار سنج عقربه ای: این مدل از فشارسنج‌ها پر مصرف‌ترین و متداول‌ترین دستگاه سنجش فشار خون می‌باشد. فشارسنج عقربه‌ای دارای یک کیسه باد می‌باشد که توسط یک تلمبه پر میشود تا جایی که با وارد آوردن فشار بر روی شریان‌ها آن‌ها را می‌بندد. در این دستگاه فنردار، فشار هوا باعث حرکت عقربه روی صفحه میشود و به این صورت فشار خون را نشان می‌دهد.
اکثر مانیتور‌های فشار خون نیز در زمان ضربان قلب شما را بررسی می‌کنند
فشار سنج دیجیتالی: یکی از جدیدترین انواع فشارسنج می‌باشد که به دلیل کاربری آسانی که نسبت به سایر انواع دارد با استقبال فراوانی از سوی خانواده‌ها مواجه شده است. فشارسنج دیجیتالی دارای یک مانیتور و یک کیسه باد می‌باشد و فشار خون را به شکل دیجیتالی در زمان کوتاه و دقت بالا محاسبه می‌کند.
علاوه بر این طبقه بندی، می‌توان بر اساس طرز استفاده از دستگاه فشارخون نیز آن‌ها را به دو دسته دستگاه فشار خون مچی برای بستن روی مچ و سنجش فشار خون از روی شریان‌های مچ و یا دستگاه فشار خون بازویی که روی ساعد، باز و بسته می‌شوند، تقسیم کرد.
هنگام خرید دستگاه فشار سنج به نکات زیر دقت کنید
دقت دستگاه فشارسنج: مهمترین ویژگی این دستگاه‌ها «مقدار دقت» آن است. اگر به هر نحوی دستگاه شما دقت درست را نشان نمی‌دهد، این مورد می‌تواند سلامتی شما را به خطر بیاندازد. اطمینان حاصل کنید که دستگاه شما به مانند: "یک دکتر خانگی" برایتان عمل می‌کند.
ضمانت نامه فشار سنج: در هنگام خرید فشار سنج دیجیتالی به ضمانت نامه آن‌ها نیز توجه کنید و اینکه آیا خدمات پس از فروش دارند یا خیر.
میزان حافظه فشار سنج دیجیتال: میزان حافظه نگهداری اطلاعات بسیار مهم است. اکثر موارد بهتر است فشار سنج شما توانایی نگهداری حداقل یک ماه اطلاعات اندازه گیری شده را داشته باشد.
بازو یا مچ دست: هر دو محل به درستی فشار خون فعلی را تشخیص می‌دهند، اما مدل‌هایی که بر روی بازو بسته می‌شوند به طور کلی نتایج دقیق تری را نشان می‌دهند. در واقع، انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که مدل‌های بازویی به دلیل آنکه در سطح ارتفاعی مناسب نسبت به قلب قرار دارند، بهتر است بیشتر مورد استفاده قرار گیرند.
میزان باطری فشار سنج دیجیتال: میزان موجود بودن باطری و دوام آن نیز بسیار مهم است و اینکه آیا باطری‌های این دستگاه را پس از اتمام دوره عمرشان می‌توان تهیه کرد یا خیر. نداشتن باطری باعث میشود که هنگام استفاده فشارسنج را به برق وصل نمایید.
کاف دستگاه فشار سنج: به اندازه کاف فشار سنج توجه داشته باشد. اندازه کاف نادرست باعث نشان دادن فشار نادرست توسط دستگاه میشود. اینکه فشار سنج مچی است یا بازویی، در انتخاب اندازه کاف تاثیر دارد. بعضی از کاف‌های فشار سنج برای استفاده هر نوع اندازه بازو یا مچ دستی طراحی می‌شوند. قبل از خرید اندازه بازو یا مچ خود را اندازه گیری نمایید تا در خرید بتوانید اندازه مناسب را انتخاب نمایید.
ضربان قلب و ضربان قلب نامنظم: اکثر مانیتور‌های فشار خون نیز در زمان ضربان قلب شما را بررسی می‌کنند و ضربان قلب نامنظم را در هنگام انجام آزمایش فشار خون تشخیص می‌دهند. این ویژگی‌ای بسیار ارزشمند است، زیرا می‌تواند نظارت دقیقی بر سلامت عمومی فرد داشته باشد.
کالیبراسیون: لازم بعد از یک یا دو سال دستگاه خود را کالیبره کنید، این باعث میشود نتایج دقیق تری در هر بار استفاده نشان داده شود. هنگام گرفتن فشار حرف نزنید و پا‌ها کراس اور (روی هم) نباشد.
توصیه‌هایی برای گرفتن فشار خون
۱- حداقل ۵ دقیقه قبل از گرفتن فشار خود استراحت نمایید.
۲- حداقل ۳۰ دقیقه قبل از گرفتن فشار، از مصرف سیگار، چای و قهوه اجتناب نمایید.
۳- برای گرفتن فشار صحیح حتما باید دست، عریان بوده و در سطح قلب روی تکیه گاه مناسب قرار گیرد.
۴- برای بار اول، هم فشار خون دست راست و هم دست چپ گرفته شود و دستی که فشار خون بالاتر دارد از این به بعد مبنای اندازه گیری فشار خون قرار می‌گیرد.
۵- سعی کنید روزی بیش از یکبار فشار خود را نگیرید. چندین بار گرفتن فشار خون و وسواس بخرج دادن باعث ایجاد اضطراب در شخص خواهد شد.
۶- هر بار فشار خود را با ذکر تاریخ ثبت نمایید.
۷- هنگام گرفتن فشار حرف نزنید و پا‌ها کراس اور (روی هم) نباشد.
طرز استفاده از دستگاه فشارسنج عقربه‌ای و جیوه ای:
قسمت بالای بازو برهنه باشد.
اگر فشار خون فرد را در حالت نشسته اندازه می‌گیرید، دست راست او را بر روی میز قرار دهید.
دستگاه فشارسنج را نزدیک بازویی که میخواهید فشار خون را اندازه بگیرید قرار دهید. اگر هوایی درون کیسه لاستیکی بازوبند باشد بوسیله پیچ تنظیم هوای پمپ دستگاه، هوای کیسه را تخلیه کنید و سپس بازوبند فشارسنج را به دور بازوی راست فرد ببندید. بازوبند نباید خیلی محکم یا خیلی شل به دور بازو بسته شود.
لبه تحتانی بازوبند باید ۳- ۲ سانتیمتر بالاتر از چین آرنج (گودی بین ساعد و بازو) باشد.
فاصله گیرنده فشار خون با فرد معاینه شونده نباید بیش از یک متر باشد.
اگر از فشارسنج جیوه‌ای استفاده میشود، ستون جیوه در وضعیت عمودی و در مقابل چشم معاینه کننده قرار گیرد.
پیچ مخزن جیوه را باز کنید. در فشارسنج‌های عقربه‌ای نیازی به این کار نیست.
سطح جیوه در زمانی که هیچگونه فشاری به فشارسنج وارد نمی‌شود، دقیقاً باید روی صفر باشد.
در صورت استفاده از فشارسنج عقربه‌ای عقربه باید روی صفر قرار گیرد.
نبض مچ دست را با انگشتان اشاره و میانه حس کنید.
برای اندازه گیری صحیح فشار خون در ابتدا سطح Peak inflatin (حداکثر سطح باد کردن بازوبند) را محاسبه کنید. یعنی ابتدا پس از بستن بازوبند به دست راست فرد معاینه شونده.
با یک دست نبض مچ همان دست را لمس کنید و با دست دیگر پیچ پمپ لاستیکی را ببندید و بصورت متوالی و سریع روی پمپ فشار آورید و آنقدر کیسه هوای بازوبند را باد کنید تا دیگر نبض مچ دست حس نشود در همان زمان سطح جیوه را که در ستون جیوه بالا آمده است یا عددی که عقربه روی آن قرار گرفته است (عدد قطع نبض) را در ذهن خود بخاطر بسپارید.
سپس پیچ پمپ را کاملاً باز کرده و سریعاً باد بازوبند را تخلیه کنید. بعد ۳۰ میلی متر جیوه به آن عدد بدست آمده اضافه کنید؛ بنابراین حداکثر سطح باد کردن بازوبند بدست می‌آید.
سعی کنید روزی بیش از یکبار فشار خود را نگیرید
اندازه گیری با استفاده از دستگاه الکترونیکی
بازوبند را در قسمت بالا و دور بازو قرار دهید و ببندید و دستگاه را با دکمه Power یا Start روشن کنید.
با فشار دکمه مخصوص، کاف به طور خودکار باد میشود. بعد از اینکه بازوبند به قدر کافی باد شد، به طور خودکار و به تدریج فشار بازوبند کاهش می‌یابد.
به صفحه نمایشگر دستگاه نگاه کنید تا اعداد فشار خون را ببینید. این دستگاه با کاهش فشار بازوبند اعداد سیستول و دیاستول را روی صفحه نمایشگر نشان خواهد داد تا جایی که بر روی این دو عدد ثابت میشود.
دکمه Exhaust (تخلیه هوا) را فشار دهید تا هوای بازوبند کاملا خارج شود.
اگر میخواهید اندازه گیری را تکرار کنید، یک دقیقه قبل از باد کردن مجدد بازوبند، منتظر بمانید.
