پس از راهاندازی سامانه ارزی نیما (نظام یکپارچه مدیریت ارزی) توسط بانک مرکزی، قرار بر این شد که ارز، از سوی صادرکنندگان در این سامانه برای واردکنندگان تامین شود اما به دلیل اینکه بعد از گذشت مدت کوتاهی نرخ ارز در این سامانه با نرخ ارز در بازار آزاد فاصله زیادی گرفت، برخی صادرکنندگان تمایلی به فروش درآمد ارزی خود در این سامانه را نداشتند یا ارز صادراتیشان را با تاخیر عرضه میکنند که این امر مشکلاتی در بخش تجارت ایجاد کرد و گلایه تند رئیسجمهور را به دنبال داشت.
به گونهای که روحانی طی سخنرانی در جشنواره شهید رجایی، بخشی از التهابات اقتصادی را داخلی دانست و تاخیر در فروش ارز از سوی شرکتهای صادراتی را خیانت به کشور خواند و دستور عزل و معرفی این افراد به دادگاه را داد.
در این میان خسروتاج، رییس سازمان توسعه تجارت به عنوان نهاد متولی در امر صادرات و واردات، اعلام کرد که" نارضایتی رییسجمهور از شرکتهای عمده صادراتی در بخش پتروشیمی، محصولات پایه نفتی و کانیهای فلزی است که اکثرا این شرکتهای شبهدولتی، وابسته به هلدینگهای بزرگ سرمایهگذاری و با مدیریت دولتی یا وابسته به نهادها هستند که به تعهد خود در این زمینه عمل نکردند و ارز صادراتیشان را کامل به سامانه نیما نیاوردند".
در این راستا محمدرضا صفا - نایب رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: چرخه برگشت پول حاصل از صادرات کالا بدین صورت است که صادر کننده زمانی که کالای خود را صادر میکند، بین ۱۵ روز تا حداکثر یک ماه زمان میبرد تا ارز حاصل از صادرات به چرخه برگردد. دلیل اصلیاش هم این است که این تبادلها از طریق سیستم بانکی بفروش نمیرسد و نقد از کشورِ صادر شده دریافت میشود. بنابراین از حمل کالا تا رسیدن به کشور مقصد، از تخلیه تا فروش بین ۱۰ روز تا یک ماه طول میکشد تا ارز به سیستم نیما برگردد.
وی با تاکید براینکه کسانی که شناخته شده هستند و برندشان برای صادرات مورد تایید است، گفت: این افراد زودتر میتوانند ارز حاصل از صادرات خود را دریافت و وارد سامانه نیما کنند، همچون پتروشیمیها و محصولات نفتی اما این شرکتها بعضا دیرتر ارز خود را به سامانه نیما واریز میکنند که علتش را فقط خدا میداند.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران یادآور شد: سامانه نیما نسبت به بازار آزاد، نرخ پایه دارد و ارزانترین قیمت است که به صورت نوبتدهی برای متقاضیان تامین میشود. در سیستم نوبتدهی هم تا زمان تامین ارز از صرافیها و بانکها حداکثر یک هفته طول میکشد، چراکه تا فرمها تهیه و از طریق سیستم، خرید انجام شود و بانک عامل یا صرافیهای عامل خود را برای دریافت ارز معرفی کنند، حداکثر پنج روز تا یک هفته زمان میبرد و بعد از آن اگر ارز در سامانه موجود باشد، در اختیار وارکننده قرار میگیرد.
صفا اظهار کرد: تا امروز در سیستم نیما برای خرید ارز و واردات کالا مشکلی نداشتهایم، چراکه حداکثر یک هفته تا ۱۰ روز مدت طولانی برای تامین ارز نیست. در حال حاضر در سامانه نیما اگر بخواهیم سریعا ارز مورد نیاز خود را تهیه کنیم و ثبت سفارش کالا صورت گیرد و تایید شود، دو - سه روز زمان میبرد.