سید کاظم اکرمی متولد ۱۳۱۹ در همدان و نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی از شهرستان بهار و کبودراهنگ و وزیر آموزش و پرورش طی سال‌های ۶۳ تا ۶۷ بوده است؛ دوران وزارت وی در زمان جنگ و سال‌های ابتدایی بعد از انقلاب است که شرایط ثبات چندانی نداشت با تغییر و تحولات بزرگی دست و پنجه نرم می‌کرد؛ با همین جهت با وی گفتگویی کردیم تا از اوضاع و کارنامه کاری آموزش و پرورش در ان سال‌ها و تفاوت آن با سال‌های پیش از انقلاب بیشتر بدانیم.
اکرمی درباره وضعیت آموزش و پرورش ایران پیش از انقلاب اظهار کرد: در سال‌های قبل از انقلاب جلساتی با اساتید مختلف برگزار شده بود و به این نتیجه رسیده بودند که آموزش و پرورش ایران فلسفه بومی ندارد، اما تلاشی برای ایجاد این فلسفه نکرده بودند به همین جهت در سال‌های فعالیتم به عنوان وزیر آموزش و پرورش برای ایجاد سند بومی، تلاش هایی انجام شد و این سند به عنوان سند تغییر بنیادین آموزش و پرورش مطرح بود.
اکرمی تصریح کرد: برای تدوین این سند ابتدا پیشنهاد آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی فرستاده شد و پس از آن اولین فردی که برای مشاوره و تدوین انتخاب کردیم شادروان احمد احمدی بودند بعد از آن هم نمایندگانی از سازمان برنامه و بودجه، معاونان وزارت آموزش و پرورش و اساتید دانشگاه ۲ سال روی این طرح کار کردند تا در نهایت و با مشورت معلمان استان‌های مختلف به این سند دست پیدا کردیم.
وزیر اسبق آموزش و پرورش با اشاره به اینکه این سند با سند تحول بنیادین که اکنون در آموزش و پرورش ضمانت اجرایی پیدا کرده است متفاوت است، اما در آن سند هم به فلسفه آموزش و پرورش پرداخته شده بود.
وی با تاکید بر اینکه سند تحول بنیادین فلسفه آموزش و پرورش را بهتر نشان می‌دهد، تصریح کرد: در سند قبلی هم با ادبیات آسانی به تبیین عوامل موثر در آموزش و پرورش پرداخته شده بود.
آماده سازی سند تغییر بنیادین آموزش و پرورش در سال ۶۷
وزیر اسبق آموزش و پرورش با اشاره به اینکه در تدوین این سند از نظرات معلمانی که با علوم تربیتی آشنا بودند بهره گرفته شد، اظهار کرد: بعد از اتمام سند در سال ۶۷ آن را به شورای عالی انقلاب فرهنگی تحویل دادیم، اما متاسفانه به جای آن که اجرای سند از اول دوره ابتدایی مورد توجه باشد آن را از دوره متوسطه اجرایی کردند که منجر به تغییراتی در دوره متوسطه شد.
وی تصریح کرد: این سندتغییراتی را در دوره آموزش‌های مهارتی همچون راه اندازی شاخه کاردانش و توسعه شاخه فنی حرفه‌ای ایجاد کرد که تغییرات مثبت محسوب می‌شوند.
اکرمی حل مسائل و مشکلات مربوط به رزمندگان را یکی دیگر از اقدامات انجام شده در دوره وزارتش نامید و اظهار کرد: در زمان فعالیتش به عنوان وزیر جنگ آغاز شده بود و بسیاری از رزمندگان از نظر پوشش تحصیلی با مشکلاتی مواجه بودند بنابراین دانش آموزان امکان تحصیل در مدارس را نداشتند به همین جهت در خوزستان، کرمانشاه، همدان و دیگر استان‌ها که با جنگ به طور مستقیم دست و پنجه نرم کردن دوره‌های آموزشی برای رزمندگان در نظر گرفته شده بود علاوه بر این دوره‌ها، در جبهه ها هم کلاس های درس برای رزمندگان برقرار شده بود.
وی افزود: همچنین کلاس‌های کنکوری برای رزمندگان و کلاس های برای همسران شهیدان برگزار شد و حتی برخی از آنها به تحصیلات عالی رسیدند؛ در واقع هدف از برگزاری چنین کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی این بود تا افرادی که در جبهه‌ها هستند از نظر تحصیلی مشکلی نداشته باشند و از این بابت خیالشان راحت باشد.
اکرمی رسیدگی و سامان دهی به مدارس مناطق جنگ زده را از دیگر اقدامات دوره وزارتش برشمرد و اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که در سال‌های جنگ و پس از آن با آن مواجه بودیم سر و سامان دادن به فضا‌های آموزشی جنگ زده بود علاوه بر این موضوع باید کلاس‌هایی را برای دانش آموزان در نظر می‌گرفتیم تا پس از دوران جنگ از نظر آموزشی دچار مشکل نباشد، بنابراین برنامه‌های آموزشی تلویزیونی را به طور فشرده ترتیب دادیم تا دانش آموزان ضعف آموزشی خود را تا حدممکن برطرف کنند بر همین اساس بعد از سال ۶۷ و اتمام جنگ مشکلی از نظر آموزشی نداشتند.
تاسیس بنیادی به نام جهاد مدرسه سازی
اکرمی تاسیس بنیادی به اقدامی به نام جهاد مدرسه سازی در سال‌های پس از انقلاب اشاره کرد و گفت: این جهاد اکنون به نام خیرین مدرسه ساز نامیده می‌شود و فعالیت خود را ادامه داده است، اما از سال‌های قبل این برنامه را مورد توجه قرار داده بودیم که این کار را ابتدا خودم با اهدای ۲ ماه از حقوق آغاز کردم و هنوز هم این سال پابرجا است همچنین امام خمینی (ره) هم اجازه استفاده از وجوهات در مدرسه سازی را داده بودند.
وی با اشاره به اینکه ایجاد مدارس شبانه روزی در سال‌های پیش از انقلاب وجود داشت، گفت: اما در این مدارس دوره راهنمایی و دبیرستان وجود نداشت که در سال‌های پس از انقلاب و زمان تصدی وزارت آ»وزش و پرورش دوره دبیرستان را برای افراد مستعد مناطق محروم ایجاد کردیم همچنین مدارس راهنمایی دخترانه شبانه روزی را برپا کردیم تا دانش آموزان دختر هم از تحصیل باز نمانند؛ در واقع از جمله اهدافی که در این طرح‌ها دنبال می‌کردیم رعایت عدالت آموزشی و برقراری آن در مناطق مختلف کشور بود.
وزیر اسبق آموزش و پرورش افزود: همچنین مصوبه ای برای مناطق جنگ زده همچون کردستان ایجاد کردیم تا دانش آموزان با سن بیش از ۱۴ سال که اجازه رفتن به مدرسه نداشتند، از تحصیل باز نمانند.
اکرمی برقراری مجدد تغذیه رایگان برای دانش آموزان مناطق محروم با اولویت سیستان و بلوچستان را که بعد از انقلاب قطع شده بود؛ از دیگر اقدامات انجام شده برشمرد و گفت: این اقدام منجر به حضور بیش از ۱۱ هزار دانش آموز درمدرسه شد و و آنها از تغذیه رایگان بهره‌مند شدند.
آغاز به کار مجله تربیت برای تقویت حوزه های پرورشی
وزیر اسبق آموزش و پرورش به راه اندازی مجله تربیت اشاره و اظهار کرد: در کنار این برنامه مربیان تربیتی را هم در دوره‌های آموزشی علوم تربیتی شرکت دادیم که معادل دوره‌های فوق دیپلم و کارشناسی بود و اکنون بیش از صد نفر آنها از جمله اساتید دانشگاه هستند.
وی احیای مراکز مشاوره و راهنمایی که پیش از فعالیت وی تعطیل شده بود از دیگر اقدامات انجام شده برشمرد و گفت: سعی کردیم این دوره برای تمامی مقاطع تحصیلی وجود داشته باشد، اما اکنون به دلیل کمبود نیروی انسانی فقط در دوره متوسطه اول و دوم این پست وجود دارد امیدواریم که در دوره ابتدایی هم چنین پستی را شاهد باشیم.
اکرمی اظهار کرد: یکی دیگر از اقدامات فعالیت امور تربیتی برای بررسی مشکلات رفتاری دانش آموزان بود که منجر به نگارش بیش از ۴۰ مقاله و کتاب شد.
تربیت معلمان برای هنرستانی در آموزشکده ها
وی به تجهیز هنرستان‌های فنی حرفه‌ای و کاردانش اشاره کرد و گفت: علاوه بر این موضوع هنرستان‌های کاردانش و فنی حرفه‌ای را ارتقا دادیم و رشته‌هایی همچون باغداری و کشاورزی ایجاد شد همچنین موضوع معلمانی را در آموزشکده‌ها برای هنرستان‌ها تربیت کردیم که در دوران جنگ توان و خدمات ارزشمندی را به جبهه‌ها داشته باشند از جمله این خدمات، ساخت سد‌های سیمانی بود.
وزیر اسبق آموزش و پرورش تصریح کرد: در زمانی که مسئولیت آموزش و پرورش را به عهده گرفتم به جرأت می‌توانم بگویم هیچ معلم، مدیر و معاونی دنبال پول نبود و اغلب آنها صرفاً با هدف خدمت به به جامعه فعالیت می‌کردم.
وی ادامه داد: معاونانی داشتم که از شهرستان به تهران آمدند و هیچ اضافه کاری دریافت نکردند و حتی ۱۰ هزار تومان از حقوق آنها کم شد اما اعتراضی نکردند؛ در واقع وضعیت در آموزش و پرورش مانند سایر نهاد‌ها نبود و اغلب افراد بدون فساد و کم کاری به فعالیت می‌پرداختند.
عودت ۲۷ هزار دلار دولت به بانک مرکزی بعد از ماموریت خارج از کشور
وزیر اسبق آموزش و پرورش به خاطره در مورد اعزام برخی از معاونان به خارج از کشور برای آگاهی از وضعیت آموزشی کشور‌های دیگر اشاره کرد و گفت: چند نفر از معاونان را به کشور‌های مختلف همچون روسیه، آلمان و ژاپن فرستادم تا با تغییرات نظام آموزشی و آموزش و پرورش این کشور‌ها آشنا شویم.
وی ادامه داد: در یکی از سفر‌ها وقتی تعدادی از معاونان برای آشنایی با آموزش و پرورش کشور‌های مختلف با هزینه دولتی سفر کرده بودند پس از این سفر ۲۷ هزار دلار دولت به بانک مرکزی عودت دادند و در صرف هزینه ها صرفه جویی کرده بودند؛ در واقع در آن زمان‌ها فساد در آموزش و پرورش حداقل ممکن بود و حتی برخی از معاونان به جبهه می‌رفتند.
وزیر اسبق آموزش و پرورش درباره وضعیت پوشش تحصیلی قبل و بعد از انقلاب اظهار کرد: سعی کردیم با ایجاد عدالت آموزشی در مناطق مختلف کشور پوشش تحصیلی را افزایش دهید و یکی از مناطقی به شدت درگیر با مشکل پوشش تحصیلیسیستان و بلوچستان بود؛که سعی کردیم از پوشش تحصیلی حدود ۳۸ تا ۴۰ درصد آن را به درصد‌های بالاتری برسانیم.
اکرمی تصریح کرد: یکی از اقدامات بعد از فرمایش امام خمینی مبنی بر مشارکت مردم در امور مربوط به مدرسه تدوین لایحه مدارس غیر دولتی بود که نوشته شد و قرار بود به مجلس برده شود، اما از آنجا که با ایجاد این مدارس به جهت تبعیض تحصیلی که قائل می‌شوند موافق نبودم در زمان فعالیتم، نخست وزیر وقت یکی از مشاورانش را برای دفاع از لایحه به مجلس فرستاد، زیرا در بررسی اول در مجلس گفته بودم لایحه را به نحوی تنظیم کنید که به نفع اقشار مستضعف باشد.
سال‌ها که درباره اولویت آموزش و پرورش سخنرانی می‌شود
وزیر اسبق آموزش و پرورش درباره تاثیرگذاری این نهاد در جامعه اظهار کرد: آموزش و پرورش به تنهایی نمی‌تواند انسان شایسته و با اخلاق تربیت کند و فقط تا حدی این وظیفه با آموزش و پرورش است؛ از بعد از این موضوع باید شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی هم فراهم باشد تا دانش آموز دیروز فردی شایسته در آینده باشد و از آموزه های دوره مدرسه استفاده کند.
اکرمی تصریح کرد: سالهاست که درباره اولویت آموزش و پرورش سخنرانی می‌ش
ود، اما در عمل این اولویت وجود ندارد، بسیاری از نهاد‌های فرهنگی که اکنون در جامعه فعالیت می‌کنند برای بزرگسالان است که نمی‌تواند تاثیر چشمگیری در رفتار و منش آنها داشته باشد، اما تغییر رفتار اصلی در دوره آموزش و پرورش شکل می‌گیرد بنابراین اگر من جای نهاد‌های فرهنگی بودم حتما بخشی از هزینه‌ها و سرمایه‌ها را برای حل مشکلات آموزش و پرورش در نظر می گرفتم. ج
اکرمی تصریح کرد: اکنون معلمان احساس تبعیض می‌کنند و فکر می‌کنند که وضعیت معیشت و دریافتی آنها نسبت با سایر نهاد‌های جامعه بسیار متفاوت است بنابراین ابتدا باید این شرایط برطرف شود تا بتوانیم سازگاری و ماندگاری آموزش و پرورش و آموزه‌های آن در جامعه را افزایش دهیم.
