آیا زود پز، مواد مغذی غذا را از بین می برد؟!

طرز‎ کار دیگ زود‎پز

این وسیله، با ترکیبی از فشار و بخار کار می‎کند. درحالیکه به نظر می‎رسد حرارت بالا برای آشپزی لازم باشد، در‎واقع فشار و بخار بیشتر‎ین قدرت را به آشپزی می‎دهند. این دیگ واشری دارد که با حبس کردن بخار، فشار محیط را بسیار بالا می‎برد و این نکته سودمندی است. با بالا رفتن نقطه جوش آب و یا مایع درون دیگ، رطوبت محیط به شکل بخار به درون مواد غذایی وارد می‎شود و تمام باعث می‎شود مواد زودتر پخته شوند.

توجه داشته باشید که آب معمولی در ارتفاعات در دمای پایین‎تری به جوش می‎آید، چون در این نقاط فشار هوا کم است. ممکن است قبلا با برخی دستور‎پخت‎های خاص اماکن مرتفع برخورد کرده و متوجه تفاوت‎هایی شده باشید، که خوب الان دلیل این تفاوت را می‎فهمید. هر‎ قدر دمای جوش آب کمتر باشد، آب غذا زودتر تمام می‎شود و زمان پخت آن طولانی‎تر می‎شود (در ارتفاعات این اتفاق مشهود است).

طرز‎ کار دیگ زود‎پز کاملا برعکس اتفاقی است که در ارتفاعات رخ می‎دهد. این دیگ دمای جوش آب را بالا می‎برد و زمان پخت را کم می‎کند. ضمن‎ اینکه، چون بخار در دیگ حبس می‎شود، آب و دمای مواد از بین نمی‎رود. یک مزیت این وسیله این است که زودتر از اجاق، فر و یا آرام‎پز غذا را آماده می‎کند.

آیا دیگ زود‎پز با دمای بالا کار می‎کند؟

همین سوال است که کمی اشکال ایجاد می‎کند. بسیاری از افراد فکر می‎کنند که چون دیگ زود‎پز زود‎تر مواد را می‎پزد، پس حتما با حرارت بالا این کار را انجام می‎دهد. در صورتی که اصلا این طور نیست. همان طور که قبلا هم اشاره شد، زود پختن غذا در این دیگ به خاطر فشار بالاست، نه دمای بالا. در یک تحقیق معلوم شد که بالاترین دمای آب درون دیگ زود‎پز ۲۵۰ درجه است که این خیلی کمتر ا ز دمای یک اجاق رو‎میزی، فر و یا آرام‎پز است. به بیان دیگر یک دیگ زود‎پز با استفاده از فشار، در حرارتی بسیار کمتر از روش‎های دیگر کار می‎کند و زمان پخت را کم می‎کند.

آیا زود‎پز مواد مغذی غذا را از بین می‎برد؟

خوشبختانه درست برعکس است. چون رمز کار زود‎پز فشار بالاست، نه حرارت بالا و درست به همین دلیل بیشتر خاصیت مواد غذایی در آن حفظ می‎شود. در ‎حالی که در روش‌های دیگر به خاطر بالا بودن زمان پخت، خواص بیشتری از مواد از دست می‎رود. مواد حفظ شده در روش‎های مختلف پخت (مطابق یک تحقیق):

جوشاندن ۷۵-۴۰ درصد مواد مغذی را حفظ می‎کند.

روش کبابی و بخار‎پز، ۹۰ درصد مواد را حفظ می‎کند (در بعضی موارد نیمی از مواد نابود می‎شوند).

زود‎پز، با حفظ ۹۵-۹۰ درصد مواد، بهترین جایگاه را دارد.

منطقی است!  چون زود‎پز علاوه بر اینکه به دمای بالا نیازی ندارد، زمان پخت را هم کوتاه می‎کند. ظاهرا دیگ زود‎پز اثر بعضی مواد غذایی را هم از بین می‎برد، مثل اسید فتیک که همین مساله باعث می‎شود مواد غذایی در غذاهایی مثل غلات و دانه‎ها، آب بیشتری جذب کنند و در نتیجه به دستگاه گوارش فشار کمتری بیاورند.

هشدار مهم

بعضی مطالعات نشان می‎داد که زود‎پز مواد بیشتری را از بین می‎برد، اما با دقت بیشتر معلوم شد که بیشتر این مواد مغذی در آب غذا حل شده‎اند. پس سعی کنید موقع خوردن غذاهایی که با زود‎پز آماده شده، آب آن را بیشتر مصرف کنید و یا از آن برای درست کردن سوپ و سُس استفاده کنید.

زود‎پز قادر به پخت چه غذاهایی است؟

کباب، خورش، سوپ، سبزیجات،‌ تخم‎مرغ آب‎پز، کیک پنیر و حتی برنج که عملا دستور پخت و آموزش لازم برای هر‎کدام به وفور یافت می‎شود.