از آنجایی که کلیه‌ها در پشت بدن و زیر قفس سینه قرار دارند، تشخیص اینکه دردی که در آن منطقه احساس می‌کنید از درد کمر یا درد کلیه‌ها ناشی شده دشوار است؛ اما علائمی وجود دارد که می‌تواند به تشخیص منبع درد کمک کند. محل، نوع و شدت درد از مواردی است که می‌توان براساس آن تشخیص داد که عامل درد شما چیست.
چگونه درد کلیه را تشخیص دهیم؟
کلیه‌ها مواد زائد و سموم موجود در جریان خون را فیلتر می‌کند که این باعث آسیب پذیری آن در برابر عفونت‌های می‌شود. کلسیم، اگزالات و فسفر اضافی می‌تواند در کلیه‌ها جمع شده و باعث ایجاد سنگ کلیه شود که در صورت انسداد، دردناک خواهد بود. درد کلیه اغلب در نتیجه عفونت یا وجود سنگ در لوله‌های خارجی کلیه احساس می‌شود.
اگر درد از ناحیه کلیه شما ایجاد شده باشد، دارای ویژگی‌های زیر است:
محل درد
درد کلیه در ناحیه پهلو (کمر) یا قسمت میانی کمر شما یعنی ناحیه‌ای در دو طرف ستون فقرات بین قسمت تحتانی قفسه دنده و باسن و معمولاً در یک طرف بدن ایجاد می‌شود؛ اما در هر دو طرف ممکن است بروز کند.
نوع درد
در صورت داشتن سنگ کلیه، درد آن معمولاً حاد و در صورت ابتلا به عفونت کسل کننده است (که مانع فعالیت‌های روزمره شما نمی‌شود) و بیشتر اوقات درد به صورت مداوم و عمیق خواهد بود. در حالت عفونت درد با حرکت بدتر نمی‌شود یا بدون درمان خود به خود برطرف می‌شود ام اگر سنگ کلیه باشد با حرکت سنگ ممکن است درد نوسان داشته باشد.
گسترش درد
گاهی اوقات درد به کشاله ران یا پایین شکم گسترش می‌یابد. اگر فقط درد شکم و بدون کمر درد دارید، پس ممکن است این درد مربوط به کلیه‌ها نباشد.
شدت درد
درد کلیه بر اساس شدتی که دارد طبقه بندی می‌شود. سنگ کلیه معمولاً درد شدیدی ایجاد می‌کند و درد ناشی از عفونت نیز معمولاً خفیف است. سنگ‌های کوچک کلیه اغلب از طریق دستگاه ادراری عبور می‌کنند بدون اینکه درد زیادی ایجاد کنند. با این حال، سنگ‌های بزرگ می‌توانند دردی شدید و حاد ایجاد کنند که وقتی از کلیه به حالب منتقل می‌شوند، بدتر می‌شود. حالب‌ها لوله‌هایی هستند که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند و بخشی از سیستم ادراری هستند.
مواردی که درد را کسل کننده یا شدید می‌کند
معمولاً تا زمانی که مشکل برطرف نشود، هیچ چیز به صورت خودکار درد را بهتر نمی‌کند. در بیشتر موارد، درد کلیه مداوم بوده و ممکن است در طول روز کاهش یا افزایش یابد، اما به طور کامل برطرف نمی‌شود. با این وجود برخی از سنگ‌های کلیه ممکن است خود به خود و بدون درمان از بین بروند.
اگر به عفونت کلیه یا سنگ کلیه مبتلا هستید، ممکن است به موارد زیرمبتلا شوید:
تب و لرز، استفراغ و حالت تهوع، ادرار تیره، نیاز فوری به ادرار کردن، درد هنگام ادرار کردن، عفونت مثانه، مشاهده خون در ادرار (این می‌تواند در هر دو مورد عفونت یا سنگ کلیه اتفاق بیفتد) و مشاهده سنگ‌های کوچک کلیه که مانند سنگریزه در ادرار به نظر می‌رسند.
علائم آسیب یا مشکلات شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
بوی بد دهان، تنگی نفس، ایجاد تورم در پاها، مچ پا، پا و دیگر اعضای بدن.
کمردرد را چگونه تشخیص می‌دهید؟
حدود ۸۰ درصد از بزرگسالان در دوره‌ای از زندگی خود دچار کمردرد می‌شوند. کمر درد از درد کلیه شایع‌تر است و معمولاً به دلیل وجود مشکلی در عضلات، استخوان‌ها یا اعصاب پشت شما ایجاد می‌شود.
کمر درد با ویژگی‌های زیر مشخص می‌شود:
محل درد
کمر درد می‌تواند در هر نقطه از پشت شما اتفاق بیفتد، اما بیشتر اوقات در قسمت پایین کمر یا یکی از باسن‌ها احساس می‌شود.
نوع درد
درد عضلانی احساس دردی آرام است، اما اگر عصبی آسیب دیده یا ملتهب شده باشد، درد شدید بوده و ممکن است به سمت پایین باسن، ساق پا یا حتی تمام پا را درگیر کند.
شدت درد
کمر درد براساس مدت زمان ابتلا به صورت حاد یا مزمن طبقه بندی می‌شود. درد شدید از چند روز تا چند هفته و درد مزمن بیش از سه ماه طول می‌کشد.
مواردی که درد را بهتر یا بدتر می‌کنند
کمر درد ممکن است با حرکت و یا نشستن یا ایستادن به مدت طولانی بدتر شود و اگر موقعیت خود را تغییر دهید یا کمی سرگردان شوید ممکن است بهبود یابد. عضلات کمر ممکن است خود به خود بهبود یابند و درد باید کاملاً برطرف شود.
علائم مرتبط با کمردرد
علائم دیگری که ممکن است با کمردرد تجربه کنید عبارتند از: محل درد ممکن است متورم به نظر برسد، اسپاسم عضله در ناحیه دردناک، بی حسی یا ضعف در یک یا هر دو پا (اگر درد به دلیل مشکل عصبی است).
اگر متوجه شدید که از کمردرد رنج می‌برید و نمی‌توانید ادرار یا اجابت مزاج را کنترل کنید، احتمالا چیزی بر روی اعصاب ستون فقرات شما فشار می‌آورد؛ در این حالت شما باید فوراً توسط متخصص معاینه شوید.
این بیماری که با نام سندرم cauda equina معرفی می‌شود، در صورت عدم درمان به موقع، می‌تواند باعث آسیب شدید عصبی در ستون فقرات در طولانی مدت شود.
چه موقع به دکتر مراجعه کنیم؟
وقتی تشخیص دادید که درد شما از کمر یا کلیه است، برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه کنید. شاید بتوانید کمر درد خفیف را بدون مراجعه به پزشک معالجه کنید، اما اگر بهبود نیافتید و درد شما شدید بود، باید به پزشک مراجعه کنید. دانستن تفاوت بین درد کلیه و کمردرد می‌تواند موجب تشخیص زودتر و نتایج بهتر درمان شود.
