در دنیای طب سنتی گیاهان فراوانی توانسته اند حتی با وجود دارا بودن طعمی تلخ، بویی نامطبوع، ظاهری تهوع برانگیز و .. خواص خود را به اثبات برسانند و به دنیای شگفت انگیز درمان بیماری‌ها راه یابند.
یکی از این گیاهان سحرانگیز، گیاه سداب است که باشگاه خبرنگاران جوان امروز قصد دارد تا به معرفی آن و خواص و مضرات این گیاه بپردازد، پس پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه باشید.
معرفی گیاه سداب
سداب، گیاهی علفی بومی قاره اروپاست. از این گیاه که بوی نامطبوعی دارد، در زمان قدیم برای مقابله با بیماری‌های مسری از جمله طاعون استفاده می‌شد. این گیاه بیش از ۸۰ ناراحتی را برطرف می‌کند.
بر طبق مدارک و کتب موجود گیاه سداب از قدیمیترین گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی ایران و دیگر ملل بوده و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد داشته است. امروزه نیز به علت اثرات منحصر به فرد در صنعت داروسازی از آن استفاده میشود. سداب گیاه بومی اروپاست، اما در کشور‌های دیگری نیز به طور گسترده کشت میشود.
این گیاه همیشه سبز بوده و دارای گل‌هایی به رنگ زرد و کوچک است که بوی زننده‌ای دارد و در گذشته برای مقابله با مرض وبا و بیماری‌های مسری دیگر از آن استفاده می‌شده است. بوی نامطبوع، تند و زننده این گیاه، حشرات را دور می‌کند و از آن برای درمان گزیدگی حشرات استفاده می شود.
در طب سنتی ایران این گیاه و گونه‌های آن به خوبی شناسایی و درمان بسیاری بیماری‌ها کاربرد داشته است، از نظر ابن سینا این گیاه، بسیار بادشکن و پالاینده رگ‌ها است و از خواص سداب برای درمان بیماری‌های مفصلی، گوش، حلق و بینی، اعصاب، ریوی، گوارشی، زنان، دفع انگل‌ها و کاهش میزان میل جنسی بهره می برد.
گیاه‌شناسی گیاه سداب
سداب گیاهی است علفی و دائمی به ارتفاع تا حدود یک متر. برگ‌ها ضخیم و گوشت‌دار و بدون دندانه هستند که در قسمت‌های بالای ساقه به صورت ساده و در قسمت‌های پایین چند قطعه‌ای می‌باشند. رنگ برگ و ساقه‌ها سبز مایل به آبی و کدر و رنگ گل‌ها زرد است. میوه سداب به صورت کروی و متشکل از پنج برچه است که درون آن دانه‌هایی به رنگ قهوه‌ای وجود دارد. کلیه قسمت‌های هوایی گیاه بوی نامطبوعی دارد.
سداب بومی نواحی جنوب اروپاست، ولی در حال حاضر در مناطقی از مدیترانه، اروپا و آسیا به وفور پراکنده است و در نواحی شمالی ایران نیز رویش دارد.
طریقه و میزان مصرف گیاه سداب
- جوشانده: جوشانده ۵/۰ تا یک گرم از پودر برگ در روز.
- عصاره الکلی: ۵/۰ تا ۱ میلی‌لیتر تا سه بار در روز.
خواص سداب (طبیعت و خواص درمانی)
طبیعت سداب تازه گرم و خشک بوده و چنانچه از گیاه خشک شده استفاده شود درجه گرمی و خشکی آن بالاتر می‌رود.
برخی خواص دارویی این گیاه عبارتند از:
- گیاه سداب خاصیت ضد اسپاسم دارد.
- مصرف گیاه دارویی سداب، کاهنده میل و نیروی جنسی در مردان بوده، باعث کاهش حجم منی میگردد.
- از خواص سداب خاصیت ضد انگل بوده، مصرف دم کرده آن همراه با روغن زیتون کرم‌های معده را از بین می‌برد.
- از خواص دم کرده این گیاه درمان نفخ بوده و بادشکن است، به این منظور ۲ تا ۵ گرم از پودر این گیاه را دم کرده و بعد از غذا مصرف شود.
- خوردن گیاه خشک شده سداب، به همراه شوید، برای تسکین درد پهلو، سینه، تنگی نفس و تسکین دل پیچه مفید است.
- بهبود درد روماتیسم، تپش قلب، سرگیجه و سردرد‌های مربوط به یائسگی از دیگر خواص سداب است.
- مصرف گیاه سداب به دلیل ایجاد عملکرد بهتر دستگاه گوارش، باعث افزایش اشتها میگردد.
- کمپرس دم کرده سداب، روی چشم، خستگی چشم را برطرف و قدرت بینایی را تقویت می‌کند، همچنین برای تقویت روشنایی چشم میتوان سداب، رازیانه، گل شاه پسند وحشی، گل سرخ و گل مامیران را به یک اندازه دم کرده و مصرف نمود، علاوه بر آن میتوان گیاه سداب را همراه با نمک به همین منظور مصرف کرد.
- برای تسکین سردرد میتوان برگ‌های تازه سداب را روی پیشانی قرار داد، همچنین چنانچه سائیده این گیاه را با سرکه مخلوط کرده و کمی در بینی بچکانید، سردردی را که حاصل از سرماخوردگی باشد را ساکت می‌کند، در ضمن گرد سائیده شده سداب همراه با عسل، درد مفاصل را برطرف می‌کند.
- از دیگر خواص سداب استفاده از آن به منظور خرد کردن و دفع سنگ مثانه است.
- گیاه سداب، پادزهر مناسبی جهت سموم حاصل از گزیدگی مار می‌باشد و نیز مسمومیت ناشی از مشروبات الکلی را برطرف می‌کند، به این منظور کوبیده آن را با انجیر خشک و مغز گردو مخلوط کرده و بخورید.
- مصرف دم کرده سداب با عسل، سکسکه غیر عادی را رفع می‌کند.
- استفاده از جوشانده گیاه سداب به صورت ریختن چند قطره در گوش، باعث ضد عفونی شدن گوش شده و درد گوش را تسکین می‌دهد.
- این گیاه در کاهش تب و دفع سموم از طریق پوست موثر است.
- از جمله اثرات گیاه سداب که در روایات ذکر شده میتوان به زیاد شدن عقل و ایمن شدن از تعدادی بیماری‌ها و درمان بیماری‌های گوش نام برد.
مضرات سداب (موارد احتیاطی و منع مصرف)
- علیرغم گسترده بودن خواص سداب، مصرف مقدار زیاد این گیاه موجب مسمومیت شده و ایجاد التهاب و ورم مخاط دستگاه هاضمه و رحم می‌نماید. مصرف سداب در زمان بارداری ممنوع بوده باعث سقط جنین میگردد.
- کاهش حرارت بدن و ضعف، کاهش نبض و زیاد شدن ادرار از اثرات سوء آن بر اثر زیاده‌روی در مصرف گیاه سداب می‌باشد.
استفاده از این گیاه برای افرادی که مزاج گرم و خشک دارند و به اصطلاح صفراوی هستند، مضر بوده بایستی با احتیاط مصرف گردد.
- در پایان لازم به ذکر است، حساسیت‌های پوستی حتی ممکن است در اثر تماس گیاه با پوست یا بدن ایجاد شود.
- همچنین استنشاق بوی گیاه سداب ممکن است باعث ایجاد حالت تهوع و استفراغ گردد. با توجه به عوارض شدید این گیاه توصیه میشود از مصرف خودسرانه آن پرهیز گردد و در صورت موجود بودن دارو‌های صنعتی این گیاه، از آن‌ها با احتیاط مصرف شود.
