لگن، قهرمانی است که در بدن کمتر به آن توجه می‌شود. با این حال برای بسیاری از عملکردهای حیاتی ما ضروری است. ماهیچه‌ها و اندام‌های داخل لگن برای باروری، سیستم دفع ادرار و کنترل روده‌ها، فعالیت و عملکرد جنسی و...ضروری هستند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که حرکات خاص موزون، موسوم به «رقص شکم» درمانی غیرجراحی برای بافت کف لگن محسوب می‌شود.
ما اغلب به اهمیت سلامت لگن پی نمی‌بریم تا اینکه این عضو دچار بیماری می‌شود. مثلا درد در هنگام آمیزش جنسی، نشت ناخواسته مایع در هنگام عطسه و سرفه از مثانه و ناتوانی مردان در حفظ حالت نعوظ از جمله مشکلات و ایرادهایی است که به عضلات کف لگن مربوط می‌شود. درک چگونگی عملکرد لگن و شناسایی نشانه‌های این بدعملکردی‌ها برای حفظ سلامت عمومی بدن ضرورت دارد.
کف لگن
هم زنان و هم مردان کفن لگن دارند اما آناتومی و عملکرد این اندام به صورت چشمگیری در آن‌ها با هم تفاوت دارد. کف لگن مثل یک ننو حمایت‌کننده عمل می‌کند. در زنان کف لگن از مثانه، رحم و رکتوم حفاظت می‌کند و نقش محوری در تولد نوزاد دارد. در مردان، کف لگن از مثانه و رکتوم حمایت می‌کند و در عمل نعوظ و کنترل ادرار و مثانه نقش محوری دارد.
مشکلات کف لگن بسیار رایج هستند
در آمریکا، تقریبا یک‌چهارم زنان دچار مسائل مرتبط با کف لگن هستند. زنان بین سنین 20 تا 39سال کمتر ممکن است علائمی از گرفتاری عضلات کف لگن داشته باشند. اما یک‌چهارم زنان بین سنین 40 تا 50سال مسائل و گرفتاری‌هایی با کف لگن دارند. این مسائل با افزایش سن افزایش پیدا می‌کند و تقریبا نیمی از زنان 80ساله مشکلاتی در ناحیه کف لگن دارند.
در حدود 16درصد از مردان نیز با مشکلات کف لگن درگیر هستند. این مشکلات ربطی به جنسیت ندارند و هر فردی ممکن است گرفتار شود.
علل اختلال در عضلات کف لگن
افزایش سن، جراحی، چاقی، سرفه‌های مزمن، وزنه سنگین و حتی ورزش شدید می‌تواند هم در مردان و هم در زنان روی عضلات کف لگن اثر منفی داشته باشد. افزایش فشار روی شکم در گذر زمان منجر به ضعیف‌شدن عضلات کف لگن می‌شود و حتی می‌تواند منجر به پارگی آن‌ها شود.
روش‌های پیشگیری از مشکلات کف لگن تمرین‌های موسوم به کگل، حفظ وزن سالم و تکنیک‌های صحیح وزنه زدن است. تولد طبیعی می‌تواند به عضلات کف لگن آسیب بزند اما سزارین و ورزش‌های پرتحرک مثل پرش، دو، کراس‌فیت و طناب زدن نیز می‌توانند در گذر زمان به عضلات کف لگن لطمه بزنند.
اما این دلیلی برای کنار گذاشتن ورزش برای همیشه نیست. ورزش منظم برای حفظ سلامتی عمومی مفید است و می‌توان با در نظر گرفتن سلامت کف لگن به ورزش کردن ادامه داد. این مسائل می‌توانند علائم یکسانی در هر دو جنسیت داشته باشند. اما زایمان طبیعی می‌تواند چالش‌های منحصربه‌فردی صرفا برای زنان داشته باشد. به همین علت حفظ سلامتی کف لگن برای زنان ضرورت بیش‌تری دارد.
چالش‌های زایمان
در بارداری و حین زایمان، عضلات کف لگن، برخی به صورت طبیعی و برخی با اعمال فشار بیرونی، تحت کشیدگی و فشار قرار می‌گیرند. بر طبق مطالعه سال 2023، در حدود 56درصد از زنان شکلی از بدعملکردی عضلات کف لگن را بعد از زایمان تجربه می‌کنند. این امر می‌تواند به مسائل زیادی از جمله ادرار دردناک، افتادگی اندام‌های داخل لگن و درد در هنگام آمیزش جنسی منجر شود. بسیاری از زنان تصور می‌کنند که همه این علائم طبیعی هستند اما مراقبین بهداشتی، می‌دانند که اگر این مسائل بعد از زایمان همچنان وجود داشته باشد، طبیعی نیست.
طبیعی و غیرطبیعی چه هستند؟
بی‌اختیاری ادرار: با خنده‌هایی بیش‌تر از حد طبیعی دچار نشت ادرار می‌شوند. بعد از زایمان این امر طبیعی است اما اگر ادامه‌دار شود نشانه‌ای از ایراد در عضلات کف لگن است که دیگر نمی‌توانند از مثانه و مجاری ادراری حمایت کنند.
درد در هنگام آمیزش جنسی: شاید درد بعد از زایمان در هنگام آمیزش جنسی طبیعی به نظر برسد اما نیست. این اذیت‌شدن درواقع شیوه بدن برای ارسال این پیام است که «یک چیزی این وسط خوب کار نمی‌کند.» به طور مشابه، یائسگی با کاهش سطح استروژن می‌تواند تغییراتی در کف لگن ایجاد کند که باعث خشکی در ناحیه واژن و نازک شدن دیواره‌های واژن می‌شود. این تغییرات آناتومی می‌توانند به اذیت شدن در هنگام آمیزش جنسی منجر شوند.
فشار لگن و افتادگی اندام‌ها: حس می‌کنید که یک توپ بولینگ داخل لگن‌تان قرار دارد؟ فشار زیاد یا بیرون‌زدگی ممکن است ناشی از افتادگی اندام‌های داخل لگن باشد. در این حالت اندام‌هایی مثل مثانه و مجرای ادرار به خارج از جای اصلی‌شان سر می‌خورند. این اتفاق شایع اما غیرطبیعی است.
شیوه‌های درمانی مشکلات کف لگن
روش‌های جراحی و غیرجراحی برای مشکلات کف لگن وجود دارد. یکی از درمان‌های شایع درمان عضلات کف لگن با تمرینات موسوم به کگل است. این تمرین شامل درمان فیزیکی، بیوفیدبک و تنفس صحیح است. در حقیقت، برخی از افراد ممکن است عضلات بسیار محکمی در ناحیه لگن داشته باشند که می‌توانند از کش آمدن و افزایش طول آن‌ها سود ببرند. اما برخی دیگر باید از تمرینات سختی که به عضلات مرکزی بدن فشار می‌آورد، خودداری کنند. درمان عضلات کف لگن باید به صورت دائمی صورت بگیرد و برای هر بیماری با توجه به وضعیت لگن و اختلال و اهداف آینده متفاوت است.
لگن در مردان
بسیاری از مباحث درباره وضعیت لگن روی سلامتی بانوان متمرکز است اما مردان نیز نسبت به این بیماری‌های مصونیت ندارند. جراحی پروستات ، به خصوص وضعیت‌هایی مثل سرطان پروستات، می‌تواند عضلات کف لگن را با اختلال مواجه کند. این امر باعث بی‌اختیاری ادرار و مشکل در نعوظ می‌شود. درمان عضلات کف لگن به مردان نیز کمک می‌کند و باعث می‌شود کنترل‌شان را دوباره به دست آورند و کیفیت زندگی‌شان بهبود پیدا کند.
