تغذیه نوزاد با شیر مادر از اهمیت بالایی برخوردار است و خوشبختانه مادران زیادی میل دارند نوزادرا با شیر خود تغذیه کنند. اما در خصوص شیردهی حرف و حدیث زیادی وجود دارد که اکثر آن‌ها واقعیت ندارند و باید در خصوصشان تجدیدنظر شود.در ادامه چند مورد از باورهای نادرست در مورد شیردهی را بررسی می‌کنیم.
اکثر خانم‌ها به میزان کافی شیر ندارند
کاملا برعکس. اکثر خانم‌ها بیش از حد نیاز هم شیر تولید می‌کنند و اگر نوزاد رشد کندی دارد و یا لاغر می‌شود به دلیل عدم تولید شیر کافی نیست. بلکه به این دلیل است که نوزاد به درستی پستان مادر را نمی‌گیرد و شیر کافی نمی‌خورد. بنابراین لازم است از روز اول نحوه شیردهی درست به مادر آموزش داده شود.
درد در شیردهی امری عادی است
باوجود اینکه حساس شدن پستان‌ها در روزهای نخست شیردهی رایج است اما این مسئله نباید ادامه پیدا کند؛ بخصوص اگر در حدی باشد که مادر در حین مک زدن نوزاد احساس درد زیادی تحمل کند. در روزهای نخست شیردهی هر درد خفیفی عادی است و معمولاً به بد گرفتن پستان مربوط می‌شود. اما نباید دردی که بیش از 5 تا 6 روز طول می‌کشد را نادیده گرفت. کاهش شیردهی روش مناسبی برای پیشگیری از درد نیست و قطع شیردهی نیز در مرحله آخر درمان پستان دردناک قرار دارد. باید این مشکل را با پزشک در میان بگذارید.
نوزاد باید هر سینه را به مدت یکسان بگیرد
باوری وجود دارد مبنی بر اینکه نوزاد از یک سینه آب و از سینه دیگر نان می‌خورد. بنابراین مادرها تأکید می‌کنند اگر نوزاد 10 دقیقه پستان راست را بگیرد باید به همین مدت از سینه چپ نیز تغذیه کند. اما اگر نوزاد به درستی سینه را بگیرد و به عنوان مثال 15 تا 20 دقیقه از یک طرف شیر بخورد ممکن است به خوبی سیر شود و نیازی به طرف دیگر نباشد. اگر نوزاد فقط چند دقیقه یکی از پستان‌ها را مک بزند و سپس خسته شود یا خوابش ببرد و بعد از آن سینه دیگر را بگیرد، حتی اگر مدت زمان این شیردهی نیز زیاد شود باز به میزان کافی شیر نخورده است. نوزادی به خوبی شیر می‌خورد که به درستی سینه را بگیرد. اگر مادر پستان را به درستی بگیرد و فشار دهد تا شیر جریان داشته باشد به مک زدن نوزاد کمک می‌کند بخصوص اگر نوزاد می‌تواند به خوبی مک بزند. این باور که گفته می‌شود نوزاد در 10 دقیقه اول گرفتن سینه 90 درصد شیر می‌خورد نیز یک باور اشتباه است. مهم درست گرفتن سینه و مک زدن خوب است.
چند روز اول بعد از زایمان شیری وجود ندارد یا بسیار اندک است
این‌گونه نیست که شیری وجود نداشته باشد. در روزهای نخست شیرخوار نمی‌تواند به درستی سینه را بگیرد در نتیجه شیر موجود را به خوبی دریافت نمی‌کند. در این صورت حتی اگر نوزاد بیش از دو ساعت پستان را گرفته باشد نیز گرسنه خواهد ماند. اگر شیرخوار به درستی پستان را مک نزند نمی‌تواند اولین شیر ترشح شده یا همان آغوز را دریافت کند که خاصیت بسیاری دارد. نیازی نیست شیر آغوز را بدوشید. شیرخوار با همان مک زدن‌های اولیه نیز می‌تواند به میزان کافی شیر دریافت کند.
نوزادی که شیر مادر می‌خورد به مکمل ویتامین D نیاز دارد
این مسئله صرفاً در خصوص نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند مربوط نمی‌شود و همه نوزادان به مکمل ویتامین D نیاز دارند. شیرهای خشک با ویتامین D غنی می‌شوند. با این حال نوزاد با کبدی پر از ویتامین D به دنیا می‌آید و قرار گرفتن او در معرض نور خورشید نیز به جذب این ویتامین از طرق اشعه‌ی ماورای بنفش کمک می‌کند. البته نیازی نیست که نوزاد را به طور روزانه و طولانی مدت در معرض نور خورشید قرار دهید. ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است و در بدن ذخیره می‌شود. در خصوص مصرف مکمل پزشک دستورات لازم را ارائه می‌دهد.
مادر قبل از شیردهی باید پستان‌ها را بشوید
بایدی وجود ندارد. واقعیت این است که باید نسبت به تمیزی و بهداشت تغذیه با شیر خشک دقت بیشتری کرد. چون این نوع شیر نه تنها باعث حفاظت کودک از عفونت‌ها نمی‌شود بلکه ممکن است زمینه را برای رشد باکتری‌ها فراهم کرده و به سادگی آلوده شود. برعکس، شیر مادر نوزاد را از عفونت‌ها حفاظت می‌کند و شستن یا نشستن پستان قبل از شیردهی تأثیری در نوع شیر یا آلودگی ندارد.
شیر مادر حاوی آهن مورد نیاز نوزاد نیست
آهن موجود در شیر مادر جوابگوی نیاز نوزاد هست. اگر نوزاد به‌موقع به دنیا آمده باشد تا 6 ماهگی آهن مورد نیاز خود را از طریق شیر مادر دریافت می‌کند. با وجود اینکه شیر خشک حاوی آهن بیشتری است اما بهره‌مندی از این میزان آهن مستلزم آن است که نوزاد به میزان کافی آن را جذب کند تا دچار کمبود نشود. باید بدانید که آهن موجود در شیرخشک به خوبی جذب نمی‌شود و نوزاد بخش زیادی از آن را پس می‌دهد. در اکثر موارد تا قبل از 6 ماهگی نیازی به دریافت مکمل غذایی به همراه شیر مادر نیست.
هیچ روشی برای اندازه‌گیری شیری که نوزاد می‌خورد وجود ندارد
روش مطمئن و ساده‌ای برای اندازه‌گیری میزان شیری که نوزاد مصرف می‌کند وجود ندارد اما این بدین معنا نیست که نمی‌توان از سیر شدن نوزاد اطمینان حاصل کرد. برای این کار باید به روش مک زدن نوزاد دقت کنید. مکش درست شیر آرام و عمیق است. علاوه براین افزایش وزن شیرخوار، افزایش میزان ادرار و روشن شدن رنگ مدفوع از دیگر علائمی است که نشان می‌دهد نوزاد به میزان کافی شیر دریافت می‌کند.
شیرخشک‌های جدید مشابه شیر مادر هستند
شیرخشک های جدید فقط در ظاهر شبیه شیر مادر هستند. تولیدکننده‌های شیر خشک اصلاحات جزئی روی شیرخشک های قدیمی انجام داده و آن را وسیله‌ای برای تبلیغ کالاهای خود کرده‌اند. واقعیت این است که تحقیقات کامل و دقیقی در خصوص شیر مادر انجام نشده و شیرهای خشک صرفاً تقلیدی سطحی از شیری است که هنوز ماهیت آن به درستی مشخص نشده است. نکته مهم اینکه در شیرهای خشک خبری از آنتی‌بادی‌ها، سلول‌های زنده، آنزیم‌ها، هورمون‌ها نیست. در عوض در مقایسه با شیر مادر میزان زیادی آلومینیوم، منگنز، کادمیوم، سرب و آهن دارند. شیر خشک همچنین پروتئین بیشتری نسبت به شیر مادر دارد. پروتئین‌ها و چربی‌های موجود در شیرهای خشک کاملاً با این ترکیبات موجود در شیر مادر متفاوت هستند. کیفیت و کمیت این نوع شیرها در تمام مدت شیرخواری چه در روز اول، چه در روز هفتم و چه در روز سی‌ام تولد تغییری نمی‌کنند. تنها مزیت شیرهای خشک این است که به رشد سریع شیرخوار کمک می‌کنند. اما شیردهی امری فراتر از بزرگ شدن سریع نوزاد است. بنابراین فریب تبلیغات را نخورید و تا حد امکان خودتان به فرزند دلبندتان شیر دهید.
اگر مادر دچار بیماری شده باشد باید شیردهی را قطع کند
به استثنای برخی موارد نادر، ادامه شیردهی به محافظت از نوزاد کمک می‌کند. در مواردی که مادر دچار تب (یا مواردی مانند سرفه، استفراغ، اسهال و غیره) می‌شود به این معنی است که آلودگی پیش از آن به شیرخوار منتقل شده است. بهترین روش محافظت شیرخوار از آلودگی به ویروس ادامه دادن به شیردهی است. ممکن است ویروس از شیرخوار به مادر منتقل شده باشد اما علائم بیماری به دلیل شیرخواری بروز نکرده باشد. علاوه بر این، عفونت‌های مربوط به بافت پستان مانند آبسه پستان که مشکل دردناکی هست نیز نباید دلیلی برای قطع شیردهی باشد. در واقع این قبیل عفونت‌ها با ادامه دادن به شیردهی زودتر از بین می‌روند. اگر دچار شک و سردرگمی شده‌اید قبل از هر کس از پزشکتان مشورت بگیرید.
اگر شیرخوار استفراغ کند و یا اسهال داشته باشد مادر باید شیردهی را قطع کند
بهترین درمان برای بهبود عفونت‌های گوارشی شیرخوار شیردهی است. در این مدت کوتاه بیماری از دادن مواد غذایی دیگر به نوزاد خودداری کنید اما به شیردهی ادامه دهید. شیر مادر تنها مایعی است که نوزاد در مواقع اسهال یا استفراغ به آن نیازمند است. البته موارد استثنا نیز وجود دارد که باید با نظر پزشک باشد.
مادری که قرص مصرف می‌کند نباید شیر بدهد
تعداد قرص‌ها و داروهایی که مادر در طول شیردهی نمی‌تواند مصرف کند اندک است و بدون شک پزشک قبل از تجویز در خصوص بارداری یا شیردهی سؤال می‌پرسد. ترکیبات دارویی اندکی وجود دارد که خود را در شیر نشان می‌دهد اما در اکثر موارد جای نگرانی زیادی نیست. بدون شک امروزه با پیشرفت‌هایی که در حوزه داروسازی شده است اگر دارویی در دوره شیردهی مورد منع مصرف داشته باشد، معمولاً داروی جایگزین و مؤثری نیز دارد که می‌توان بدون آسیب و نگرانی مصرف کرد. عمل شیردهی به قدری برای مادر و شیرخوار مفید است که نمی‌توان به هر بهانه‌ای از آن چشم‌پوشی کرد. یادتان باشد که هر دارویی را تحت نظر پزشک مصرف کنید و حتماً او را از وضعیت شیردهی‌تان آگاه کنید.
