فلات ایران به تبع قرار گیری روی کمربند خشک نیم کره شمالی دارای ذخایر آبی و بارش های ضعیفی است. این جایگیری همراه با افزایش دما سالیانه که حاصل تغییر اقلیم است سبب شده 80 درصد از مساحت 164 میلیون هکتار کشور دارای شرایط خشک و نیمه خشک باشد و بنا بر پیش بینی های صورت گرفته سالانه در حدود یک درصد از اراضی حاشیه بیابان ها به سمت بیابانی شدن پیش برود.
این سطح از بیابان ها در کنار 15 سال پیاپی خشکسالی در کشور سبب آن شده که امروزه کم آبی هم بر روی سطح کشور در قالب آب های جاری و هم در اعماق زمین در شکل آب های زیر زمینی به اوج خود برسد و صدای طبیعت را از طریق خشک شدن تالاب ها و رودخانه ها و فرونشست زمین به گوش اهالی این سرزمین برساند.
در این بین آب های زیرزمینی به دلیل مشهود نبودن در مقایسه با آب های سطحی بیشتر مورد اجحاف قرار گرفته و تا جایی پیش رفته که هم اکنون 120 میلیارد مترمکعب کسری مخزن در سفره های آب های زیرزمینی داریم و نتیجه آن فرونشست هایی با ارقام باور نکردنی در ایران به خصوص در دشت های کشور بوده و بعضا فروچاله هایی با عمق 80 متر نیز گزارش شده است.
استان تهران همانند سایر موارد همچنان در صدر جدول آمار فرونشست زمین قرار گرفته و اگر تا چندی پیش زلزله برای شهروندان اش رعب آورترین بلای طبیعی بود اخیرا با انتشار آمار فرونشست روزانه یک میلی متر و در مجموع 30 تا 36 سانتی متری در سال ، تن شهروندان تهرانی به لرزه درمی آید تا مبادا در زمان تردد در سطح شهر شاهد دهان باز کردن زمین باشند تا به این شکل زمین تقاص تشنگی خود را از ساکنانش بگیرد.
وزارت نیرو به عنوان یکی از اصلی ترین متولیان حفظ آب های زیرزمینی برای نجات این گنج خوابیده در زمین طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی را مطرح و دنبال کرد، به همین خاطر از دبیر اجرایی طرح تعادل بخشی آب های زیرزمینی پیشرفت آن را جویا شدیم.
عبدالله فاضلی دبیر اجرایی طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری میزان، در خصوص فرونشست زمین در کشور گفت: با کاهش آب های زیرزمینی و خالی شدن آبخوان ها و فضای بین دانه ای در خاک شاهد تراکم خاک و در نتیجه فرونشست زمین هستیم از همین رو با عملیاتی کردن طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی در صدد تثبیت افت و جلوگیری از افت بیشتر از کسری مخزن درآبخوان ها هستیم.
فاضلی در خصوص تراز آب زیرزمینی گفت: در سال 94 برنامه برای حفظ تراز اب در سطح 455 میلیون متر مکعب بود که خوشبختانه به این هدف گزاری رسیده ایم.
وی با بیان شدت بخشیدن برخورد با چاه های غیرمجاز تصریح کرد: بر اساس آمار در سال گذشته تعداد 8 هزار و 200 حلقه چاه مسدود و پر شد که رقم قابل توجهی است و این رقم برای سال 93 در حدود 4 هزار و 37 حلقه چاه و برای سال 92 در حدود 2 هزار و 14 حلقه بوده است.
وی در پایان خاطرنشان کرد : در برنامه ششم توسعه به دنبال تثبیت تراز آب زیر زمینی هستیم و پس از اتمام برنامه ششم با کمک گیری از ابزارهایی همچون مسدودسازی چاه های غیرمجاز ، تجهیز چاه های مجاز به کنتور هوشمند، تامین منابع مالی و برنامه های همزمان وزارت جهاد کشاورزی در بهبود وضعیت کشت همراه با حرکت به سمت کشت های صنعتی و گلخانه ای تلاش به برگشت آب و جبران این کسری مخزن می کنیم.
در نهایت امیدواریم با اتخاذ تدابیر راهگشا و اجرای کامل طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی شاهد رقابت بر سر بلایای طبیعی در کشورمان نباشیم.
