اندام های مختلف حیوانات مانند کله، پاچه، جگر، طحال، شش، دل، مغز و گوشت به تناسب مزاج خود حیوان دارای خواص و کیفیات مختلف می باشند.چنانکه گوشت بز از گوشت میش رطوبت کمتری دارد کله بز هم نسبت به کله میش رطوبت کمتری دارد. همچنین در تمام حیوانات طبیعت اندام ها به همین وضع و کیفیت می باشد.
از خواص کله حیوانات:
به طور عموم و کلی غذائی که از کله حیوانات تهیه می گردد خاصیت غذائی زیادی دارد و تولید حرارت زیاد در بدن می کند. برای بدن های ضعیف تقویت کننده است و چون هضم آن به درستی انجام گردد قوای جنسی را افزایش می دهد. برای کسانی که ضعف معده دارند با کمی اصلاح غذای خوبی است و گاهی تولید قولنج سخت می نماید. بروز این قولنج در اثر خوردن زیاد پوست و غضروف طرفین صورت و کاسه سر و گوش ها و بینی ها می باشد.
گوشت صورت از تمام قسمت های دیگر کله دارای کیفیت غذایی بیشتری است. چربی چشم ها از سایر قطعات کله بیشتر و دفع آن سریعتر است. گوشت زبان از همه لطیف تر و مغز از تمام قسمت های دیگر سردتر است. به همین سبب است که توصیه شده مغز را با سرکه و خردل و آویشن کوهی و چشم را با سرکه و آویشن و خردل و گوشت زبان را با نمک بسیار مصرف کنند. حتی الامکان از خوردن پوست و غضروف خودداری کنند و در صورت خوردن با سرکه و خردل میل نمایند.
کله بزغاله و بز جوان زیانش کمتر و در عین حال قبل از سیر شدن باید سفره را ترک کنند زیرا در صورت زیاده روی در مصرف پس از یک یا دو ساعت احساس سنگینی شدید در خود نموده و مضطرب و بدخواب می شوند و حالت تنگی نفس به آنها دست می دهد.
کسانی که به خوردن آن اشتهای زیاد دارند، چنانچه دست از خوردن آن بکشند، پس از مدتی این اشتها از بین رفته و عوارض بعدی هم ایشان را ناراحت نمی کند.خوراک کله در تابستان و در نواحی گرمسیر برای مزاج انسان سنگین تر است و تا کاملا انسان گرسنه نشود نباید از آن خورد. کسانی که مزاجشان گرم است و تشنگی زیاد دارند می توانند برای رفع ناسازگاری و تشنگی که از خوردن آن پدید می آید چند دانه انگور بدون پوستمصرف کنند و حداقل تا 3 ساعت از نوشیدن آب خودداری کنند و مدت کوتاهی بخوابند.
خوردن کله گاهی اوقات سبب نفخ معده شده و هضم آن به کندی صورت می گیرد.اگر شخص گرسنه باشد و از آن بخورد مخصوصا در ساعات آخر روز، هضم آن به طرز اطمینان بخشی صورت می گیرد و به سلامتی بدن زیانی نمی رسد.
بهترین وقت برای خوردن کله روزهای سرد زمستان است که معده پاک باشد و بعد از آن به تدریج با ظرف کوچکی آب بنوشند و پس از یک ساعت در رختخواب گرم بخوابند و شکم را گرم نگاه دارند و چون از خواب بیدار شدند مقدار زیادی قدم بزنند، اگر بعد از 9-10 ساعت مزاج به مقدار لازم عمل نمود، دلیل بر آن است که هضم به خوبی انجام شده است.
پاچه:
خاصیت غذائی پاچه بسیار کم و فضولات اندک است. از خوردن پاچه در بدن خون سرد چسبنده و لزج به وجود می آید و برای کسانی که استخوانشان شکسته است اگر مدت طولانی از پاچه تغذیه کنند بسیار مفید است. چنانچه با سرکه و انجدان آماده گردد لزوجت و سردی آن تخفیف می یابد و دیگر تولید قولنج نمی کند.
خوردن پاچه برای مبتلایان به تب و کسانی که غذای کم نیاز دارند و مبتلایان به خونریزی رحم و سستی روده و خونریزی بواسیر و به طورکلی برای کسانی که بدن شانمحتاج به محکم نمودن اندام است مفید می باشد.
