عباس آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی زمانی استعفا داد که هیچ برنامه‌ای را برای تولید و عرضه مسکن طی 5 سال و چند ماه حضورش در وزارت راه و شهرسازی نداشت. همین بی برنامگی، اصرار عجیب بر افزایش سقف تسهیلات خرید مسکن و پیشی تقاضا از عرضه شرایطی را به وجود آورد تا سال 97 قیمت مسکن نسبت به سال پیش از آن بیش از دو برابر شود.
پس از رفتن وی، محمد اسلامی سومین وزیر راه و شهرسازی کشور پس از مدتی از برنامه ساخت 400 هزار واحد مسکونی برای تعادل‌بخشی به عرضه و تقاضای مسکن رونمایی کرد. برناه‌ای که قرار است در قالب آن 100 هزار واحد در شهرهای زیر 25 هزار نفر جمعیت توسط بنیاد مسکن، 200 هزار واحد در شهرهای جدید و 100 هزار واحد نیز در بافت‌های فرسوده ساخته شود.
کارشناسان اقتصاد مسکن نظرات متفاوتی درباره هدف اجرای این برنامه دارند؛ فردین یزدانی که در گذشته‌ای نه چندان دور از مشاوران وزارت راه و شهرسازی و یکی از طراحان مسکن مهر بوده است با وجود خوش‌بینی به تاثیرگذاری ساخت 400 هزار واحد مسکونی نسبت به آن با نگاه تردید سخن می‌گوید.
*تاثیر تورم مصالح ساختمانی بر بازار مسکن
یزدانی در این‌باره گفت: فکر می‌کنم انگیزه اصلی دولت برای اجرای برنامه ساخت 400 هزار مسکن این است که به دلیل شرایط حاد اقتصادی -حدس کارشناسی‌ام این است- می‌خواهد مقداری چرخ اقتصاد هم راه بیندازد. این یک نکته.
وی ادامه داد: نکته دوم اینکه در بافت‌های فرسوده سال 93 مصوبه‌ای برای پرداخت وام‌های نوسازی داشتیم که عملا تامین اعتبار نشد به همین دلیل عملکردش بسیار پایین بود.
وی با اشاره به اینکه هم‌اکنون منابع مالی نوسازی بافت فرسوده ظاهرا از صندوق توسعه ملی تامین اعتبار می شود، تصریح کرد: فکر می‌کنم اگر ساماندهی و مدیریت خوبی در این قسمت باشد تا حد زیادی از 100 هزار واحدی (در بافت‌های فرسوده) که از محل صندوق توسعه ملی تامین اعتبار شده به منصه ظهور رسیده و جریان تخریب و نوسازی صورت خواهد گرفت.
کارشناس اقتصاد مسکن درباره تاثیر 300 هزار واحد مسکن دیگر در بازار اجاره گفت: فکر می‌کنم در حالت ایده‌آل این واحدها طی 2 تا 3 سال آینده ساخته شود که البته نسبت به آن شک دارم. سابقه نظام مدیریتی در کل کشور یعنی کل دولت‌ها نشان می‌دهد که چنین اتفاقی دور از ذهن است.
یزدانی بیان کرد: اگر فرض را بر این بذاریم که به صورت ایده‌آل هم ساخته شود تاثیر آن، آنی نبوده و دو سه سال بعد در بازار اثرگذار خواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه ساخت 400 هزار واحد مسکونی تاثیر مشخصی بر بازار اجاره‌بهای مسکن نخواهد داشت، اظهار کرد: چنانچه بخشی از این واحدها را وارد بازار اجاره کنند، می‌توان به اثرگذاری آن برای سال‌های آینده امیدوار بود.
وی ادامه داد: شما بر اساس یک مکانیزم وام و اعتبار ساخت و سازی انجام می دهید و بر اساس آن انتظار می‌رود سازنده واحدهای مسکونی را بسازد و در بازار به فروش برساند. در واقع می‌توان گفت این برنامه هیچ ربطی به بازار اجاره ندارد. تنها حالتی که می‌شود در واقع شبیه‌سازی کرد و تصور ذهنی داشت اینکه بخشی ازاین واحدها به فروش نمی‌رود. در نتیجه سازنده مجبور می‌شود به صورت اجاره داری عمل کند.
وی افزود: شاخص این ایده نیز به گونه‌ای نیست که در واقع نسبت به حجم روز افزون تقاضای اجاره نشینی معنی‌دار باشد و تاثیر آنچنانی روی این موضوع نمی‌بینیم. فارغ از موضوع باید به فاکتور تورم توجه شود. اگر تورم در بخش مصالح ساختمانی ادامه پیدا کند دیگر با این برنامه وام و اعتبار شدنی نیست.
یزدانی بیان کرد: در این ساختار فاکتور بی‌ثباتی و فاکتور قدرت خرید را دارید که سازنده هم به یک امیدی سرمایه‌گذاری می‌کند. اگر سازنده ببیند قدرت خرید تنزل پیدا کرده قاعدتا یا وارد فرآیند تولید نمی‌شود یا نیمه کاره رها می‌کند تا بازار به یک نقطه‌ای برسد که بتواند ساختمان نیمه‌تمام را تمام کند.
