روغن کانولا فاقد کلسترول بوده و نسبت به تمامی روغن‌های خوراکی در جهان کم‌ترین چربی اشباع را دارد. رویشگاه اصلی گیاه کلزا (کانولا)، کشور کانادا بوده و این کشور تولیدکننده اصلی روغن کانولا در جهان است. بیشترین روغن مصرفی مردم کانادا و ژاپن، کانولا است.
روغن کانولا ، روغنی گیاهی و سرشار از اسیدهای چرب اشباع نشده است که مضرات روغن‌های حیوانی مثل انسداد عروق را ندارد. این روغن نه تنها باعث افزایش کلسترول نمی‌شود بلکه می تواند در کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی هم موثر باشد چون با ماده گیاهی به نام فیتوسترول ترکیب شده و باعث جذب کلسترول خون می‌شود.
روغن کانولا چطور به دست می آید؟
برای شناخت صحیح مضرات و مزایای روغن کانولا ابتدا می بایست این روغن را بشناسیم. روغن کلزا از گیاه دانه روغنی کلزا به دست می آید. این گیاه از شاخه گیاه خردل محسوب می شود. کلزا یک گیاه است که در برابر خشکسالی مقاومت بالایی دارد. به طور کلی این گیاه با اصلاح ژنتیکی رشد و گسترده شده است. اغلب روغن کلزا و روغن کانولا به جای یکدیگر استفاده می شود.
روغن کانولا در ایران
کشت کلزا از سال ۷۸ در ایران آغاز شده است و تقریبا در تمام استان‌های کشور برنامه‌ریزی برای توسعه کشت کلزا انجام شده است. این کار دو دلیل عمده دارد: اول آن که کشت کلزا یا کانولا در حد فاصل دو کشت برنج صورت می‌گیرد و بدین ترتیب می‌تواند درآمد اضافی برای زارع به همراه آورد و دوم آن که برخلاف دیگر دانه‌های روغنی کشت آن پاییزه است و می‌تواند در تناوب کشت با گندم یا ذرت قرار بگیرد و بدین ترتیب افزایش عملکردی حدود ۳۷ درصد برای گندم و حدود ۱۵ درصد برای ذرت ایجاد می‌کند.
تفاوت کانولا و کلزا
این کلمه ترکیبی از کانادا و Oil ( به معنای روغن ) می باشد و با روغن کلزا کاملا متفاوت می باشد. روغن کانولا یک روغن کاملا صنعتی می باشد. در صنایع شمع سازی،صابونسازی، رژلب، گریس و جوهرو سوخت های زیستی مورد مصرف قرار می گیرد.
برخی از خواص روغن کانولا
دکتر آراسب دباغ مقدم، متخصص بهداشت غذایی در کانال تلگرام «علوم غذا و ایمنی مواد غذایی» عنوان کرده است:
روغن کانولا دارای حداقل ۹۳ درصد چربی‌های از نوع سالم تکغیراشباع و چندغیراشباع است (چربی تکغیراشباع در کاهش کلسترول خون دخیل است و چربی چندغیراشباع شامل امگا ۳است – که از حمله‌های قلبی و سکته جلوگیری می‌کند- و همین طور امگا ۶ که برای کارکرد مغز و برای رشدونمو نوزادان ضروری است).
نقطه جوش این روغن ۲۲۰ درجه سانتیگراد است که تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد حرارت هیچ‌گونه پراکسیدی تولید نمی‌کند و نمی‌سوزد. روغن کانولا با داشتن نقطه دود بالا (دست کم ۲۲۰ درجه ی سانتیگراد) برای سالاد و غذاهای سرد، پخت‌وپز و سرخ‌کردن کوتاه مدت و سایر موارد آشپزی قابل استفاده است.
یک لیتر از این روغن پنج برابر روغن معمولی مصرف می‌شود یعنی پنج بار مصرف مجدد، مشکلی برای بدن ایجاد نمی‌کند و تغییر رنگ و بو نخواهد داشت. مقاومت کانولا در برابر نور بسیار زیاد است و تغییر پروکسیدی آن در مقایسه با روغن‌های دیگر تقریبا صفر است.
از مزایای دیگر این روغن آن است که به علت داشتن لینولئیک بالا باعث رشد غشای مغز کودکان زیر ۲ سال می شود و رشد مطلوب را ایجاد می کند.
خواص تغذیه ای
یادتان باشد که جایگزین کردن روغن کانولا به جای سایر روغن ها سبب افزایش دریافت اسید چرب امگا-۳ به نام اسید آلفالینولئیک (مفید) می شود. بررسی ها نشان می دهد که این چربی مفید با تاثیرات سودمند زیر، از قلب محافظت می کند:
- تنظیم ضربان قلب
- کاهش التهاب
- کاهش لخته های خونی
همچنین مشخص شده است که مصرف منظم این روغن، با کاهش شیوع مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی ارتباط مستقیم دارد.
روغن کانولا در آشپزخانه
این روغن، چند کاره است و نه تنها محافظ عملکرد قلب است، بلکه طعمی خوش مزه دارد و دارای بافتی نرم و سبک است. از این روغن برای پختن، سرخ کردن و تهیه انواع سس، دسر و سالاد استفاده می شود. نقطه دود آن ۲۲۰ درجه سانتی گراد است (در اثر حرارت، خاصیت آن دیرتر تغییر می کند) و هیچ گونه پراکسیدی (مواد مضر) تولید نمی کند و سوخته نمی شود. در مقایسه با روغن معمولی، مصرف روغن کانولا به صرفه تر است، زیرا می توان چندین بار از آن استفاده کرد، بدون اینکه تغییر رنگ و بویی داشته باشد.
مضرات مصرف روغن کانولا
یک سری افراد که طرفداران این روغن ها هستند این دسته از روغن ها را یکی از سالم ترین روغن ها می دانند چرا که معتقدند کانولا سرشار از امگا ۳ و چربی های اشباع شده و منبع خوبی از اسید اوریک هستند. مخالفان این روغن نیز آنها را کاملا سمی و مضر و متشکل از گاز خردل و. . . می دانند.
دلایل مخالفان برای عدم مصرف روغن کانولا به شرح زیر است:
- بیش از ۹۰ درصد روغن کانولا از اصلاح ژنتیکی روغن کلزا به دست آمده است.
- و دیگری اینکه روغن کانولا روغنی تصفیه شده می باشد که اغلب برای افزایش ثبات آن تغییرات بهداشتی آن رشد منفی دارد.
