اکرم رمضان زاده در خصوص کارکرد مهارت های زندگی و لزوم یادگیری آنها برای افراد خانواده و روابط بین فردی گفت: به طور میانگین طبق آمارهای رسمی و غیررسمی حجم علوم به ازای هر سال دو برابر میشود. از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ متناسب با ظهور نظریه ها و مکاتب، حجم علوم انسانی در تاریخ بشریت حدود دو برابر شده و این میزان حجم بالای اطلاعات باعث پیچیدگی های بیشتری در زندگی و روابط می شود و هرچه این آمار های سرسام آور علمی و تمدن بالاتر !!! پیچیدگی ها افزون تر و بالتبع نیاز به مهارت های جدید و سازگاری با شرایط جدید بیشتر می شود.
تاثیرات مهارت های زندگی در روابط بین فردی
انسان قرن معاصر با واژه های افسردگی ، استرس ، اضطراب ، شکست ، درهم تنیدگی ، و فشار روانی و … به خوبی آشناست ، که شاید این واژه ها در زندگی های گذشته و سنتی جایگاه و معنایی به این صورت نداشته اند .
همه ساله سازمانهای مختلف منطقه ای و بین المللی آمارها و اثرات تکان دهنده و فزاینده‌ای را درباره این مشکلات اعلام می کنند و تلاش برای پیشگیری، اقدام و درمان مطرح می شود . با توجه به این گزینه های جدید و گسترده که باعث دشواری هایی در زمینه‌های مختلف زندگی می‌شوند، در اختیار داشتن منابع و مهارت هایی که بتوانند در جهت تسهیل ،تسکین و مدیریت حل مسائل کمک کننده باشند هم ضروری ، هم امیدوارکننده و ثمربخش می‌باشد .
داشتن منابع فراوان ، تکنولوژی و کمیت های مورد نظر برای زندگی امروزی و مدرن به یک سو، و بهره وری با کیفیت از این منابع درجهت شادکامی و رضایتمندی از زندگی و روابط از سوی دیگر لزوم یادگیری مهارتهای زندگی را ایجاب می کند.
مطمئناً همه ما برای بهتر زیستن نیاز به آموزش و کسب این مهارت ها داریم تا بتوانیم سلامت روان توأم با کارآمدی و شادکامی را در زندگی خویش داشته باشیم .سازمان جهانی بهداشت (who ) مهارت های زندگی را اینگونه تعریف نموده است ، توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونه‌ای که فرد بتواند با چالش‌ها و ضروریات زندگی روزمره کنار بیاید.
طبق تعریف یونیسف مهارت های زندگی رویکردی مبتنی بر تغییر رفتار یا شکل دهی رفتار که برقراری توازن میان سه حوزه دانش، نگرش و مهارت را مد نظر قرار می‌دهد. استفاده همزمان از این سه حوزه در مدیریت روابط بین فردی، همان سوال مهم را ایجاد می کند!!! همگان زندگی می کنند اما آیا همه با کیفیت مناسب و رو به تکامل زندگی می کنند؟
آموزش مهارت های زندگی یک برنامه پیشگیرانه و ارتقایی است که سعی دارد با آسیبهای روانی و اجتماعی مقابله کند و سطح بهداشت روانی جامعه را ارتقا بخشد.
به طور کلی مهارتها در دو سطح اساسی مورد توجه قرار می گیرند
۱- راهبرد های متمرکز بر محیط.
۲-راهبردهای متمرکز بر فرد.
راهبرد های متمرکز بر محیط بر مدیریت در قوانین،رسانه ها، فرهنگ سازی هنجارهای اجتماعی، رفع تبعیض ها و ایجاد فضای سالم و مثبت و کارآمد متمرکز است. اما راهبردهای فردی بر افزایش مهارت، تغییرات نگرش، افزایش توانایی مقابله‌ای افراد و در نهایت ظرفیت سازی مجدد برای حل مسائل و ناملایمات زندگی می باشد . بنابراین هدف از آموزش مهارتهای زندگی آموزش رفتارها و نگرش ها و ارزش های مثبت و پیشگیری از نگرش های منفی فرهنگ سازی ناکارآمد و معیوب و در نهایت جلوگیری از رفتارهای مخاطره آمیز و ناسازگارانه می باشد.
به دلیل جامعیت یادگیری مهارت ها در زنجیره ی بین عوامل انگیزشی، احساسات هیجانات، افکار و بینش ها ،ارزش ها و در نهایت رفتارها می توان امیدوار بود که عملکرد مثبت و کارآمدی در زندگی فردی و اجتماعی افراد جریان پیدا کند و نتیجه هنجار متعادل و رو به رشدی ارائه دهد که به بعضی از این نتایج به طور اختصار اشاره میشود .
۱- قدرت مدیریت زمان و انجام بهتر کارها .
۲- برداشت واقع بینانه از رویدادهای جهان و همسوئی مناسب با آن ها .
۳- قدرت سازگاری بالاتر نسبت به نظرات دیگران .
۴ -احساس همدلی بهتر با دیگران و احساس امنیت در روابط بین فردی.
۵-اعتماد به نفس و عزت نفس و ارزش‌گذاری کارآمدتر که در نهایت به خودکارآمدی و بهینه سازی زندگی فردی، اجتماعی ، شغلی و خانوادگی می‌انجامد.
یادگیری مهارت ها در تمامی رده های سنی متناسب با نیاز تحولی مورد نیاز است .مهارت های فرزند پروری در دوران خردسالی و کودکی برای والدین ،مهارت ها برای کودکان که با شرایط زندگی به طور کارآمد رشد پیدا کند، مهارت های زندگی برای دوره تحولی نوجوانان که وارد مرحله هویت یابی می شود که بسیار مهم و اثرگذار است و همچنین مهارت ها برای زوجین که باعث این فرایند ها در زندگی زوجی می شود.
۱- حل تعارضات به صورت کارآمد و موثر ۲- تحکیم روابط ۳- افزایش کیفیت زندگی ۴-کاهش سوءتفاهم‌ها و تسهیل روابط.
همچنین افزایش
مهارت طرفین باعث افزایش سرعت حرکت در مسیر زندگی میشود.
طبق نظر سازمان بهداشت جهانی مهارت های ده گانه به شرح زیر می باشد
۱- مهارت خودآگاهی ۲-مهارت همدلی ۳-مهارت حل مسئله ۴ – مهارت تصمیم گیری ۵-مهارت ارتباط بین فردی موثر ۶-مهارت ارتباط اجتماعی ۷-مهارت تفکر خلاق ۸-مهارت تفکر نقاد۹- مهارت مدیریت استرس
۱۰- مدیریت هیجانات
البته این مهارت ها بسته به شرایط و تقسیم بندی ها می تواند نام‌گذاری‌های متفاوت بر اساس فرهنگ را شامل شود.
اثر گذار ترین شیوه در مورد آموزش مهارت ها شرکت در کارگاه های آموزشی می باشد چرا که هر دو طرف آموزش گیرنده و آموزش دهنده فعال و پویا هستند همچنین مشاوره با متخصص آموزش‌های مهارتی و بهره گیری از فنون یادگیری و تمرین اثر گذار است و همچنین مطالعه کتاب هایی که در این زمینه تدوین و تالیف شده است.
