موضوع اشتغال، ازدواج و فرزندآوری یکی از دل‌مشغولی‌های بیماران مبتلا به صرع است؛ این‌که می‌توانند مانند افراد عادی زندگی مشترک طبیعی داشته باشند و شغل مورد علاقه خود را انتخاب کنند؟ می‌توانند مانند افراد عادی ازدواج کرده و پدر و یا مادر شوند بدون آن‌که بیماری خود را به فرزند خود منتقل کنند؟ این سؤالات و سؤالات دیگر خواه ناخواه گریبانگیر این افراد می‌شود و چه بسا به مانعی غیرواقعی و تصنعی در برابر پیگیری روند عادی زندگی آنها تبدیل می‌شوند.
صرع یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های بشری بوده است که بیش از آن‌که خودش ترسناک باشد، خرافه‌ها و عقاید موهومی که در ارتباط با آن شکل گرفته، آن را ترسناک جلوه داده است. متأسفانه آمار دقیقی در رابطه با میزان این بیماری در کشور وجود ندارد زیرا بسیاری از افراد به دلایلی حاضر به افشای بیماری خود نیستند اما در بهمن ماه سال گذشته و در سیزدهمین کنگره بین‌المللی صرع مطرح شد که حدود یک تا 1.6 درصد افراد جامعه مبتلا به صرع بوده و ۷۰۰ هزار تا یک میلیون ایرانی دچار حملات صرعی هستند اما آمار جهانی از شیوع ۲ تا ۴ درصدی آن حکایت می‌کند.
دکتر مهدی مقدسی، متخصص مغز و اعصاب و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران در رابطه با چگونگی اشتغال، ازدواج و فرزندآوری در بیماران مبتلا به صرع در گفت‌وگو با مهرخانه گفت: بررسی این موضوع به بسیاری از عوامل دیگر بستگی دارد. تعداد حملات و میزان دارویی که این بیماران مصرف می‌کنند و نوع تشنج، همگی در روند پیگیری زندگی روزمره و عادی تأثیرگذار هستند.
او در رابطه با ازدواج و فرزندآوری بیماران مبتلا به صرع تصریح کرد: در کل برای ازدواج و بچه‌دار شدن این بیماران مشکلی وجود ندارد اما بسته به جنسیت، بین زن و مرد تفاوت است. در صورتی‌که بیمار مبتلا به صرع، خانم باشد، باید در مورد داروهایی که در دوران بارداری مصرف می‌کند، تجدیدنظر کرد؛ به‌طوری‌که در حین بارداری حمله‌ای بر مادر عارض نشود. اما در کل و با اعمال محدودیت‌های خیلی کم و جزیی، منعی برای ازدواج، اشتغال و فرزندآوری برای بیماران صرع وجود ندارد.
روابط زناشویی در بیماران مبتلا به صرع
این متخصص مغز و اعصاب در مورد مسائل مربوط به ازدواج و روابط زناشویی گفت: در مورد ازدواج و روابط زناشویی، بین زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد. تنها تفاوت آن است که اگر مادر مبتلا باشد، ممکن است نوع داروهای مصرفی بر روی جنین اثرگذار باشد و تشنج در زمان بارداری روی جنین تأثیر خواهد گذاشت که چنین مسائلی در مردان وجود ندارد. یعنی اگر پدر هر دارویی را مصرف کند، خیلی روی جنین اثر سوء ندارد.
دکتر مقدسی افزود: بیماران مبتلا به صرع انواع مختلفی دارند و با توجه به نوع تشنج‌هایی که دچار می‌شوند، این بیماری در بعضی از افراد دارای شدت و ضعف است. البته به همگی این افراد حتماً توصیه به اشتغال می‌شود؛ به شرطی که اشتغالشان با نوع بیماری و تعداد حملاتشان متناسب باشد. مثلاً شغل‌هایی که شیفت شب دارند و یا در ارتفاعات باشند و یا سروکار آنها با وسایل و ابزارهای خطرناک و برنده باشد، برای این افراد مضر است و بیشتر توصیه می‌شود که شغل‌هایی که اداری و به صورت نشسته هستند و همچنین استرس کمتری دارند، انتخاب شود.
همسر خود را از واقعیت بیماری‌تان آگاه کنید
این استاد دانشگاه با تأکید دوباره بر این نکته که ازدواج هیچ تأثیری در روند این بیماری ندارد و همه مراجع علمی معتقدند که مردان و زنان مبتلا به صرع می‌توانند به راحتی ازدواج کنند و باردار شوند. افزود: در رابطه با ازدواج، صرف ازدواج و برقراری ارتباطات زناشویی مشکل خاصی را ایجاد نمی‌کند ولی باید موضوع بیماری به طرف مقابل گفته شود و طرف مقابل این حق را دارد که به وضعیت همسرش چه زن باشد و چه مرد، آگاه شود.
او درباره ملاحظاب بارداری در مادران مبتلا به صرع نیز خاطرنشان کرد: مادرانی که دارای بیماری صرع پیشرفته هستند و تشنجات غیرقابل کنترل دارند و دفعات حملاتشان زیاد است و به‌واسطه این شرایط مجبورند داروهای چندگانه مصرف کنند، بایستی در مورد بچه‌دارشدن خیلی احتیاط داشته باشند چون ممکن است که روی جنین اثر گذارد و باعث نقص جنین شود. این افراد می‌توانند ازدواج کنند و کودکی را به فرزندی بپذیرند.
بیماران مبتلا می‌توانند فرزندان سالم به دنیا آورند
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران در پاسخ به این سؤال که جنسیت در نوع ابتلا به این بیماری و اثرات آن تأثیر دارد یا خیر گفت: از لحاظ عوامل و نوع بیماری، بین زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد. اما تنها تفاوت اختصاصی که به‌صورت خیلی جزئی وجود دارد این است که بعضی اوقات در دوران قاعدگی، برخی از تشنجات زنان تشدید می‌شود.
مقدسی با بیان این‌که مادر مبتلا به صرع می‌تواند کودک سالمی به دنیا آورد و شانس بسیار بالایی در این خصوص دارد، اظهار داشت: به فردی که مبتلا به صرع است، توصیه می شود قبل از ازدواج، تحت مشاوره پزشک قرار گیرد و در طی دوران بارداری حتماً تحت نظر پزشک زنان و متخصص مغز و اعصاب باشد تا بدین ترتیب هرگونه احتمال خطر برای کودک از بین برود. بدین ترتیب و با بررسی صحیح و منطقی این مسأله، بیماران مبتلا می‌توانند یک زندگی و ازدواج موفق داشته باشند و فرزندان سالمی به دنیا آورند.
این متخصص درخصوص شیردهی در شرایطی که مادر مبتلا به صرع است و دارو مصرف می‌کند گفت: قسمت عمده داروهایی که برای کنترل تشنجات تجویز می‌شود، برای شیردهی منعی ندارد؛ اگرچه قبلاً باید در مورد این موضوع با پزشک مشورت شود ولی بالای 90 درصد داروها برای شیردهی منعی ندارند.
عوارض شب‌بیداری در مادران مبتلا به صرع
شب‌بیداری برای مادرانی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند یک امر معمول و طبیعی است اما در زمانی‌که مادر دچار بیماری صرع باشد، این امر می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به سلامتی فرد وارد کند که اثرات آن روند زندگی طبیعی را دچار مشکل خواهد کرد. دکتر مقدسی در این خصوص تأکید کرد: در این مورد توصیه می‌شود که اولاً والدین با پزشک نوزادشان مشورت کنند که حتماً یا کاری کند که نوزاد زمان خواب شبانه‌اش بیشتر شود و عادت شیر خوردن او در شب کمتر شود و یا مادر سرشب شیر خود را بدوشد و به طریقی بهداشتی و صحیح، آن را در یخچال نگهداری کند و به این طریق به نوبت می‌توانند شب‌بیداری را بین یکدیگر تقسیم کنند و با گرم کردن شیر به شکل اصولی و با مشورت پزشک نوزادان می‌توانند از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کنند. یکی از عواملی که باعث تشدید حملات تشنجی در افراد می‌شود، بی‌خوابی و یا خواب نامناسب و بریده‌بریده شبانه است. این نکته بسیار مهمی برای جلوگیری از تشدید تشنجات مادر است.
او افزود: بیش از 75 درصد بیماران مبتلا به صرعی که با آنها در ارتباط هستم مشکلی از جهت اشتغال و ازدواج و فرزندآوری ندارند و در حال طی کردن روال عادی زندگی خود هستند. اما درصد خیلی کمی از این افراد به دلیل نوع بیماری‌شان و عوارض مصرف داروهایی که قوی‌تر است و منجر به خواب‌آلودگی می‌شود، کیفیت عملکرد پایین‌تری دارند.
