دمانس به مجموعه عواملی گفته می‌شود که در طول زمان بر مغز اثر می‌گذارند.
این عوامل باعث تخریب سلول‌ها می‌شود و بر عملکرد مغز مانند حافظه، تفکر، شناخت و بیان منظور، برنامه ریزی و شخصیت تاثیرگذار است.
شایع‌ترین نوع دمانس، بیماری آلزایمر است که ۵۰ تا ۶۰ مورد را تشکیل می‌دهد. بیشتر دمانس‌ها نشانه‌های مشابهی مانند از دست دادن حافظه، دشواری در تفکر، برنامه‌ریزی و بیان منظور، دشواری در تشخیص افراد یا اجسام و تغییر خلق و خو و شخصیت دارند.
تا سال ۲۰۵۰ تعداد افراد مبتلا به این بیماری سه برابر می‌شود و می‌توان گفت بحران دمانس یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت در قرن ۲۱ خواهد بود.
همچنین برآورده شده است که هزینه نگهداری از یک بیمار مبتلا به آلزایمر در ایران سالانه بین ۲۵ تا ۴۰ میلیون تومان است.
مرا به یاد داشته باش
اختلال حافظه، اختلال در انجام فعالیت‌های عادی، ضعف بیان، گم کردن زمان و مکان، ضعف یا کاهش قضاوت، اختلال در تفکر ذهنی، جابجا گذاشتن اجسام، تغییر در حالات و رفتار و شخصیت و از دست دادن انگیزه از نشانه‌های بیماری آلزایمر هستند.
در آخرین بیانیه انجمن جهانی آلزایمر که به مناسبت روزجهانی این بیماری (۲۱ سپتامبر) اعلام شده است که در کشورهای کم در آمد و درآمد متوسط از هر ۱۰ نفر یک نفر به دمانس یا آلزایمر مبتلا می‌شوند؛
به همین دلیل تشخیص زود هنگام این بیماری فرصت مناسبی برای فرد مبتلا و مراقب او فراهم می‌آورد تا در زمان باقیمانده برای یک زندگی معنی‌دار برنامه‌ریزی کنند.
همچنین باعث می‌شود تا فرد بتواند به مدتی طولانی مستقل زندگی کند و خطر ابتلا به افسردگی کاهش و کیفیت زندگی نیز افزایش پیدا کند.
شعار ماه جهانی آلزایمر «مرا به یاد داشته باش» انتخاب شده است؛ این شعار با هدف ترغیب افراد به توجه و علامت‌های هشدار دهنده تدوین شده‌است تا آنهایی را که در سراسر جهان مبتلا به این بیماری هستند، فراموش نشوند.
با توجه به دشواری مراقبت از بیماران مبتلا به آلزایمر آمار افسردگی و ترک کار در میان این افراد بالا است. به همین دلیل به آنها توصیه می‌شود ابتدا خود سالم بمانند تا بتوانند از بیمار خود مراقبت کنند. دوری از جمع، عدم پذیرش بیماری و اثرات آن روی بیمار، خشم نسبت به فرد مبتلا به بیماری و دیگران، اضطراب برای روبرو شدن با آینده، افسردگی و خستگی مفرط، بی‌خوابی و مشکلات سلامتی بخشی از نشانه‌های شایع فشار عصبی در افراد مراقبت کننده است.
اپیدمی تریلیون دلاری
تخمین زده شده در سال ۲۰۱۸ هزینه دمانس و بیماری آلزایمر در جهان به یک تریلیون دلار خواهد رسید؛ این هزینه از ارزش کمپانی‌های بزرگی مانند گوگل، اپل و ... نیز فراتر خواهد رفت.
هزینه‌های دمانس چالش‌های بی‌شماری را به صورت مستقیم بر نظام‌های سلامت و اجتماعی و غیرمستقیم بر درآمد ملی کشورها تحمیل می‌کند. یکی از دلایل این اتفاق ترک کار افراد مبتلا به آلزایمر یا مراقبان آنها است.
بر همین اساس پیشگیری و تشخیص زود هنگام به نفع اقتصاد کشورها است؛ به همین دلیل مردم باید با علائم دمانس آشنا شوند و اگر مشکلاتی می‌بینند زودتر به پزشک مراجعه کنند.
سازمان جهانی بهداشت طرحی جهانی و عملیاتی برای دمانس تصویب کرده است که طبق آن کشورها باید برنامه عملیاتی دمانس را تا سال ۲۰۲۵ برای خود تدوین کنند؛
بنابراین مسئولیت خطیری بر دوش دولت‌ها قرار داده شده است تا آنها راهبردهای پیشگیری و اطلاع‌رسانی را بهبود بخشند و تعداد بیشتری از بیماران شناسایی شوند.
انجمن آلزایمر ایران در سال گذشته پیش‌نویس سند ملی جامع دمانس را تدوین و به وزارت بهداشت ارائه کرده است.
این سند در حال حاضر مراحل کارشناسی را می‌گذارند. همچنین این انجمن با مشارکت سازمان بهزیستی کشور طرحی را در مورد امکان سنجی تست‌های تشخیص و انجام غربالگری از تیرماه ۱۳۹۴ اجرا کرده است که مراحل پایانی را می‌گذراند و امید که با به دست آمدن نتیجه آن و تهیه تست شاخص (standard Gold) و همکاری سازمان‌های مرتبط، برنامه غربالگری در سراسر کشور اجرایی شده و تشخیص زود هنگام، درمان موثر، کاهش ابتلا و صرفه‌جویی کلان اقتصادی را در آینده کشور شاهد باشیم.
