بلغور یکى از مواد غذایى سنتى ایران و در عین حال از نظر مواد مغذى شفابخش بسیار ارزشمند است. متأسفانه در حال حاضر بخصوص در شهرها از الگوى غذایى مردم تا حدود زیادى حذف شده است ولى برعکس در کشورهاى مغربزمین بخصوص در امریکا با توجه به جوانب درمانى آن در ردیف مواد غذایى مورد توجه گروه روشنفکر و دانشمندان تغذیه قرار گرفته و به انواع مختلفه تهیه و در بازار عرضه مىشود.
برخلاف اغلب دانه هاى غلات و حبوبات که تا حدودى دیرپز هستند، بلغور چون قبلا نیمپخته شده و خشک شده است خیلى زود مىپزد. در ایران بلغور را در روستاها با آسیاهاى دستى به شکل گندم نیمکوب درمىآورند و بسته به معمول هر محل در برخى نقاط ریزتر و در بعضى نقاط درشتتر مىباشد.
و بهطور کلى دو نوع است بلغورى که از گندم با پوست تهیه مىشود و بلغورى که با گندم سفید کرده و بدون پوست تهیه مىشود که در اینجا بلغور مفید مورد نظر ما بلغور با پوست است.
بلغور معمولا به سه شکل عرضه مىشود:
۱٫بلغور کم کوب که دانه هاى آن درشت و هم عرض دانه هاى برنج است و براى پختن غذایى به شکل پلو و یا مخلوط با برنج مصرف مىشود. در برخى موارد گندم کامل که قبلا جوشیده شده باشد عینا خشک شده و عرضه مىشود.
۲٫ بلغور نیمکوب که براى تهیه صبحانه به کارمىرود که تنها و یا مخلوط با شیر یا عسل مىخورند.
۳٫ بلغور ریزکوب که براى تهیه انواع دیگرى از غذاها از جمله براى تهیه نوعى سالاد عربى به نام تابوله(Tabbouleh) بهکارمىرود.نقش بلغور براى قلب
بهطورىکه در مقالات قبلى شرح داده شده رادیکالهاى آزاد در سرطانى شدن سلولها سهم دارند و بعلاوه رادیکالهاى آزاد در ایجاد آسیب به رگهاى خونى نیز شرکت دارند و زمینه را براى مبتلا شدن به بیمارىهاى قلبى آماده مىنمایند.
لینانها براى کمک به قلب از طریق حفظ و حمایت کلسترول نرمال نیز مؤثر مىباشند. ممکن است ذکر اینکه، چون بلغور براى حفظ کلسترول مؤثر است، بهعنوان یک غذاى شفابخش مورد توجه قرار مىگیرد،
براى عدهاى از مردم تعجب آور باشد زیرا با گفته هاى دیگر دانشمندان تغذیه که همه جا صحبت از روشهایى براى کاهش کلسترول است ظاهرا متناقض به نظر مىرسد، ولى اینطور نیست زیرا کلسترول در مواقعى مضر است که مولکولهاى آن به خصوص مولکولهاى جزء بد کلسترول(LDL) ، مورد حمله رادیکالهاى آزاد قرار گیرند و مسموم شوند و در جدار رگهاى خونى رسوب کرده موجب تنگ شدن عروق خونى و ایجاد اختلال در گردش جریان خون و مآلا موجب ناراحتى قلبى شوند،
و الّا اگر کلسترول یعنى جزء بد آن(LDL) مسموم نشود و مقدار جزء خوب آن یعنىHDL نیز به مقدار کافى بالا باشد، کلسترول ذاتا از مواد بسیار لازم و ضرورى بدن انسان مىباشد. بنابراین هر ماده غذایى از جمله بلغور که کلسترول را از آسیب رادیکالهاى آزاد حفظ مىکند مىتواند خدمتى به قلب کرده و از بیمارىهاى قلبى تا حدودى جلوگیرى نماید.
نقش بلغور در کمک به کاهش حدت بیمارى دیابت
دکتر دیوید جنکیدس(David Jenkids M .D .,Sc .D .,Ph .D) استاد علوم تغذیه و پزشکى در دانشگاه تورنتو مىگوید، بلغور از طریق دیگر نیز مىتواند به سلامت انسان کمک کند.
زیرا بلغور داراى ضریب شیرینى نسبتا پایین است (در حدود ۶۹- ۶۰) در مقایسه با گلوکز که صد است.
توضیح این مطلب این است که قند و یا بهعبارت صحیحتر نشاستهاى که در بلغور وجود دارد خیلى آهستهتر از گلوکز و بهتدریج در جریان هضم، هیدرولیز شده و بهصورت قند قابل جذب درآمده و وارد جریان گردش خون میشود.
و این کار نه فقط در ثابت نگهداشتن سطح قند خون کمک مىکند که براى اشخاصى که مبتلا به دیابت هستند خیلى مهم است، بلکه ممکن است نقش مؤثرى نیز در کاهش خطر براى قلب داشته باشد.
