امروزه بیشتر مواد غذایی به صورت صنعتی تولید می شود. تخم مرغ ها هم از این قاعده مستثنی نیستند. شاید اگر یک بار تخم مرغ محلی بخورید دیگر هیچگاه به سراغ تخم مرغ های ماشینی نروید. در این مطلب به بررسی ارزش غذایی این دو تخم مرغ می پردازیم.
اگر بدانید نیمروی تخم مرغ محلی با کره و خوردن آن با نان روستایی چه لذتی دارد، دیگر هیچ وقت هوس خوردن تخم مرغ صنعتی به سرتان نمی زند.
همان تخمی که مرغش درهوای بکر و آزاد روستا رشد می کند و خواب و خوراکش به راه است و به دور از تنش های مرغ ماشینی است.
مرغ ماشینی را که می شناسید همان مرغی که در فضای سربسته و به دور از نور آفتاب با بیداری مداوم ۴۵ روزه اسید لاکتیک خونش بالا می رود.
همان مرغی که در اثر استفاده از هورمون رشد دچار بلوغ زودرس می شود و تغییر ناگوارش دامن ما را می گیرد. شهری ها به تخم این مرغ «تخم ماشینی» می گویند.
اما پرسش اینجاست ازمیان تخم مرغ های صنعتی و محلی کدام یک ارزش تغذیه ای بیشتری دارد. چرا تخم مرغ های محلی نسبت به صنعتی زرده پررنگ تری دارد ؟ بیشتر مردم معتقدند تخم مرغ های دوزرده مقوی تر است، اما این واقعیت دارد که تخم مرغ وقتی دوزرده می شود که مرغ درشرایط استرس زا قرارگیرد. آیا مصرف تخم مرغ های غنی شده با امگا ۳ و انواع پاستوریزه آن را توصیه می کنید؟
هر مرغ سالانه به طور متوسط ۲۵۰ تا ۳۰۰ تخم می گذارد و ۲۴ تا ۲۶ ساعت طول می کشد تا یک تخم متولد شود. تخم ها پس از ۲۱ روز به جوجه تبدیل می شوند و جوجه مرغ ها از ۱۹ تا ۲۰ هفتگی قدرت تخمگذاری دارند.
تخم مرغ روستا خوشمزه تر است!
اما چرا می گوییم تخم مرغ محلی لذیذ است. مرغ های محلی به دلیل آن که تغذیه طبیعی دارند، تخم آن ها طعم بهتر و غنی تری دارد؛ اما از نظر ارزش غذایی با تخم مرغ سفید صنعتی تفاوت چندانی ندارد. البته آلودگی احتمالی تخم مرغ روستا به برخی داروهای آنتی بیوتیکی و هورمونی کمتر بوده و قابل اطمینان تر است، اما در مقابل به دلیل آن که تخم های محلی اغلب آلوده به فضولات مرغ است؛ احتمال انتقال میکروب های سالمونلایی از آنها بالاست.
به همین دلیل هم هست که متخصصان مصرف تخم مرغ صنعتی تاریخ دار و آنهایی را که درون یخچال نگهداری می شوند، توصیه می کنند. این را هم بدانید عرضه تخم مرغ بدون نشان در بازار تخلف بهداشتی محسوب شده و بازرسان دامپزشکی با واحد متخلف برخورد خواهند کرد.
رنگ پوسته نشان دهنده ارزش تخم مرغ نیست
درباره رنگ قهوه ای پوسته تخم مرغ های محلی هم باید گفت این رنگ در نتیجه اضافه شدن رنگدانه ای خاص در زمان شکل گیری پوسته در بدن مرغ است و سابقه ژنتیکی پرنده آن را تعیین می کند و رنگ پوسته به کیفیت یا ارزش تغذیه ای تخم مرغ ارتباطی ندارد.
بیشتر مرغ هایی که پر و لاله گوش سفید دارند تخم های سفید و مرغ هایی که پر و لاله گوش قرمز رنگ دارند تخم های قهوه ای می گذارند. این را هم بدانید علت گران تر بودن تخم مرغ قهوه ای جثه بزرگ مرغ و نیاز این پرنده به غذا و صرف هزینه بیشتر است.
زرده های پررنگ، ویتامین A بیشتری دارد
انتظار ما از یک تخم مرغ مرغوب و طبیعی این است که زرده ای پر رنگ داشته باشد. این به دلیل تجربه ای است که از تخم مرغ های روستایی داریم؛ اما آیا این قضاوت منطقی است.
علت آن که برخی زرده ها پر رنگ تر است به تغذیه مرغ مربوط می شود. اگر تغذیه با ذرت باشد زرده نارنجی و اگر با گندم و جو باشد، زرده کمرنگ می شود. مرغ های سنتی و رسمی هم چون در روستا ته سفره را می خورند، مواد غذایی مختلفی جذب کرده و به طور نسبی زرده پررنگ تری دارند.
گاهی نیز به صورت مصنوعی رنگدانه هایی به جیره غذایی مرغ اضافه می شود که زرده تخم مرغ را نارنجی و مشتری پسند کنند. پس نمی توان گفت همه تخم هایی که زرده پررنگ دارند مغذی تر هستند، اما لازم است بدانید اگر مرغ تغذیه ای سالم و طبیعی داشته باشد هر چه رنگ زرده اش نارنجی تر باشد حامل ویتامین A و در نتیجه آنتی اکسیدان بیشتری است.
تخم مرغ پاستوریزه پوسته ندارد!
وقتی صحبت از تخم مرغ های پاستوریزه به میان می آید اغلب افراد در این فکر فرو می روند مگر می شود تخم مرغ را پاستوریزه کرد. واقعیت این است تخم مرغ را با پوست پاستوریزه نمی کنند.
در صنعت، تخم مرغ های ترک دار یا سالم را در کارخانه شکسته و آلودگی های میکروبی آن را در معرض حرارت پاستوریزاسیون از بین برده و سپس در بسته هایی نایلونی پر کرده و به بازار عرضه می کنند. بیشترین کاربرد این محصول در مصارف صنعتی برای تهیه کیک، شیرینی و سس مایونز است و معمولا از آن برای مصارف خانگی با حجم پایین استفاده نمی شود؛ چرا که به محض باز شدن بسته بندی، تخم مرغ های پاستوریزه در برابر هوای آزاد قرار گرفته و احتمال ورود عوامل بیماری زا در آن بشدت بالا می رود.
اما در مورد تخم مرغ های غنی شده با اسید چرب امگا ۳، باید بدانید این چربی از طریق مواد غذایی وارد جیره تغذیه ای مرغ و از این طریق وارد تخم مرغ می شود و تا حد زیادی جلوی بیماری های قلبی و عروقی و افزایش چربی و کلسترول بد خون را می گیرد.
مصرف تخم دو زرده منعی ندارد
آیا تنش مرغ سبب تولید تخم دوزرده می شود. آیا خوردن این تخم برای سلامتی مضر است؟ وراثت یکی از فاکتورهایی است که موجب ایجاد تخم دوزرده در پرنده می شود و این موضوع شباهت زیادی به دوقلوزایی در انسان دارد.
این وضع اوایل تخمگذاری جوجه مرغ های جوان که حرکات مجرای تخم منظم نیست ایجاد شده و بندرت در مرغ های پیر دیده می شود. این تخم در مقایسه با تخم معمولی بزرگ تر بوده و به دلیل داشتن دو زرده، کالری و مواد مغذی بیشتری داشته و پر چرب تر است و مصرف آن اشکالی ندارد. تخمی که بدون زرده باشد یا وجود یک تخم مرغ درون تخم مرغ دیگر از جمله مواردی است که در اثر تنش یا جهش زایی ایجاد می شود.
تخم مرغ برای چه کسانی ضرر دارد؟
به گفته کارشناسان و متخصصان علوم غذایی به دلیل آن که زرده تخم مرغ منبع چربی و کلسترول است برای مبتلایان به اضافه وزن و چربی خون بالا و سفیده آن برای کسانی که مشکلات کلیوی دارند، محدودیت مصرف دارد و به جهت آن که سفیده حاوی ترکیبات آلرژی زاست مصرف آن برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی شود.
این را هم بدانید سفیده خام تخم مرغ که به دلیل محتوای پروتئینی از سوی ورزشکاران به صورت خام مصرف می شود، جذب برخی ویتامین ها را مختل کرده و پخته آن توصیه می شود. طبق طب سنتی زرده تخم مرغ گرم و سفیده آن سرد بوده و زیاد خوردن آن باعث ناراحتی پوستی و سنگ کلیه می شود.
