سوابق تحصیلی؛ فضای جدید اضطراب یا حذف استرس دانش آموزان؟

تاثیر قطعی ۳۰ درصدی سوابق تحصیلی در کنکور ۹۸ موجی از اعتراض‌ها را میان داوطلبان کنکور به همراه داشته است. جالب است که اغلب دانش‌آموزان طرفدار کنکور و مخالف اعمال سوابق تحصیلی البته به صورت قطعی برای ورود به دانشگاه‌ها هستند و در نظرسنجی که در کنکور ۹۵ و ۹۶ انجام شد ۸۵ درصد داوطلبان موافق کنکور بودند.

سال‌هاست که ماجرای کاستن از قدرت کنکور با تلاش برای حذف آن مطرح است، اما حالا که شورای سنجش و پذیرش دانشجو به تاثیر قطعی سوابق تحصیلی برای ورود به دانشگاه‌ها رای مثبت داده تعداد زیادی از داوطلبان مخالفند البته آن‌ها با تاثیر سوابق تحصیلی به صورت مثبت مشکلی ندارند، اما تاثیر قطعی سوابق تحصیلی را به نفع خود نمی‌دانند.

دانش‌آموزانی که مخالف اعمال سوابق تحصیلی هستند می‌گویند اگرچه کنکور استرس و ایراد‌های بسیاری دارد، اما تاثیر قطعی سوابق تحصیلی برای ورود به دانشگاه‌ها استرس بیشتری برای دانش آموزان دارد و ایرادات آن از کنکور هم بیشتر خواهد بود.

استدلال بچه‌ها در کمپین‌هایی که تشکیل داده‌اند، این است "فردی که معدل او در امتحان نهایی ۲۰ است و چند هزار نفر دیگر نیز معدل ۲۰ دارند، ارزش معدل او به‌صورت نمره تراز نهایتاً ۱۱ هزار محاسبه می‌شود از سوی دیگر در آزمون سراسری ارزش رتبه یک بسیار بالاتر است و در حدود نمره تراز ۱۵ هزار ارزش‌یابی می‌شود، بنابراین رتبه یک کنکور حتی اگر معدلش ۲۰ باشد با تأثیر سوابق تحصیلی نمره‌اش کاهش یافته و به ۱۳ هزار می‌رسد. حالا اگر دانش‌آموز در درسی ۱۹ گرفته باشد دیگر نفر دوم نمی‌شود و در آن درس افت می‌کند، چون نفرات بسیار دیگری ۲۰ گرفته‌اند و نمره تراز او به زیر ۱۰ هزار می‌رسد و در نمره تراز کل او در کنکور تأثیر منفی شدید می‌گذارد".

نمایندگان مجلس با هدف کاهش قدرت کنکور اقدام به تصویب قانونی کردند که براساس آن سهم سوابق تحصیلی در پذیرش دانشجویان افزایش یابد، اما در این باره چند نکته مهم است، در دهه هفتاد و هشتاد تعداد داوطلبان کنکور حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بود که هم‌اکنون این تعداد به ۸۰۰ هزار نفر رسیده است از سوی دیگر ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها نیز چند برابر شده است بنابراین کنکور همانند گذشته قدرت ندارد.

البته برای رشته‌ها و دانشگاه‌های پرطرفدار که رقابت شدیدی میان داوطلبان وجود دارد، کنکور تنها روش پذیرش دانشجو است که با مصوبه تاثیر قطعی معدل در کنار کنکور، نمرات دوران دبیرستان نیز در پذیرش دانشگاه‌ها تاثیر دارند و این تصمیم موجب اعتراض بسیاری شده است که باید به جنبه‌های مختلف آن توجه داشت.

حمایت میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس می‌گوید که براساس صحبت‌های رئیس سازمان سنجش در حال حاضر ۸۵ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها براساس سوابق تحصیلی تکمیل می‌شود؛ این در حالی است که برخی از نمایندگان، منظور قانون سنجش و پذیرش از ۸۵ درصد را تکمیل ظرفیت دانشگاه‌ها نمی‌دانند بلکه معتقدند باید ۸۵ درصد سوابق تحصیلی در آزمون کنکور تاثیرگذار باشد.

با تصیم جدید شورای سنجش و پذیرش دانشجو، داوطلبان کنکور ۹۸ علاوه بر کنکور باید در امتحانات نهایی پایه دوازدهم نمرات قابل قبولی کسب کنند و این مسئله استرس دانش‌آموزان و فضای اضطراب حاکم بر مدارس را دو چندان می‌کند یعنی اگر تا پیش از این سد کنکور را مقابل خود می‌دیدند حالا یک مرحله قبل از کنکور باید از پس امتحانات نهایی بربیایند و نمرات خوبی را کسب کنند، چون در غیراین صورت با افت تراز کنکور مواجه خواهند شد.

از سوی دیگر با توجه به دخیل شدن سهم قطعی سوابق تحصیلی در کنکور، آموزشگاه‌های خصوصی اینبار مدارس و امتحانات نهایی را بازار هدف خود قرار خواهند داد؟ هر چند که پیش از این به بهانه برگزاری آزمون‌های آمادگی کنکور وارد مدارس شده و هم‌اکنون نیز برای ترمیم نمرات امتحانات نهایی پکیج‌های ترمیم معدل را روانه بازار کرده‌اند.

در کنار تمام این موارد باید استدلال مسئولان آموزش وپرورش و موافقان حذف کنکور را هم شنید. شاید جالبترین توصیف از اصرار آموزش‌وپرورشی‌ها برای حذف کنکور را بتوان در این جمله تداعی کرد: " این فاجعه است که فرزندان ما از سال اول دبستان، برای معادی به‌اسم کنکور آماده می‌شوند و آخرت ما کنکور شده است. درس دین و زندگی را فقط برای اینکه بتوانند در کنکور تست بزنند می‌خوانند و به هر درسی با توجه به ضریب آن در کنکور توجه می‌شود".

همچنین اغلب دانش‌آموزان پس از فارغ‌التحصیل شدن از مدارس به دنبال قبولی در دانشگاه هستند و همین مسئله باعث می‌شود گاه یک فرد که می‌تواند از ۱۸ سالگی وارد بازار کار شود به بهانه دانشگاه با تاخیری ۴ تا ۸ سال وارد بازار کار شود آن هم بدون داشتن مهارت و هم‌اکنون ۸۰ درصد افرادی که از سازمان فنی‌وحرفه‌ای مدرک صلاحیت حرفه‌ای می‌گیرند از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی هستند.

اگر چه مسئولان آموزش‌وپرورش به اهداف کلان و مهمی همچون آموزش مهارت به دانش‌آموزان برای ورود به بازار کار و زندگی در جامعه می‌اندیشند و کنکور مانع جدی برای تحقق این اهداف است، اما مشخص نیست که اعمال سوابق تحصیلی در کنکور تا چه اندازه می‌تواند به فراهم آمدن زمینه‌های لازم برای تحقق این اهداف کمک کند؟

به هر حال تصمیم جدید مسئولان آموزشی و قانونگذاران کشور، جمع زیادی از دانش‌آموزان کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با توجه به اهمیت آن در آینده این گروه از جامعه بهتر است سخنان و نگرانی آن‌ها نیز شنیده شود هر چند که از همان دوران مدرسه می‌توان با توزیع متوازن دانش‌آموزان در رشته‌های تحصیلی مختلف و حمایت از هنرستان‌ها بخشی از بار رقابت فشرده داوطلبان در رشته‌های خاص کنکور را کم کرد.