از ابتدای آفرینش جهان، گل یکی از آفریده‌های زیبای خداوندی بوده است که تنوع شکلی و رنگی بسیاری دارد و برای اینکه زیبایی چیزی یا فردی را توصیف کنند، او را با گل و زیبایی آن وصف می‌کنند.
این زیبا مخلوق الهی باعث شادابی و نشاط می‌شود اما امروز به یک گلی اشاره می‌کنیم که نه تنها نام و شکل آن، بلکه بوییدن آن نیز به جای طراوت و شادابی، رخوت و سستی و خاموشی به دنبال دارد و ابتدا و انتهای آن شوربختی و تلخکامی است
بله! از ماده مخدر «گل» می‌گوییم که وقتی مصرف می‌شود؛ همچون تارهای چسبان عنکبوت، تار و پود فرد و جامعه را به خود جذب می‌کند و فرار از آن، امری سخت و طاقت فرساست.
اعتیاد به مواد مخدّر، یکی از معضلات بهداشتی، روانی و اجتماعی جهان امروز است و آمارهای منتشره از سازمان‌های بین‌المللی، حاکی از افزایش فزاینده مصرف این مواد در سطح جهان است.
اعتیاد هرگونه وابستگی شدید روانی و یا فیزیولوژیک ارگانیسم بدن نسبت به یک ماده است و دارای ویژگی‌های عمده‌ای است که شامل تمایل و احتیاج شدید؛ به شکلی که فرد به هر وسیله‌ای سعی می‌کند ماده اعتیاد آور را به دست آورد؛ دوم اینکه وابستگی بدنی و روانی به اثرات ماده اعتیاد آور به وجود می‌آید و باعث ادامه استعمال آن مواد شده و قطع آن باعث عوارض جسمی زیادی می‌شود.
*وجود 500 نوع ماده مخدر
طی یک دهه گذشته تعداد ماده‌های مخدر سنتی و صنعتی در جهان زیر ٥٠ نوع بود اما امروز بیش از ٥٠٠ نوع از این مواد وارد بازار مصرف دنیا شده‌اند که جملگی باعث اختلالات در عملکرد روانی، جسمی و مغزی فرد می‌شوند.
شاهدانه:
بوته‌اى است شبیه گزنه که بلندیش تا 2 متر میرسد. گیاه نر و ماده آن به صورت جداگانه بوده داراى برگ‌هاى انبوه دراز و کنگره دار است که میوه آن در سر شاخه به صورت خوشه نمایان است.
اصولاً شاهدانه براى روغن گیرى و خوراک طیور استفاده می شود و نام لاتین این گیاه «کانابیس» است.
اگر از سر شاخه‌‌هاى به گل نشسته گیاه ماده چسبنده‌‌اى به نام رزین که در حال ترشح است جمع آورى و خشک شود، در واقع حشیش به دست آمده است.
این گیاه در آمریکاى شمالى به نام «ماری جوانا» یا «چرس»، در انگلیس به «گراس»، در خاور نزدیک و خاورمیانه حشیش، در دیگر کشورها به اسامى مختلفى چون «وید»، «پات»، «شانگ»، «چاراز»، «مکونا» و غیره شهرت دارد.
ماده مخدر گل، همان اندازه که اسم خوشایندی دارد، اما یکی از خطرناک‌ترین مواد مخدری است که این روز‌ها در دست جوان‌ها می‌چرخد و به اسم یک روان‌گردان طبیعی خرید و فروش می‌شود.
والدین جوانان معمولاً از اثرات حشیش و ماری جوانا خبر دارند؛ اما گاهی گول نام این ماده مخدر به ظاهر جدید را می‌خورند و به تصور اینکه این ماده، مانند اسمش ممکن است بی‌خطر باشد، آگاهی لازم را به نوجوانان و جوانان نمی‌دهند.
چگونگی رواج ماده «گل» در جهان
گیاه شاهدانه‌ای که به آن «کوش افغان» هم گفته می‌شد، از افغانستان به آمریکا برده شد و این شروع پیدایش «گل» بود. با استفاده از کوش افغان، ماری جوانای جدیدی کشت شد که خواصی متفاوت از ماری جوانای سنتی داشت و به آن «مدیکال ماری جوانا» گفته می‌شد.
ماری جوانا گیاهی است که هم نوع نر و هم نوع ماده آن وجود دارد؛ نوع نر سه درصد و نوع ماده هشت درصد مخدر دارد، اما گیاه جدیدی که با تغییرات ژنتیکی تولید شد، دو جنسیتی بود و برخلاف ماری جوانای طبیعی که گل‌های کمی دارد، بسیار پُرگل است.
در این گل‌ها هفت برابر بیشتر از ماری جوانا ماده مخدر وجود دارد؛ آن قدر که اگر از کنار آن عبور کنید، یا شب بالای سرتان باشد، دچار توهم می‌شوید.
ماری جوانایی که این روز‌ها در دست جوان‌ها با عنوان گل می‌چرخد، همین ماری جوانای تغییر ژنتیکی‌یافته است.
ماده مخدر گل، دارای پتانسیل قوی‌تری از ماری جوانا و حشیش در ایجاد توهم و اعتیادآوری است و میزان قدرت توهم زایی آن دو تا سه برابر بیشتر از ماری جوانای معمولی است.
* عوارض جسمی و روحی گل بر انسان
گل، مخدری است که ضربان قلب را بالا می‌برد، احساس بی‌قراری می‌دهد، اشتها را افزایش می‌دهد و موجب قرمزشدن چشم‌ها می‌شود. از آنجا که این افراد، معمولاً این ماده را با سیگار و قلیان مصرف می‌کنند، بعد از مدتی دچار بیماری‌های ریوی می‌شوند.
«گل» باعث توهم می‌شود و یک بار مصرف آن، طوری عملکرد مغز را مختل می‌کند که زندگی بدون آن غیرممکن می‌شود.
این ماده مخدر بخشی‌های مسئول آرام‌بخشی مغز را فلج می‌کند و خودش جایگزین آن می‌شود؛ بنابراین با مصرف‌نکردن گل، فرد دچار اضطراب شدید، بی‌قراری، وحشت‌زدگی، تپش قلب شدید و… می‌شود. یعنی اگر ماده یک ساعت دیرتر از موعد به آن برسد شروع به پرخاشگری می‌کند.
نشانه متداول دیگر در این افراد، ابتلا به «سندرم بی‌انگیزگی» است. این افراد نسبت به تحولاتی که در اجتماع رخ می‌دهد به‌شدت بی‌تفاوت هستند.
همان‌طور که شاهد هستیم، بعضی‌ها بعد از مصرف این مواد، شروع به رانندگی بی‌پروا در اتوبان‌ها می‌کنند و تحت تأثیر آن ممکن است حوادث وحشتناکی را هم رقم بزنند.
متأسفانه این ماده از سوی خانم‌ها نیز استفاده می‌شود که دلیل اصلی استفاده از آن همان طرز تفکر اشتباه درباره شادی زابودن این مواد است اما مصرف‌کنندگان این ماده باید بدانند این شادی در مدت کوتاهی به افسردگی و انزوا تبدیل خواهد شد.
* افزایش مصرف گل در مدارس در 5 سال گذشته
پرویز افشار سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در نشست خبری اخیر خود در پاسخ به پرسش خبرنگار در خصوص «میزان مصرف مواد مخدر در بین دانش‌آموزان»، گفت: در جمعیت دانش‌آموزی ما شیوع اعتیاد را نمی‌سنجیم بلکه هر نوع مصرف مواد را در نظر می‌گیریم و حتی یک نوع مصرف هم برای ما مهم است و نگرانی ما در بحث مصرف هر نوع مواد و موضوع تجربه مصرف است؛ حتی اینکه یک بار مصرف صورت گرفته باشد.
*2 درصد دانش‌آموزان متوسطه دوم تجربه مصرف مواد مخدر را دارند
وی اضافه کرد: بر اساس ارزیابی سال 80، نیم درصد دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم تجربه مصرف داشتند که این میزان در سال 90 به یک درصد و در سال 95 به حدود 2 درصد دانش‌آموزان که تجربه مصرف مواد در متوسطه دوم را داشته‌اند، رسیده است.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: در 5 سال اخیر شاهد افزایش ناشی از توسعه مصرف گل را در بین دانش‌آموزان شاهد بوده‌ایم و الان نیز شاهد هستیم درجمعیت دانشجویی از سال 96 مصرف گل کم شده است و امیدواریم شاهد این باشیم که در آینده مصرف ماده گل در بین دانش‌آموزان کم باشد.
* پاکسازی مدارس از مواد مخدر تا شعاع 500 متری
افشار با اشاره به اقدامات انجام شده در مسموم‌سازی مدارس از مواد مخدر، تصریح کرد: پاکسازی مدارس تا شعاع 500 متری را در دستور کار قرار داده‌ایم و از طریق تفاهم نامه مشترکی که با نیروی انتظامی برای پاکی مدارس انجام شده است در سال 96 در شعاع 500 متری مدارس سینماها و مراکز عمومی یک تن و 900 کیلوگرم مواد در ابعاد «نیم‌گرمی» از طریق ضربه زدن به خرده‌فروشان مواد کشف شده است که این میزان اطراف مدارس بیشتر بوده است.
* «گل» دومین ماده مخدر مصرفی پس از تریاک در کشور
فاطمه عباسی رئیس مرکز توسعه و پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی در مراسم رونمایی از کارزار رسانه‌ای پیشگیری از مصرف «گل» در کشور، گفت: طبق برنامه ششم توسعه باید تا پایان این برنامه سازمان بهزیستی 25 درصد اعتیاد را کاهش دهد؛ در نتیجه در این راستا برنامه‌های پیشگیرانه و تحولی در دستور کار خود دارد.
وی ادامه داد: یکی از برنامه‌های پیشگیری از سوءمصرف مواد مخدر، برنامه کاهش مصرف گل و حشیش است؛ چراکه با توجه به آخرین پیمایش صورت‌گرفته در زمینه شیوع اعتیاد در کشور، نشان داده که ماده مخدر گل دومین ماده مصرفی پس از تریاک است.
عباسی گفت: بر اساس طرح شیوع‌شناسی اعتیاد، 13 درصد از معتادان در این طرح «گل» مصرف می‌کردند و 84.6 درصد از آنها مرد، مجرد و سطح تحصیلاتشان دیپلم و زیر دیپلم بوده است.
* 3.7 درصد دانش‌آموزان و 15درصد دانشجویان «گل» مصرف می‌کنند
رئیس مرکز توسعه و پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی تصریح کرد: 15.4 درصد از این معتادان زنان بوده‌اند، 3.7 درصد دانش‌آموز و 15 درصد دانشجو گزارش شده است.
وی با تأکید بر مداخله به هنگام جهت جلوگیری از پیشرفت مصرف گل بین جوانان و نوجوانان در مورد دلایل گرایش به این ماده مخدر گفت: دسترسی راحت، نگرش مثبت به گل، کسب لذت ناسالم و دروازه ورود به مصرف سایر مواد مخدر از جمله این دلایل است.
رئیس مرکز توسعه و پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی گفت: بذر حشیش اکنون به راحتی در گلخانه و باغچه قابل کاشت است و این دسترسی به آن را راحت کرده است؛ همچنین این نگرش نادرست وجود دارد که مصرف گل اعتیادآور نیست؛ درحالی‌که توهم‌های ماندگار هم می‌تواند داشته باشد.
وی گفت: با تهیه و توزیع بروشورهای آموزشی در سطح محلات شهر و آگاه‌سازی خانواده‌ها به دنبال کاهش تقاضا و عرضه گل هستیم تا بتوانیم میزان مصرف آن را مهار و کنترل کنیم.
وی با اشاره به توزیع یک میلیون بروشور در پارک‌ها، مراکز کارگری، میادین شهرهای بزرگ و... و همچنین نصب ایستگاه‌های سیار، گفت: چنانچه خانواده‌ها به مشاوره بیشتری احتیاج داشته باشند به خط اعتیاد تماس بگیرند.
*خطر مصرف «گُل» 20 برابر «حشیش» و مشتقات آن است
مجید ابهری آسیب‌شناس اجتماعی درباره «مصرف ماده مخدر گُل در بین نوجوانان و جوانان»، اظهار داشت: تغییر سبک مصرف و الگوی اعتیاد در 5 سال گذشته، تحت تأثیر برنامه‌ریزی‌های مافیای مواد مخدر کاملاً تفاوت یافته و در جهت ویرانگری نسل جوان حرکت می‌کند.
وی ادامه داد: از آنجا که نسل جوان اصلی‌ترین سرمایه و ذخیره ملی هر کشوری است، اتاق فکر تهاجم فرهنگی و جنگ نرم، پاشنه آشیل هر جامعه، به ویژه جامعه ما را نشانه گرفته است و با عرضه مخدرهای روان‌گردان و تبلیغات دروغ درباره آنها، با سرعت مشغول ویرانگری است.
این آسیب‌شناس اجتماعی با اشاره به عواقب بسیار بد مصرف ماده گل توسط نوجوانان و جوانان، یادآور شد: ماده مخدر گل که بعد از ماده شیشه وارد بازار اعتیاد شد، اینک مقام اول را داراست و اصلی‌ترین علت افزایش مصرف این ماده، تبلیغات دروغ درباره بی‌خطر بودن یا اعتیادآور نبودن آن بوده است.
ابهری افزود: میزان خطر در این ماده مخدر که از خانواده «شاه دانه» و «کانابیس» است، 20 برابر حشیش و مشتقات آن است؛ به نحوی که با بو کردن آن، فرد دچار توهم شده و مصرف یک یا دو بار آن باعث اعتیاد شخص می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: سهولت کشت این ماده و فراوانی آن باعث شده که مصرف آن میان دانش‌آموزان و حتی دختران جوان کشیده شود و بر اساس اعلام مسئولان، در حال حاضر خطر اصلی برای جامعه ما، مصرف ماده مخدر گل و مشتقات آن مانند «ماری جوانا» و «گراس» یا «علف» است که متأسفانه در فضای مجازی به راحتی خرید و فروش می‌شود و وسایل آن در دکه‌های روزنامه‌فروشی نیز فروخته می‌شود.
این آسیب‌شناس اجتماعی اضافه کرد: کاغذ استفاده از ماده مخدر گل به صورت دانه‌ای در دکه‌ها به فروش میرسد؛ ضمن اینکه دستگاه آسیاب کردن ماده مخدر گل نیز در مقابل دید فرزندان ما قرار گرفته است.
ابهری متذکر شد: هر بار مصرف این ماده که به صورت یک نخ سیگار پیچیده شده است،تنها 5 هزار تومان هزینه دارد؛ در نتیجه مدیران مدارس باید با همکاری نیروی انتظامی، اطراف مدارس را از دست‌فروشانی که تحت پوشش فروش تنقلات به فروش چنین ماده مخدر گل مشغول هستند، پاکسازی کنند.
وی بیان داشت: خانواده‌ها باید با ظاهر این ماده آشنا شوند تا در صورت مشاهده آن بتوانند از مصرف این ماده مخدر توسط فرزندان‌شان جلوگیری کنند.
این آسیب‌شناس اجتماعی با تأکید بر نقش مهم آموزش از طریق رسانه‌ها و مدارس، گفت: بنده با شهامت اعلام می‌کنم که دیگر جایی برای مخفی‌کاری وجود ندارد؛ چراکه وجود خطر، هیچ‌کس را در حاشیه امنیت باقی نگذاشته و همه ما در این باره به شکل یکسان در معرض خطر هستیم.
ابهری درباره استفاده مواد مخدری همچنین «ال‌سی‌من» و «کروکودیل»، بیان داشت: خوشبختانه با هوشیاری پلیس و ستاد مبارزه با مواد مخدر، اغلب مواد نوظهور با شدت جمع آوری شده و کمتر در بازار وجود دارد و تقریباً فقط ماده مخدر گل و بعد از آن شیشه، به عنوان سرطان اصلی نوجوانان و جوانان شده است.
*20 تا 25 درصد معتادان دستگیر شده در مناطق شمال شهر، مصرف‌کننده ماده گُل
سرهنگ محمد بخشنده رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، با اعلام اینکه 20 تا 25 درصد معتادان دستگیر شده در مناطق شمال شهر، مصرف‌کننده ماده گُل بوده‌اند، اظهار داشت: متأسفانه گرایش به ماده گُل با توجه به تبلیغات سوء ماهواره‌ها، شبکه‌های مجازی و تلگرام در سنین مختلف به چشم می‌خورد.
*هر گرم «گل» 30 تا 50 هزار تومان
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ گفت: مصرف گل در مردان بیشتر از زنان است و با توجه به آنکه قیمت هر کیلو گل خشک کوبیده آماده مصرف 17 تا 20 میلیون تومان و هر گرم آن 30 تا 50 هزار تومان است، مصرف آن در قشر مرفه بیشتر دیده می‌شود.
سرهنگ بخشنده با اعلام این مطلب که گیاه گل به صورت پنج برگ یا پنج پَر است و تبلیغات فروش گلدان آن در تلگرام و شبکه‌های مجازی دیده می‌شود، گفت: برگ‌های این گیاه به رنگ سبز تیره یا حنایی است؛ مشخصه اصلی آن پنج پر بودن است که باید خانواده‌ها به آن توجه کنند؛ در برخی موارد با کاشت آن در باغچه‌ها مواجهیم و کاشت آن در گلخانه‌ها و مناطق خوش آب و هوا بیشتر است.
وی در خصوص ماهیت «گُل» بیان داشت: بذر یا دانه گل از کشورهای اروپایی به خصوص هلند به صورت کیفی و توسط مسافران وارد کشور می‌شود.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ تشریح کرد: گل، حالت فرآوری‌شده گیاه شاهدانه از نوع نر و ماده است؛ در کشورهای خارجی به آن ماری‌جوانا می‌گویند؛ سر گل حاوی تتراهیدروکانا بینول است که در واقع توهم‌زاست.
سرهنگ بخشنده در خصوص نحوه مصرف گل، گفت: سر گل را خشک کرده، کوبیده و به صورت پودر در می‌آورند؛ سپس در کاغذهای خاص و نازک تر از کاغذسیگار به شکل سیگارت بسته‌بندی کرده و مثل سیگار مصرف می‌کنند.
وی در پاسخ به پرسش دیگر فارس در خصوص علائم مصرف گل، اعلام کرد: در اوایل مصرف، فرد اشتهایش زیاد می‌شود اما بعد از مدتی که از مصرف می‌گذرد، کم‌خوابی و کم‌اشتهایی بر فرد معتاد مستولی می‌شود؛ توهم، سرگیجه، افزایش ضربان قلب و بی‌قراری از جمله علائم بارز فرد معتاد به گل است.
این مقام ارشد تهران بزرگ در خصوص بوی این ماده گفت: گل بسیار بدبوست؛ بوی علف گندیده می‌دهد و بلافاصله فرد را دچار توهم و سرخوشی می‌کند، چشم فرد قرمز شده و صورتش برافروخته می‌شود.
سرهنگ بخشنده افزود: اگر فرد در محیطی باشد که کسی در آن، در حال مصرف گل باشد، بلافاصله بوی زننده‌ای به مشامش میرسد؛ استشمام همین بو فرد را دچار توهم کرده و سرگیجه نیز به وجود می‌آورد.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ در پاسخ به سؤالی در خصوص میانگین مصرف روزانه گل توسط افراد معتاد به آن، اعلام کرد: هر یک گرم گل 3 تا 4 عدد سیگارت می‌دهد که به طور میانگین برای مصرف یک تا دو روز کافی است.
وی در خصوص سایر علائم بالینی فرد معتاد به گل اظهار داشت: فردی که معتاد گل شده، صورتش سبزه می‌شود، روی زبان و لبش نیز به رنگ سبز تغییر می‌کند؛ کنار لب‌ها شکرک زده و اثر رنگدانه آن دور لب و دهان فرد معتاد مشهود است.
این مقام ارشد فاتب، گوشه‌گیری را از دیگر علائم بارز فرد معتاد عنوان و تصریح کرد: حاضرنشدن در جمع خانواده و غذا خوردن به تنهایی و فرار از خانواده از جمله علائم خطری است که باید به آن توجه کرد.
وی خطاب به خانواده‌ها گفت: متأسفانه والدین فکر می‌کنند که خرده‌فروش یا موادفروش، هیکل یا قیافه خاصی دارد؛ 2 متر قد دارد و هیکلی 200 کیلویی؛ اما به این فکر نمی‌کنند که شاید همان فردی که با فرزندشان طرح دوستی ریخته، موادفروش باشد، شاید قیافه موادفروش بسیار معصوم‌تر از قیافه هر فرد دیگری باشد.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ بیان داشت: افرادی که برای تحصیل یا کار به تنهایی در شهر دیگری حضور دارند و همچنین افرادی که کمتر به خانواده خود رسیدگی می‌کنند، از جمله افرادی هستند که در زمره گروه پرخطر گرایش به مصرف مواد مخدر هستند.
* 23 تا 27 درصد جامعه کارگری دچار مصرف ماده مخدر
انوشیروان محسنی بندپی در مراسم رونمایی از کارزار رسانه‌ای پیشگیری از مصرف گل، گفت: تعاریف فرهنگ پیشگیری نیازمند مساعدت رسانه‌ها است که آگاه‌سازی و حساس‌سازی آحاد جامعه نسبت به سوءمصرف مواد به خصوص مواد مخدری مانند گل و شیشه که امروزه در بین جوانان و نوجوانان شیوع پیدا کرده ضروری است.
رئیس سازمان بهزیستی کشور افزود: ماده مخدر گل پس از تریاک دومین ماده‌ای است که شیوع مصرف را به خود اختصاص داده است و در بررسی علمی افسردگی، عدم هوشیاری و عدم تمرکز، خشکی دهان و دندان، تپش بالای قبل و پرخاشگری از جمله علائم آن محسوب می‌شد.
محسنی بندپی گفت: در جامعه کارگری 23 تا 27 درصد این جامعه به‌نوعی دچار مصرف ماده مخدر هستند که اگر هریک از این عوارض به‌موقع شناسایی شوند، درمان‌های به‌موقع و به هنگام‌تری خواهیم داشت.
حالا دیگر چراغ خطر حضور مواد مخدر در مراکز آموزشی به وضوح روشن شده و جای هیچ پنهان کاری و انکار وجود ندارد؛ در نتیجه ضرورت برنامه ریزی مبتنی بر پژوهش همه جانبه درباره علل گرایش نوجوانان و جوانان به این مخدر خطرناک و اجرای عملیاتی برنامه‌های بازدارنده به خوبی احساس می‌شود اما نباید از یاد ببریم که موضوع پیشگیری و آگاه سازی قشر عظیم نوجوانان و جوانان و به تبع آنها خانواده‌ها و مصون سازی نسبت به پیامدهای مصرف این ماده ویرانگر، مهمترین اقدام عملی بعد از جلوگیری از ورود این ماده از مبادی خارجی کشور است.
