فراگیر شدن زندگی ماشینی و صنعتی در همه عرصه‌ها، نمود یافته و به نوعی سبک زندگی بشری را در همه ابعاد تغییر داده‌اند و یکی از این ابعاد تغییر یافته، موضوع خوراک و تغذیه انسان است.
رشد قارچ‌گونه فست‌فودها و البته استقبال مردم در مصرف آن‌ها خود مؤید این موضوع است که البته قیمت پایین‌تر برخی از فست‌فودها نسبت به سایر خوراکی‌های رستورانی نیز در رغبت مردم به فست‌فودهای سوسیس و کالباس بی‌تأثیر نیست.
رشد سریع مراکز عرضه کننده پیتزاهای 5 هزار تومانی آن هم به همراه نوشابه رایگان، نشان می‌دهد که صاحبان این اغذیه‌فروشی‌ها با در نظر گرفتن شرایط رکود اقتصادی و جریان نداشتن پول در جامعه و در نتیجه آن کاهش تمایل مردم به خرید، سعی کردند تا با کمترین قیمت ممکن، یک محصول خوراکی را در اختیار مردم قرار دهند.
*پیتزاها با احتساب همه هزینه‌ها، از 5 هزار تومان بیشتر نمی‌شود؟
ناگفته نماند که در این کار نیز موفق بودند و در همین شهر اصفهان، پیتزا فروشی‌های 5 هزار تومانی در مقطعی خیابان‌های شهر را قبضه کردند هر چند که امروز تعداد آن‌ها کمتر شده است اما هنوز هم هستند مغازه‌هایی که چنین محصولاتی را به شهروندان ارائه می‌دهند.
یک پیتزای معمولی از سوسیس، کالباس، پنیر پیتزا، نان یا خمیر پیتزا، ادویه و افزودنی‌های دیگر چون قارچ یا زیتون تشکیل شده است و سؤال اینجاست که مغازه‌هایی که پیتزاهای 5 هزار تومانی آن هم با نوشابه رایگان به فروش می‌رسانند از چه مواد و با چه کیفیتی در غذاهای خود استفاده می‌کنند؟
اگر هزینه جعبه مقوایی که پیتزا را در آن قرار می‌دهند به احتساب نوشابه‌ای که به گفته خودشان رایگان حساب می‌کنند از 5 هزار تومان کم کنیم، همچنین هزینه سود، آب، برق و گاز و احیاناً هزینه اجاره مغازه و کارگر را نیز از این مقدار کم کنیم، آن چیزی که در انتها باقی می‌ماند باید خرج مواد اولیه شود، حال حساب کنیم که مواد اولیه و اصلی که همان نان پیتزا، پنیر آن و سوسیس و کالباس است با چه کیفیتی خریداری شده‌اند که مجموع هزینه‌های فوق از 5 هزار تومان بیشتر نشود.
*رئیس اتحادیه پیتزا و ساندویچ‌فروشان اصفهان: این پیتزاها بهداشتی نیست
در همین رابطه با سید مصطفی موسوی گفت‌وگو کردیم و او نیز در خصوص سلامت این پیتزاها اظهار کرد: مغازه‌هایی که پیتزاهای 5 هزار تومانی عرضه می‌کنند هیچ کدام مورد تأیید بهداشت نیست و ما نیز برای بررسی و آزمایش روی مواد اولیه آن‌ها، پیگیری‌های خودمان را داریم.
وی با بیان اینکه این مدل پیتزا فروشی‌ها بسیار کمتر شده‌اند، بیان کرد: هم مواد مصرفی و هم بهداشت محیط آن مورد تأیید نیست، هیچ کدام از این مدل پیتزا فروشی‌ها استاندارد نیستند.
رئیس اتحادیه پیتزا و ساندویچ فروشان اصفهان، عنوان کرد: نظارت روی ساندویچ و پیتزافروشان از طرف اتحادیه، سازمان صنعت و معدن و هم اتاق اصناف انجام می‌شود و اگر واحدی به دلیل عدم رعایت مسائل بهداشتی، پلمب شود با تأیید بهداشت، می‌تواند مجدد اقدام به راه‌اندازی واحد کسبی خود کند.
*بفرمایید سرطان!
در خصوص سلامت سوسیس و کالباس‌ها نیز گفت‌وگویی با سید مرتضی صفوی ترتیب دادیم و این متخصص تغذیه به فارس گفت: فست‌فودها به لحاظ تعدد مراکز عرضه و فروش در سطح شهرها به خصوص کلان‌شهرهایی مانند اصفهان، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.
وی با اشاره به مقادیر بسیار بالای چربی و نمک که به همراه یک نوشیدنی شیرین مصرف می‌شود، بیان کرد: همه مضراتی که یک غذای با کیفیت پایین می‌تواند داشته باشد، این فست‌فودها دارای آن هستند، در خصوص سوسیس و کالباس که بخش عمده‌ای از این فست‌فودها را تشکیل می‌دهد، این مواد به دلیل داشتن محتویات نیترات و نیتریت بالا، می‌توانند در بدن تبدیل به نیتروزامین شوند و باعث بروز سرطان شوند.
متخصص علم تغذیه ادامه داد: از افزایش سرطان در جامعه گلایه‌مندیم و قطعاً یکی از دلایل آن، مصرف فست‌فودهاست، منابع اصلی ایجاد کننده سرطان همین فست‌فودهای حاوی سوسیس و کالباس است و در بسیاری از کارخانه‌های سوسیس و کالباس سازی کشور، به این موضوع توجه نمی‌شود و به جای استفاده از گوشت تازه از گوشت‌های فاسد استفاده می‌کنند و در بسیاری از موارد بازرسی مشاهده شده از امحا و احشا و ضایعات گوشت در تولید سوسیس و کالباس استفاده کرده‌اند.
*آیا شما هم اعتیاد دارید؟
وی با بیان اینکه در دنیا نظارت روی کارخانه‌های سوسیس و کالباس سازی آن قدر قوی هست که کارخانه‌داران موظف به استفاده از گوشت‌های سالم در محصولات خود هستند، مطرح کرد: به دلیل محدودیت کارشناسان بازرسی و تعدد کارخانه‌های سوسیس و کالباس سازی، امکان نظارت دقیق روی همه آن‌ها نیست در حالی که واحدهای زیر پله‌ای و تولیدکنندگان غیرمجاز که محصولات با کیفیت بسیار پایین‌تر و قیمت نازل‌تر به مغازه‌ها می‌فروشند.
صفوی با بیان اینکه در سایر فست‌فودها نیز از پنیر پیتزای نامرغوب که چربی اشباع شده دارد، استفاده می‌شود، تأکید کرد: همین موضوع باعث افزایش کلسترول، چربی خون و فشار خون در بین شهروندان می‌شود، بنابراین نوع ترکیبات در فست‌فودها و حتی در نوشابه‌ها که حاوی اسید فسفریک است و باعث بروز پوکی استخوان می‌شود و یا کافئین موجود در آن که باعث اختلال در آرامش فرد می‌شود و نوعی اعتیاد در فرد به وجود می‌آورد.
این کارشناس تغذیه پیشنهاد داد: می‌توان فست‌فود خوشمزه داشت اما باید از مواد سالم استفاده کنیم مانند سبزیجات زیاد، پیتزای سبزیجات غذای بسیار خوبی است به شرطی که نان نازک‌تر، لایه پنیر کمتر و از سبزیجات فراوانی نیز استفاده شود.
*خریدار غذاهای بی‌کیفیت، خانواده‌های کم درآمد هستند
با نظر به مطالب بیان شده مشخص شد که پیتزا فروشی‌ها 5 هزار تومانی قطعاً از کیفیت آن کم می‌گذارند؛ پیشنهاد کارشناسان تغذیه این است که در صورت امکان به همان غذاهای سنتی مراجعه شود اما اگر کسی نیز خواهان مصرف فست‌فود است حداقل از فست‌فودهای با کیفیت استفاده شود تا اثرات منفی کمتری روی بدن داشته باشد.
اما همان‌طور که گفته شد قیمت پایین این پیتزاها یکی از عوامل وسوسه انگیز برای خرید آن‌ها به خصوص برای افراد با میانگین درآمد متوسط رو به پایین جامعه است، خانواده‌هایی که به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی و البته دستمزدهای پایین توانایی خرید از فروشگاه‌های عرضه کننده محصولات با کیفیت‌تر را ندارند و به هر دلیلی مجبور می‌شوند که چنین غذاهای بی‌کیفیتی را خریداری کنند.
*اثرات مصرف غذاهای بی‌کیفیت روی آینده اقتصادی کشور
باید به یاد داشت که اثر مخربی که غذاهای بی‌کیفیت روی بدن انسان می‌گذارد و سبب بروز انواع بیماری‌ها از جمله سرطان می‌شود در واقع هزینه‌ای چند برابر برای درمان را در آینده چنین خانواده‌هایی متصور است و خانواده‌ای که امروز در خرید غذای با کیفیت دچار مشکل است احتمالاً در آینده نیز برای درمان بیماری‌های ناشی از این بیماری‌ها به مشکل برخواهد خورد این یعنی همان مثل اروپایی که می‌گویند «آنقدر ثروتمند نشده‌ایم تا جنس ارزان بخریم!».
بنابراین برای پیشگیری از آسیب‌های آینده، چند راهکار به ذهن می‌رسد که نخستین آن نظارت دقیق‌تر و جدی‌تر روی کارخانه‌های تولید کننده مواد اولیه فست‌فودهاست تا از عرضه محصولات بی‌کیفیت به خصوص در واحدهای غیرمجاز جلوگیری شود.
دوم آن که اجازه راه‌اندازی واحدهای کسبی که با عرضه محصولات غیرمجاز با به خطر انداختن سلامت مردم، نان می‌خورند جلوگیری شود.
سومین راه که اصلی‌ترین راه نیز به نظر می‌رسد، تغییر رویه اقتصادی دولت است تا زمانی که حقوق کارگر پایین‌تر از آن چیزی که استحقاق آن را دارد آن هم با تأخیر پرداخت می‌شود و تا زمانی رکود و تورم بر اقتصاد سایه افکنده‌اند نباید انتظار داشت که مردم نیز به مصرف غذاهای بی‌کیفیت برای رفع نیاز خود، تمایل نشان دهند و ادامه این چرخه باطل یعنی هزینه‌تراشی‌های گزاف در حوزه سلامت و نیروی انسانی در آینده این کشور.
