فرض کنید کودک شما مدام در حال بازی کردن و دست زدن به گوش خود است. این حرکات با دردها و گریه‌های مداومی همراه است. در این شرایط چه فکری می‌کنید؟ آیا کودک در حال دندان درآوردن است؟ آیا این مورد می‌تواند نشان دهنده عفونت گوش باشد؟
زمانی که کودک شما سرما می‌خورد، عفونت گوش یکی از رایج ترین اختلالاتی است که در کودک بروز خواهد کرد. حقیقت تلخ این است که بیش از ۸۰ درصد کودکان تنها زمانی درمان می‌شوند که در سن ۴ سالگی قرار دارند و تقریبا بیش از نیمی از کودکانی که از عفونت گوش رنج می‌برند زیر ۳ سال هستند.
اولین زمان عفونت گوش تقریبا بین ۶ و ۲۴ ماهگی قرار دارد. پس توجه ویژه به نشانه‌های موجود می‌تواند به والدین کمک کند بیماری و عفونت را زودتر تشخیص دهند و به فکر درمان آن باشند.
چرا کودکان در معرض عفونت گوش قرار می‌گیرند؟
خوب باید توجه داشته باشید که عفونت گوش در کودکان زمانی رخ می‌دهد که مایع در گوش میانی گیر می‌کند(یک فضای پر شده از هواست که پشت پرده گوش قرار دارد) و توسط باکتری یا ویروس عفونی می‌شود.
این موضوع بیشتر زمانی رخ می‌دهد که لوله استاش(گوش میانی بوسیله لوله باریکی که شیپور یا لوله استاش نامیده می‌شود به پشت بینی متصل شده است) مسدود می‌گردد.
معمولا این مسدودشدگی به خاطر تورم یا گرفتگی ایجاد می‌شود که در اثر سرماخوردگی به وجود آمده است. به همین خاطر است که عفونت گوش معمولا زمانی بروز می‌کند که کودک دچار سرماخوردگی شده است. آلرژی و حساسیت نیز می‌تواند باعث عفونت گردد و سپس لوله استاش را مسدود نماید.
آناتومی نیز یک فاکتور اصلی در این موضوع محسوب می‌شود. لوله استاش کودک کوتاه‌تر و با زاویه کمتر است. این موضوع بدین معنی است که مایع و میکروب‌ها بیشتر در گوش میانی به دام می‌افتند. علاوه بر این، سیستم ایمنی بدن کودک در حال توسعه است و همین امر باعث می‌شود سریع تر در معرض بیماری قرار گیرد.
والدین چگونه می‌توانند عفونت گوش را تشخیص دهند؟
از آنجایی که کودکان و نوزادان هنوز مهارت‌های زبانی کافی را برای بیان احساسات و دردهای خود ندارند، تشخیص عفونت گوش بسیار دشوار خواهد بود.
کودکانی که سن بیشتری دارند می‌توانند نشانه های موجود را بیان کنند. در این شرایط راحت تر می‌توان وجود بیماری را تشخیص داد. اما نوزادان قادر به انجام اینکار نیستند.
خوب حالا سوال اینجاست که والدین چگونه می‌توانند عفونت گوش در نوزادان را تشخیص دهند؟ به طور کلی تب بالای ۱۰۲ درجه فارنهایت یکی از نشانه‌های اصلی عفونت گوش محسوب می‌شود. کشیدن گوش و بازی کردن با آن نیز می‌تواند نشانه عفونت باشد. اما به خاطر داشته باشید که این گزینه نشانه قابل اعتمادی نیست.
عفونت گوش در کودکان بسیار دردناک است. بنابراین اگر متوجه بی قراری و گریه‌های مکرر کودک خود شدید باید به این موضوع شک کنید و از یک پزشک کمک بگیرید. همچنین اگر کودک شما زمانی که دراز می‌کشد بیشتر از قبل بی قراری و گریه کند، عفونت گوش ممکن است دلیل اصلی این بی قراری‌ها باشد زیرا این موقعیت فشاری را بر روی لوله استاش وارد می‌کند.
سایر نشانه های عفونت گوش شامل خواب دشوار، اشتهای کم شده، استفراغ و اسهال است. همچنین ممکن است متوجه شوید که کودک شما به خوبی نمی‌شنود. او ممکن است پاسخی به صداهای اطراف ندهد. اگر بعد از مدتی شنوایی کودک به حالت عادی بازگشت می‌توانید مطمئن شوید که عفونت از بین رفته است و گوش او از مایع خالی شده است.
مایع یا ترشحات چرکی که از گوش کودک بیرون می‌آید نشانه‌ای برای وجود عفونت محسوب می‌شود. این مورد ممکن است نشان دهنده پرده گوش سوراخ باشد. زمانی که مایع موجود در گوش میانی فشار بیشتری بر روی پرده گوش وارد کند ممکن است باعث پاره شدن آن گردد.
چنین شرایطی را پرده گوش سوراخ می‌نامند. اینگونه سوراخ‌ها ممکن است زیاد جدی نباشد و خود به خود درمان گردد. با این وجود چنین شرایطی برای کودک بسیار آزاردهنده و دردناک خواهد بود.
آیا برای درمان عفونت گوش به آنتی بیوتیک نیاز خواهیم داشت؟
اگرچه استفاده از آنتی بیوتیک برای درمان عفونت گوش رایج است اما امروزه بیشتر متخصصان تلاش می‌کنند استفاده از این گزینه را به مراحل نهایی کار بسپارند. در بیشتر موارد، رویکرد صبر و انتظار می‌تواند موثر باشد.
مطالعات و تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که ۸۰ درصد مواقع، کودک بدون آنتی بیوتیک بهتر خواهد شد. این موضوع بدین خاطر است که یک سوم عفونت‌های گوش به خاطر ویروس ایجاد می‌شود که استفاده از آنتی بیوتیک در این شرایط بی تاثیر است. برخی از عفونت‌هایی که در اثر وجود باکتری ایجاد می‌گردد نیز به خودی خود درمان خواهند شد.
با این وجود، مقدار مشخصی از آنتی بیوتیک می‌تواند از توسعه و رشد باکتری جلوگیری کند. البته تشخیص استفاده از آنتی بیوتیک بر عهده پزشک متخصص است. در برخی از موارد نیز کودک شما بر اساس فاکتورهای متعددی همچون سن و شدت نشانه‌های موجود باید با آنتی بیوتیک درمان شود.
در کودکانی که کمتر از ۲ سال دارند تقریبا همه افراد با مصرف آنتی بیوتیک موافق هستند. زیرا در این افراد مهارت گفتاری هنوز توسعه پیدا نکرده است و کودک نمی‌تواند عفونت و درد گوش را به وضوح بیان کند. در چنین مواردی عفونت گوش ممکن است به موارد حادتری همچون از دست دادن شنوایی منجر شود.
در کودکانی که بیشتر از ۲ سال سن دارند می‌توان گزینه صبر و انتظار را انتخاب کرد. البته اگر نشانه‌ها شدید باشد باید درمان مناسب اتخاذ گردد. بنابراین اگر کودک شما سالم است، تب بالایی ندارد و درد گوش زیاد ازار دهنده نیست، پزشک سعی خواهد کرد ۴۸ تا ۷۲ ساعت منتظر بماند تا مطمئن شود شرایط بهبود پیدا می‌کند.
ممکن است نشانه‌های موجود در دو یا سه روز به حالت طبیعی باز نگردد اما در این بازه زمانی نشانه‌ها بهبود پیدا می‌کند. اگر چنین اتفاقی نیافتاد، پزشک آنتی بیوتیک تجویز می‌کند.
چه کودک شما آنتی بیوتیک دریافت کرده باشد و چه دریافت نکرده باشد باید چند هفته بعد دوباره به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید عفونت به طور کلی از بین رفته است.
در بیشتر موارد عفونت به خوبی درمان می‌شود. با اینحال در برخی از موارد کودک عفونت تکراری گوش را خواهد داشت که در چنین شرایطی باید با یک پزشک متخصص مشورت گردد. او ممکن است از لوله‌های تهویه استفاده کند و آن را در داخل گوش کودک بگذارد. این گزینه برای جلوگیری از تجمع مایع در گوش کودک مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی از کودکان، مایع ممکن است در گوش میانی باقی بماند.
این مایع کودک را در معرض عفونت‌های بعدی قرار نمی‌دهد اما می‌تواند باعث از دست رفتن شنوایی شود و با توسعه مهارت‌های زبانی تداخل ایجاد کند. اگر کودک شما ۵ یا ۶ عفونت در سال دارد یا بیشتر از سه ماه مایعی در پشت پرده گوش وجود دارد، ممکن است استفاده از این لوله مفید باشد.
پیشگیری از عفونت گوش کودک
هیچ ضمانتی برای این موضوع وجود ندارد اما دنبال کردن مراحل زیر می‌تواند مفید باشد:
تغذیه با شیر مادر: مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که شش ماه تغذیه با شیر مادر می‌تواند از کودک در برابر بیماری‌های مختلف محافظت کند.
ترک سیگار: سیگار می‌تواند گوش کودک شما را دچار اختلال کند. در چنین شرایطی مخاط از فضای گوش میانی عبور نمی‌کند و باعث ایجاد عفونت می‌شود.
واکسینه کردن کودک: مطالعه انجام شده در سال ۲۰۰۷ نشان می‌دهد که واکسینه کردن کودکان می‌تواند در برابر باکتری‌های پنوموکوکی محافظت کننده باشد.
این باکتری باعث ایجاد عفونت،مننژیت و سایر بیماری‌ها می‌گردد. این مطالعه نشان می‌دهد که واکسینه کردن کودکان می تواند از بروز عفونت گوش جلوگیری کند. با این وجود، واکسن تنها برای طیف خاصی از باکتری‌ها مفید است.
اگر ممکن است از فرستادن کودک به مهد کودک خودداری کنید. مطالعات نشان می‌دهد که حضور طولانی مدت کودک در مهد کودک موجب بروز عفونت در گوش می‌شود. اگر مجبور به انجام اینکار هستید، سعی کنید مهدکودکی را انتخاب کنید که افراد کمتری در آن حضور دارند.
زمانی که کودک در حالت درازکشیده قرار دارد اجازه ندهید از بطری آب بنوشد: سر کودک به هنگام نوشیدن مایعات باید بالاتر از شکم او قرار داشته باشد. در این شرایط مایع از لوله استاش به داخل گوش میانی عبور نمی‌کند.
در مورد آلرژی و مواد حساسیت زا هوشیار باشید: اگر فکر می‌کنید دلیل ایجاد عفونت در کودک شما به خاطر آلرژی است، سعی کنید مواد حساسیت زا را حذف کنید.
کاهش درد گوش نوزاد
برای تسکین درد در کودکان، ممکن است پزشک استامینوفن یا ایبوپروفن را تجویز کند. به خاطر داشته باشید که برای تسکین درد گوش نباید خودسرانه چیزی را مصرف کنید.
استفاده خودسرانه از قطره گوش نیز می‌تواند خطرناک باشد. همچنین زمانی که کودک شما دچار عفونت گوش شده است بهتر است پرواز با هواپیما را لغو کنید زیرا تغییر در فشار هوا می‌تواند درد گوش را بدتر کند یا حتی پرده گوش را پاره نماید.
