به‌دلیل کمتر ترشح کردن بزاق دهان در زمان خواب شبانه، میکروب‌های لثه و دندان بیشترین فرصت را برای شیوع پوسیدگی دندان‌ها به‌دست می‌آورند. پوسیدگی دندان‌ها مقدمه انواع بیماری‌هاست که در این مطلب به آن اشاره می‌کنیم.
دندان‌های لق
فارغ از بوی بد و خرابی دندان‌ها، آلودگی‌های موجود باعث آبسه دندان و تخریب بافت لثه می‌شود. آبسه دندانی، وضعیتی است که به‌دنبال عفونت دندانی و درگیر شدن مغز دندان یا پالپ دندان به‌وجود می‌آید. در این شرایط میکروارگانیسمهای درون دهان باعث ایجاد عفونت اطراف ریشه می‌شوند. میکروارگانیسمهای بی‌هوازی استخوان فک را تخریب می‌کنند و در نتیجه دندان در دهان لق و از فک جدا می‌شود. تنها راه پیشگیری از این بیماری مسواک زدن روزانه و رعایت بهداشت دهان است.
ریشه زایمان زودرس
تحقیقات زیادی بر ارتباط بیماری لثه با زایمان زودرس تأکید کرده است. باکتری‌های بیماری‌زا درون دهان زن باردار می‌توانند به جفت یا مایع آمنیوتیک وارد شوند و احتمالا با افزایش میزان عوامل زیست‌شناختی القا‌کننده زایمان، باعث زایمان زودرس شوند. زنان بارداری که دچار بیماری پریودنتال هستند، ممکن است تا 7برابر با احتمال بیشتر نوزادی به دنیا آورند که زودرس، با وزن کم و یا نارس باشد. درمان بیماری‌های بافت‌های اطراف دندانی (پریودنتال) در جریان بارداری ممکن است دیگر بیش از حد دیر شده باشد، زیرا عفونت ممکن است از قبل در بدن زن منتشر شده باشد. به همین علت است که داشتن سلامت دهان و دندان و ارزیابی دندانپزشکی پیش از باردارشدن ضروری است.
بیماری‌های تنفسی
عفونتهای باکتریایی تنفسی از طریق ورود قطرات ریز مایع از دهان و گلو به درون ریه‌ها به‌وجود می‌آیند. به همین دلیل باکتری‌هایی که درون دهان رشد می‌کنند، به‌خصوص در افرادی که دچار بیماری‌های بافت اطراف دندان هستند، می‌توانند باعث ایجاد عفونتهای تنفسی مانند ذات‌الریه شوند. کسانی که ریه‌های آسیب‌پذیری دارند مانند سالمندان و کودکان بیشتر به مراقبت‌های دهانی نیاز دارند. افراد دچار برونشیت مزمن و سایر بیماری‌های انسدادی مزمن ریه که از قبل ازجمله به‌علت سیگار کشیدن مداوم، دچار آسیب ریوی هستند، از همین طریق ممکن است دچار حملات عفونت شوند. رعایت بهداشت دهان و دندان در این مورد نیز احتمالا می‌تواند به سلامت تنفسی کمک کند.
رابطه دوطرفه دندان و دیابت
بین پوسیدگی دندان و بیماری دیابت ارتباط دوطرفه‌ای وجود دارد. دیابت خطر بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان، از دست دادن دندان، خشکی دهان و انواع مختلف عفونتهای دهانی را افزایش می‌دهد و همچنین بهداشت نامناسب دهان و در نتیجه عفونت شدید لثه می‌تواند باعث دشوار شدن کنترل دیابت شود. در واقع عفونت باعث می‌شود که قند خون بالا رود و به انسولین بیشتری برای کنترل قند خون نیاز باشد. دیابتی‌هایی که دچار بیماری‌های پریودنتال هستند، باید مورد معالجه قرار گیرند تا عفونت دهانی آنها ریشه‌کن شود. باکتری‌ها به ارگان‌های دیگر که حتی از دهان نیز دورتر هستند سرایت کرده و خطر عفونت را تشدید می‌کنند. بدن افراد دیابتی کمتر در برابر درمان عفونت‌ها واکنش نشان می‌دهد و زخم‌هایشان با سرعت کمتری ترمیم می‌شود؛ بنابراین، این افراد علاوه بر دقت در مسواک روزانه، باید هر 6ماه یک‌بار به دندانپزشک مراجعه کنند. یک مطالعه روی 113بیمار مبتلا به بیماری لثه‌ای و دیابت نوع 2 نشان داده است که درمان بیماری لثه‌ای با جرم‌گیری و تجویز آنتی‌بیوتیک داکسی سایکلین، باعث کاهش عوارض بیماری دیابت می‌شود.
اتصالات پوسیده
باکتری‌هایی که ذکرش رفت، راه را برای آسیب مفاصل نیز باز می‌کنند. برخی تحقیقات نشان داده است که احتمال آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) در افرادی که به بیماری‌های عفونی لثه مبتلا هستند بسیار بالاتر است. روماتیسم یک بیماری خود ایمنی است که کل بدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. انواع مختلف از ساییدگی و پارگی غضروف‌ها (استئوآرتریت) تا التهاب مفاصل (آرتریت روماتوئید) که در نتیجه افزایش فعالیت سیستم ایمنی بدن است، انواع مختلفی از آرتروز است. نتایج تحقیق دانشگاه جان هاپکینز مریلند نشان می‌دهد، یک نوع میکروب خاص ارتباط بین بیماری لثه و آرتروز روماتوئید را نشان می‌دهد. محققان دریافته‌اند افراد مبتلا به بیماری لثه، دو‌برابر بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز روماتوئید قرار دارند. باکتری موسوم به A. actinomycetemcomitans می‌تواند هم موجب بیماری لثه و هم آرتروز روماتوئید شود. این باکتری لثه‌ها را درگیر کرده و سپس موجب تورم مفاصل به‌عنوان عارضه جانبی آن می‌شود. برخی از باکتری‌های عامل پارادونتیت (التهاب لثه‌ها و بافت استخوانی دندان‌ها) آنزیمی تولید می‌کنند که اسیدآمینه آرژینین را به سیترولین تبدیل می‌کند که برای بدن بیگانه است. سیستم دفاعی بدن در برابر این مولکول بیگانه شروع به تولید آنتی‌بادی‌هایی می‌کند که جزو علائم آرتریت روماتوئید (بیماری خودایمنی) محسوب می‌شوند.
دریچه‌های آلوده
سلامت قلب بر دهان و بالعکس تأثیر مستقیم می‌گذارد. افرادی که دچار بیماری‌های دندان یا لثه هستند، دو برابر بیشتر نسبت به دیگران، در خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند. تعداد باکتری‌های موجود در دهان بیماران قلبی و کسانی که دچار حملات قلبی شده‌اند، نسبت به افراد سالم بسیار بیشتر است. باکتری‌های لثه که موجب بروز پلاک‌های دندانی می‌شوند، می‌توانند از دهان به جریان خون منتقل شده و احتمال تشکیل لخته‌های خونی، خطر حمله قلبی و بیماری‌های قلبی را افزایش دهند. مسواک نزدن باعث تجمع باکتری استرپتوکوک در دهان می‌شود. این باکتری در خون پروتئینی به نام PadA را روی سطح خارجی خود جذب کرده و موجب تجمع پلاکت‌های خون و تشکیل لخته خون می‌شود. اگر شما سیستم ایمنی قوی داشته باشید، ورود باکتری‌ها به جریان خون مشکلات کمتر و دیرهنگام‌تری ایجاد می‌کند اما اگر سالمند یا مبتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان باشید، آسیب جدی‌تری به بدنتان وارد می‌کند. باکتری‌ها به دریچه‌های قلب بیمار می‌چسبند و باعث سکته قلبی می‌شوند.
