گاهی آن‌قدر با ترس‌مان عجین می‌شویم که توان رویارویی با آن را نداریم و تمام سعی‌مان اجتناب از آن می‌شود. یکی از ترس‌هایی که اکثر جوانان، چه دختر و چه پسر با آن مواجه هستند، ترس از ازدواج و تاهل است. ترس از ازدواج طبیعی‌ست چون با ورود به دنیای تاهل آدم پا به زندگی جدیدی می‌گذارد و دریچه‌های جدیدی برایش باز می‌شود که غریبه هستند.
ازدواج یکی از مهم‌ترین تصمیمات زندگی هر جوانی است و داشتن ترس و اضطراب برای انتخاب همسر آینده و شروع زندگی مشترک کاملاً طبیعی است؛ ترس از تصمیم اشتباه، ازدواج ناموفق، از پس زندگی برنیامدن و ...از ترس‌های قبل و پس از ازدواج است که تا حدی طبیعی است اما این ترس‌ها در برخی از افراد شدت پیدا می‌کند و از حالت طبیعی خارج می‌شود تا جایی که فرد حتی از واژهٔ ازدواج هم هراسان و وحشت‌زده می‌شود.
برای چه از ازدواج می‌ترسید؟
ترس از ازدواج ممکن است بابت شکست‌های پی‌درپی در روابط قبلی‌تان باشد. بهتر است قبل از اینکه وارد رابطه جدید شوید، به علت شکست رابطه قبلی‌تان فکر کنید و این را در نظر داشته باشید شما اولین و آخرین نفری نیستید که در روابطش شکست خورده است. میلیون‌ها آدم قبل از شما در رابطه‌هایشان با در بسته روبرو شده‌اند. اما چیزی که مهم و کمک کننده است این است که به علت و چرایی آن شکست بیندیشید و دست به تغییرات مثبتی درون خودتان بزنید. برای مثال، اگر در روابط عاطفی گذشته‌تان، فرد مقابل را دوست داشته‌اید، ولی به دلیل اینکه از لحاظ عاطفی، به اندازه کافی به او محبت نکرده‌اید، او را از دست داده‌اید، سعی کنید در رابطه عاطفی فعلی‌تان، زمان کمتری را در محل کارتان بگذرانید و بیشتر در خانه و در کنار همسرتان باشید
فرد مناسب از نظر شما چه کسی‌ست؟
بهتر است در این مورد با خودمان روراست باشیم. کمال‌گرایی نکنیم و دست از توقعات غیرمنطقی برداریم. گاهی ما چنان تصورات عمیق و دور از ذهنی برای خودمان می‌چینیم که وقتی با واقعیت روبرو می‌شویم در ذوق‌مان می‌خورد و همین یکی از علت‌های شکست‌مان می‌شود و باعث ترس و واهمه از روابط دیگر می‌شود. قبل از اینکه وارد رابطه جدیدی شوید در مورد پیشینه رابطه‌ای که با فرد مورد علاقه‌تان داشته‌اید، فکر کنید و ببینید فرد قبلی چه خصوصیاتی داشت که مورد پسند شما نبود و شما نمی‌توانستید هیچ‌جوره با آن کنار بیایید تا قبل از جدی شدن رابطه با آن فرد جدید آن خصوصیات را بررسی کنید
ترس‌هایی که با دیدن روابط دیگران به سراغ‌تان می‌آید
گاهی ممکن است علت ترس شما شکست در روابط گذشته نباشد و شاید اصلا شما چنین تجربه‌ای را نداشته‌اید. در اینجا ممکن است روابط نزدیکان و دوستان‌تان وقتی می‌بینید دوست‌تان وقت و حتی پولش را مانند گذشته خرج نمی‌کند یا دوستانی دارید که رابطه‌شان به طلاق منتهی شده، ترس در دل‌تان بیفتد. اول از همه به خودتان متذکر شوید که قرار نیست تجربه دیگران برای شما تکرار شود. چون شما یک آدم دیگر با خصوصیات متفاوتی هستید. در وهله بعد به این فکر کنید که شاید ازدواج شما عاقلانه‌تر از افراد دیگر باشد و شریک شما با شریک دوستان دیگرتان فرق دارد. همچنین مهارت حل مسئله در افراد باهم متفاوت است. این مهارت ممکن است در شما و شریک‌تان بیشتر از بقیه افرادی باشد که در زندگی‌شان شکست خورده‌اند. نکته بعدی این است که اگر می‌ترسید پس از ازدواج، استقلال یا فردیت خود را از دست بدهید و زندگی‌تان تغییر کند، به خودتان یادآور شوید که انسان‌ها، همواره در حال تغییرند. مجرد ماندن مانع از ایجاد تغییر در فرد نمی‌شود. ازدواج کردن نیز به این معنی نیست که تمام فردیت و شخصیت خود را از دست بدهید.
ترس‌هایتان را بنویسید:
نوشتن همیشه راه‌کار مشکلات بوده. وقتی شما شروع به نوشتن از ترس‌هایتان می‌کنید و افکار آزاردهنده خود را روی کاغذ می‌آورید دقیقا مشخص کنید چه چیزی در مورد ازدواج شما را به وحشت انداخته است و با این کار می‌توانید راه‌حل‌هایی را نیز برای این ترس‌ها بیابید
حقایق زندگی را درک کنید:
زندگی هیچ‌کس در هیچ کجای جهان کامل نیست چون هیچ انسانی بی‌عیب نیست. در زندگی دوره‌های سختی وجود دارد. مخصوصا در اوایل زندگی به دلیل ناآشنایی افراد با زندگی متاهلی ممکن است مشکلاتی به وجود‌آید که تنها در صورتی می‌توانید آن را کنترل کنید که مهارت‌های حل مسئله را به خوبی پیاده کنید. بنابراین دوره‌های اندوه یا سختی اجتناب‌ناپذیر هستند. به این مسئله فکر کنید که آیا توانایی شما برای غلبه بر لحظات دشوار، با همراهی فرد مورد علاقه‌تان، بیشتر خواهد شد یا خیر. سعی کنید رابطه‌ای با فرد مورد علاقه‌تان ایجاد کنید که به شما کمک می‌کند تا منابع استرس و احساس وحشت و نگرانی را مدیریت کنید. با انجام این کار، در ازدواج خود، یک مکانیسم دفاعی درونی را نیز ایجاد خواهید کرد.
صحبت کردن دوستانه را یاد بگیرید:
همه اختلافات با مذاکره و صحبت کردن دوستانه به نتیجه می‌رسد. اگر از به مشکل برخوردن در ازدواج می‌ترسید، راه حل غلبه بر این ترس این است که در ابتدا یاد بگیرید چطور با وجود مشکلات و دلخوری‌ها، با فرد مورد نظرتان صحبت کنید. صحبتی که نه نشانه خشم در آن باشد و نه ضعف. اگر شخصیتی دارید که وقتی به مشکل برمی‌خورید سریع واکنش‌های تند نشان می‌دهید و فرد مقابل را مقصر می‌دانید یا برعکس اگر فردی هستید که موقع صحبت از سختی‌ها سریع به گریه می‌افتید و ضعف خود را نشان می‌دهید، بهتر است در این مورد خود را اصلاح کنید. اگر انسان‌ها صحبت کردن بدون جهت‌گیری را یاد بگیرند، نیمی از مشکلات‌شان حل خواهد شد
چنین افرادی دچار نوعی اختلال به نام گاموفوبیا هستند که ما برای بررسی این نوع اختلال با دکتر ندا فرزانه روان‌پزشک و روان‌درمانگر به گفت‌وگو پرداختیم:
ترس از ازدواج یا گاموفوبیا (Gamophbia) چیست؟
ترس از ازدواج یک ترس غیرطبیعی و پایداری است که درواقع به آن گاموفوبیا می‌گویند. فوبیا در اصطلاح روان‌پزشکی یک ترس پایدار از یک‌چیز مشخص است مثل فوبیای ارتفاع، فوبیای پرواز، فوبیای تنهایی و ... اختلال فوبیا در ازدواج هم وجود دارد به‌گونه‌ای که فرد حتی اگر بداند که آن ازدواج برایش تهدید ندارد و مشکلی برایش ایجاد نمی‌کند بازهم می‌ترسد اما این مسئله تأثیرات زیادی را در زندگی فرد ایجاد می‌کند.
برخی تصور می‌کنند که با ازدواج فرد سامان می‌گیرد و یک رابطهٔ جدیدی را شروع می‌کند اما دو دانشمند و روانشناس مشهور به نام "آلفرد بینه" و"راهب " معیارهای استرسی ازدواج را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که ازدواج و شروع یک رابطه جدید به‌تنهایی می‌تواند یک عامل استرس‌زا باشد اما بحث ما ترسی فراتر از این مسئله است به‌گونه‌ای فرد حتی می‌ترسد با عشق زندگی خود ازدواج کند.
ما برای تشخیص فوبیا باید مسائل دیگری همچون وسواس فکری را کنار بگذاریم. یکی از مواردی که در بیماری وسواس پیش می‌آید این است که فرد شک در انتخاب دارد و یکسری افکار به‌صورت ناخودآگاه به ذهنش وارد می‌شود که باعث اضطرابش می‌شود لذا وسواس فکری با گاموبیا متفاوت است و باید به این مسئله توجه داشت. گامو در اصلاح یونانی به معنای ازدواج است و فوبیا هم به معنای ترس پایدار از یک مسئله‌ای است. در گاموفوبیا فرد ترس از متعهد شدن در یک رابطه دارد وعده‌ای از روانشناسان گاموفوبیا(ترس از ازدواج) را معادل ترس از مرگ تعبیر کرده‌اند.اهمیت گاموفوبیا این است که بعد از مدتی عشق و علاقه فرد می‌تواند تغییر کند و به سمت تنفر رود و ازاین‌جهت لازم است که با این اختلال آشنا شویم و درصدد درمان آن برآییم.
علت ایجاد اختلال گاموفوبیا در افراد چیست؟
جالب است بدانید که مسائل ژنتیکی، ارثی و حتی در بعضی از بیماری‌ها مثل اختلال غدد فوق کلیوی که در آن هورمون‌های اضطرابی تغییر پیدا می‌کند، می‌تواند مستعد کننده این اختلال باشد. همچنین روابط آسیب‌زا از ازدواج قبل می‌تواند باعث ترس شدید از ازدواج شود به این صورت که ممکن است فرد در روابط قبلی مورد سوءاستفاده روانی، عاطفی و احساسی قرارگرفته باشد لذا عوامل خارجی هم می‌تواند این اختلال را تشدید کند.
گاموفوبیا با چه علائمی در افراد ظاهر می‌شود؟
تشخیص گاموفوبیا در افراد در دوران آشنایی یکی از مسائل مهمی است که باید به آن توجه داشت. اگرچه قبل از ازدواج افراد با آشنایی قبلی و جلسات گفت‌وگو و مشاوره قبل از ازدواج با یکدیگر آشنا می‌شوند، اما برخی از اختلالات و رفتارها به‌راحتی قابل‌شناسایی نیستند؛ مثل اختلال گاموفوبیا. به همین دلیل است که ما مشاهده می‌کنیم برخی افراد بعد از مدت طولانی آشنایی و ایجاد دل‌بستگی متوجه می‌شوند که طرف مقابلشان ترس شدیدی از ازدواج دارد و به همین خاطر طول دوران آشنایی را طولانی می‌کند البته علائمی وجود دارد که با شناخت این علائم تا حدی می‌توانید به وجود چنین اختلالی در فرد مقابلتان پی ببرید:
اگر فرد مقابلتان با مطرح‌شدن و صحبت درباره ازدواج وحشت‌زده می‌شود؛ حتی اگر مشاهده می‌کنید فرد اجازه صحبت کردن درباره ازدواج را هم نمی‌دهد و به‌طور مداوم از این مسئله اجتناب می‌ورزد یعنی احتمالاً طرف مقابل به گاموفوبیا مبتلا است.
علاوه بر این موارد ممکن است یکسری از علائم جسمی هم ایجاد شود چراکه وقتی این افراد با مسائل اضطرابی مثل ازدواج روبرو می شوند، مرکز اضطراب مغز فعال‌شده که در این صورت علائم جسمانی همچون تنگی نفس، گریه کردن، تعریق، حالت تهوع و سرگیجه را به همراه خواهد داشت.خوب است که در دوران نامزدی و دوران آشنایی به این مسائل توجه شود چراکه همان‌طور که اشاره کردیم مبتلایان به اختلال گاموفوبیا در صورت ازدواج، عشق و علاقه‌شان به تنفر تبدیل می‌شود و این می‌تواند زندگی هر دو طرف را به نابودی بکشاند.
آیا اختلال گاموفوبیا قابل‌درمان است؟
اگر یکی از طرفین متوجه شود که طرف مقابل ترس ناخودآگاه از ازدواج دارد می‌تواند به روان‌درمانگر مراجعه کند. گاموفوبیا یک بیماری جدی و درعین‌حال قابل‌درمان است ولی با یکی دو جلسه قابل‌درمان نیست و به حداقل یک- دو ماه زمان نیاز دارد؛ راه‌های متفاوتی برای درمان گاموفوبیا وجود دارد که ما به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
اولین مرحلهٔ درمان، روان‌درمانی است که در این مرحله فرد درباره افکار نگران‌کننده‌اش صحبت می‌کند؛ لازم است که در جلسات روان‌درمانی صادقانه صحبت کرد تا دوره درمان آسان شود.
درمان مؤثر دیگری که برای رفع این اختلال وجود دارد هیپنوتیزم‌های عمیق است و سومین روش برای درمان اختلال گاموفوبیا، رفتاردرمانی است که در این جلسات فرد را با شرایط مشابه ازدواج مواجهه می‌کنند تا فرد به‌مرور بتواند خود را با آن افکار منطبق کند.
این‌ها روش‌هایی است که در صورت مداومت می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی در افراد داشته باشد و بهبودی کامل را حاصل کند.بنابراین باید توجه داشت که این بیماری نیاز به درمان دارد و در صورت عدم درمان می‌تواند آثار روانی عمیقی را در زندگی بر جا بگذارد اما تأکید می‌کنم که این اختلال قابل‌درمان است و فرد می‌تواند بعد از درمان ازدواج کند و زندگی خوبی داشته باشد.
