مسکن یک بازار سنتی و بزرگ در اقتصاد ایران است که بسیاری از مشاغل و صنایع با این حوزه ارتباط دارند. خروج بازار مسکن از تعادل و عدم تناسب قیمت‌ها با وضعیت مالی عموم مردم ایران عملاً بحران اقتصادی را رقم زده است. این در حالی است که به‌رغم وجود بیش از 2/5میلیون واحد مسکونی خالی از سکنه لوکس، اما معاملات مسکن صرفاً متوجه واحدهای کوچک و ارزان در پایتخت است که این امر برای سیاستگذاران و مسئولان و تولیدکنندگان پیام دارد.
در شرایطی در سال «حمایت از کالای ایرانی» قرار داریم که کارشناسان اقتصادی تخمین می‌زنند خانه‌های خالی از سکنه (و نه خانه دومی) با 150تا 250هزار واحد رشد در سال 96 به بیش از 2میلیون 600 هزار واحد افزایش یافته باشد. این در حالی است که وزیر راه و شهرسازی در ابتدای سال 96 تعداد خانه‌های خالی را 5/2 میلیون واحد مسکونی و ارزش آن را 250میلیارد دلار عنوان کرد.
این حجم از خانه‌های خالی در کشور در شرایطی وجود دارد که به نظر می‌رسد، تولیدکننده ایرانی بی‌تفاوت به وضعیت تقاضا در بازار مسکن صرفاً به تولید مسکن گرانقیمت و لوکس روی آورده است. به‌طوری که هم‌اکنون بیش از هزار هزار میلیارد تومان سرمایه در بخش خانه‌های خالی از سکنه دپو شده و اقتصاد را فلج کرده است.
مدیران و تولیدکنندگان درس بگیرند
در این بین در کنار آنکه باید برای خانه‌های خالی از سکنه فکری کرد، مدیران، برنامه‌ریزان، سیاستگذاران و تولیدکنندگان باید از دپوی بیش از هزار هزار میلیارد تومان سرمایه در بخش خانه‌های خالی درس بگیرند که تولید باید متناسب با وضعیت مالی و درآمدی میلیون‌ها ایرانی باشد که نگاهی به وضعیت درآمدی و دستمزدی آنها می‌تواند در برنامه‌ریزی به آنها کمک کند. برای درک آنچه در طرف تقاضای مسکن در اقتصاد ایران می‌گذرد، بد نیست نگاهی به معاملات مسکن شهر پایتخت بیندازیم تا ببینیم در بازار رکودی مسکن، اقبال خریداران مسکن به چه نوع واحدهای مسکونی و در چه رنج‌قیمتی است.
همه چیز حول محور خانه ارزان می‌چرخد
آمارها نشان می‌دهد، واحدهای کوچک و ارزان‌قیمت همچنان سهم بیشتری از معاملات مسکن شهر تهران را به خود اختصاص داده‌اند.
به گزارش «ایسنا»، آمار منتشر شده از وضعیت بازار مسکن شهر تهران نشان می‌دهد، کماکان واحدهای کوچک و ارزان مشتری بیشتری دارند. برحسب قیمت هر متر مربع، واحدهای 3 تا 3/5میلیون تومان با 8/1درصد بیشترین سهم از معاملات را به خود اختصاص داده‌اند. براساس ارزش هر واحد مسکونی نیز واحدهای 100تا 200میلیون تومان با سهم 18/2 درصد بیشترین فروش را داشته‌اند. البته این شاخص که توسط بانک مرکزی ارائه شده سال گذشته براساس واحدهای 150تا 200میلیون تومان محاسبه می‌شد که امسال احتمالاً به دلیل رشد قیمت مسکن و انسجام بیشتر آمار، این شاخص به 100تا 200میلیون تومان تغییر کرده است.
همچنین توزیع فراوانی تعداد معاملات برحسب سطح زیربنا نیز حاکی از آن است واحدهای 60تا 70متر با سهم 14درصد بالاترین فروش را داشته‌اند. بعد از آن واحدهای 50تا 60متر و 70تا 80متر مربع به ترتیب با سهم‌های 12/9و 12درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در مجموع در اسفند 1396واحدهای مسکونی با سطح زیربنای کمتر از 80متر مربع 48/8درصد از معاملات انجام‌شده را به خود اختصاص دادند.
بازار مسکن در وضعیتی قرار دارد که هر ماه به شرایط رکود تورمی نزدیک‌تر می‌شود؛ چراکه این بازار متأثر از افزایش سود بانکی و جهش قیمت ارز می‌خواهد خود را با شرایط تطبیق دهد. در اسفندماه میانگین قیمت مسکن شهر تهران نسبت به ماه مشابه سال قبل از آن 26درصد رشد کرد و به قیمت 5/76 میلیون تومان در هر متر مربع رسید. در بعضی مناطق نیز قیمت‌ها تا 40درصد رشد نشان داد. این شرایط حاکی از آن است که از یک‌سو تقاضای سوداگری بازار مسکن به سمت بازار ارز و سکه رفته و از سوی دیگر قیمت مسکن، به‌خصوص در بخش میان متراژ و متوسط قیمت دچار جهش شده است.
سلمان خادم‌المله کارشناس اقتصاد مسکن می‌گوید: اگر نرخ ارز باز هم افزایش پیدا کند، انتظار داریم قیمت مسکن باز هم بالا برود و این بازار وارد فضای تورم رکودی شود. چیزی که از متغیرهای الان وضعیت کلان اقتصاد را می‌بینم این است که نه تنها در بازار مسکن، بلکه اگر شرایط به همین منوال پیش برود و فشارهای بین‌المللی افزایش پیدا کند در کلیت اقتصاد هم چشم‌انداز روشنی دیده نمی‌شود.
