طرح اولیه بزرگراه صدر مربوط به سال 1360 شمسی است که تا سال 1389 بر زمین مانده بود. در اواخر سال 1389 کلنگ رسمی ساخت این بزرگراه توسط شهردار وقت یعنی محمدباقر قالیباف به زمین زده شد و در آذر 1392 پس از گذشت 26 ماه این پروژه به پایان رسید. بزرگراه صدر به عنوان نخستین پل تکپایه طبقاتی کشور شامل یک پل اصلی به عرض 70/22 متر و طول تقریبی 6 کیلومتر است که این رقم با احتساب رمپهای دسترسی به 11 کیلومتر میرسد. بزرگراه طبقاتی صدر دو باند رفت و دو باند برگشت دارد و در هر مسیر یک لاین اضطراری برای عبور خودروهای ویژه طراحی شده است.
علت ساخت بزرگراه
دلیل احداث این بزرگراه، توسعه جمعیتی در شرق و شمال شرق تهران اعلام شد. شرق پایتخت با توسعه محدوده محلههایی چون تهرانپارس، نارمک و همچنین تولد بافت مسکونی خاکسفید، حکیمیه و شمیراننو روبهرو بود. این محلهها که همگی یک شبکه حملونقل محلهای داشتند تنها با دو محور شریانی به نامهای 45 متری رسالت در مرکز و خیابان تهراننو در جنوب به دیگر نقاط شهرمتصل میشدند. این خطوط ترافیکی نیز بهعلت توسعه کاربریهای نامناسب مجاور و تعدد تقاطعها، فاقد کشش لازم در ساعات اوج رفتوآمد اهالی شرق تهران بودند، به صورتی که در ساعات اولیه روز حرکت شرق به غرب و در ساعات خاتمه فعالیتهای روزانه حرکت غرب به شرق با تراکم فزایندهای در معابر روبهرو بود. علاوه بر عبور و مرور ساکنان شرق، دسترسی سایر اهالی تهران به نواحی شمالشرقی تهران و همچنین تردد کامیونها به بافت صنعتی واقع در این محدوده نقش دسترسی به جاده دماوند را حیاتی میساخت و حتی در ایام تعطیل نیز بهعلت هجوم مردم به ییلاقات دماوند و آبعلی امیدی به کاهش بار ترافیکی در محدوده یادشده نمیرفت.
بزرگراه طبقاتی صدر، ضمن تکمیل کارکردهای ترافیکی بزرگراه نیایش به تسهیل جریان ترافیک در 7 بزرگراه شهید مدرس ، شهید همت، حکیم، رسالت، شهید زین الدین، یادگار امام(ره) و شهید چمران کمک میکند.
مختصات فنی و مهندسی بزرگراه
یکی از عوامل مهم در انتخاب سیستم سازه پل طبقاتی صدر، باز نگهداشتن بزرگراه صدر برای عبور ترافیک معمول در حین ساخت پل بوده است. بر این اساس سیستم زیرسازه این پل به صورت تکپایه بتنی انتخاب شد تا با جانمایی پایهها در رفیوژ میانی بزرگراه صدر از سطح سرویسدهی موجود آن کاسته نشود. پل طبقاتی صدر دارای 234 پایه است که استفاده از تکپایه در تمامی طول پل ممکن نبوده و بعضی از آنها به صورت پایه تیر دروازهای طراحی و اجرا شدهاند. پایههای تیر دروازهای با انتقال مقادیر بار سرستون به دو پایه کناری خود به لحاظ جانمایی محل پایه امکان بیشتری را در اختیار طراح هندسی قرار میدهد. این امکان به خصوص در محل رمپهای اتصالی پل با تونلها اهمیت بیشتری یافته است. تا پیش از این تنها پل سیدخندان تک پایه بوده است.
روش اجرای عرشه این پل نیز بدین شکل است که پس از نصب قطعه صفر بر روی پایه، قطعات بعدی عرشه در دو سمت قطعه صفر به صورت متعادل نصب و از طریق کابلهای تنیدگی طراحی شده برای مرحله اجرای عرشه محکم شدهاند. قطعات عرشه به همین ترتیب از دو سمت پایه به سمت میانه دهانه جلو میآیند تا در نهایت با اجرای قطعه کلید به صورت در جاریز عرشه یکپارچه میشود. در نهایت کابلهای اصلی اجرا شده و عملیات تکمیلی پیگیری میشود. تولید قطعات بتنی پیشساخته در پروژه بزرگراه طبقاتی صدر از ابتدای آذر سال 1391 آغاز شد. کل قطعات مورد نیاز برای احداث پل اصلی، عرشه پلهای رمپی و سرستونهای این پروژه در مجموع شامل 5770 قطعه بتنی است که با فعالیت شبانهروزی 1300 نفر در دو شیفت کاری در کمتر 7 ماه تولید شد تا روند عملیات نصب قطعات بدون هیچ معطلی پیش برود.