سنت های دیرین ایرانی ها که برخی از آنها قدمتی چند هزار ساله دارند همچنان دست نخوره و بکر باقی مانده و آیین شب یلدا هم از جمله آنهاست.
پاییز، چمدانش را بسته و انتهای جاده آذر به انتظار نشسته است اما انتهای پاییز شروعی دوباره و تولد دوباره خورشید یا مهر است.
ایرانی ها این شب را شوم و نامبارک می پنداشتند و چون شب یلدا فرا می رسید آتش می افروختند تا تاریکی و عوامل اهریمنی نابود شده و بگریزند. آنها به یمن پیروزی بر عوامل اهریمنی، گرد هم جمع می شدند و شب را با خوردن نوشیدنی ها و خوراکی ها به شادمانی به سر می بردند و سفره ای گسترده پهن می کردند.
یلدا یا جشن خورشید یا جشن مهر را میتوان جشن وگردهمایی خانوادگی و بهترین فرصت جهت دیدار مجدد خویشاوندان و آشنایان دانست، همه در خانه بزرگان گرد هم می آیند و تا پاسی از شب درکنار هم به فال حافظ و شاهنامه نیز گوش می دهند.
درایران باستان سفره شب یلدا با نام میزد (Myazd) و شامل میوه ای تر و خشک و نیز آجیلی با نام لرک (Lork) بود که به افتخار اهورامزدا و مهریا خورشید پهن و مصرف میشد. آجیل، هندوانه و انار از جمله خوراکی های سفره شب یلداست.
یک متخصص طب ایرانی با اشاره به لزوم توجه به تغذیه در شب یلدا کنیم خوردن چندین نوع میوه یا ماده غذایی را با هم به صلاح ندانست و گفت: بهترین زمان خوردن هندوانه، بین وعده های غذایی است که لااقل یک تا ۲ ساعت از خوردن غذا گذشته و غذای قبلی هضم شده باشد.
دکتر عسکر فراشاه یادآور شد: براساس متون و کتب معتبر طب ایرانی، برای آنکه یک ماده غذایی بتواند فرد را دچار تغییرات مزاجی شدید و ایجاد بیماری کند تکرار و تکثر لازم است یعنی ماده غذایی را به مقدار زیاد و در زمان های متوالی مصرف کند.
این متخصص طب ایرانی اضافه کرد: با توجه به اینکه در شب یلدا هندوانه به مقدار بسیار زیاد مصرف نمی شود و شاید هر فردی برشی یا حبی از آن را میل کند و اینکه علاوه بر هندوانه که مزاج سرد و تری دارد، در سفره شب یلدا میوه ها و خشکبارهایی نظیر بادام، انجیر خشک، گردو و یا دیگر میوه های معتدل یا بعضا گرم نیز حضور دارند تا حدی از سردی هندوانه کاسته می شود.
به گفته وی قرار نیست فرد، هر شب زمستانی را یلدا بداند و با خوردن مکرر هندوانه، دچار مشکلات سرد مزاجی و بیماری گردد ضمن آنکه همه افراد به سردی مفرط دچار نیستند که برشی از هندوانه خواسته باشد مزاج ایشان را تغییر و سبب بیماری شدید در آنها شود.
وی یادآور شد: سالمندان، افراد با اعصاب سرد و ضعیف و با معده های سرد و نفاخ نظیر مبتلایان به سرد درد وابسته به بیماری معده و مبتلایان به کم کاری تیرویید یا افسردگی باید در مصرف این جزو جداشدنی ازسفره یلدا دقت و سعی کنند مصرف هندوانه را به حداقل برسانند و خوردن آن با غذای دیگر حداقل یک ساعت فاصله داشته باشد و علاوه بر این درصورت مصرف به مقدار کمی درحد یک برش از این میوه خوشمزه، اکتفا کنند.
وی توصیه کرد: نباید موضوع اصلی شب یلدا که همان دور هم نشینی و گرد همایی خانوادگی و صله رحم است فراموش شود.
