با پایان یافتن انتخابات ریاست جمهوری 96 و انتخاب مجدد حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور دولت دوازدهم، این روزها بحث داغ تعیین وزرای این دولت نقل محافل است. از جمله بحث‌هایی که در این راستا صورت می‌گیرد، تحلیل عملکرد وزرای دولت یازدهم است.
با نگاهی به بحث‌های سیاسیون در این باره می‌توان دریافت که عملکرد برخی از وزرا به قدری قابل قبول بوده که کمتر کسی معتقد به عزل آنان است و در مقابل عملکرد برخی دیگر از وزرای روحانی مورد انتقاد جدی است و همین مسئله احتمال تغییر آنان را تقویت می‌کند.
یکی از نکات مورد توجه اغلب شخصیت‌های سیاسی این است که در کابینه دوازدهم باید «جوان‌گرایی» صورت گیرد و سن وزرا کاهش یابد. البته ناگفته نماند که انتقاد به سن زیاد برخی از وزرای دولت اول روحانی صرفا مربوط به روزهای اخیر و صحبت بر سر کابینه دوازدهم نیست بلکه از ابتدای تشکیل دولت یازدهم پیرامون سن برخی از وزرا به روحانی انتقاداتی وارد شد اما در این 4 سال تغییرات خاصی حداقل از حیث جوان‌گرایی در کابینه انجام نشد. این بار حسن روحانی در یکی از برنامه‌های انتخاباتی خود وعده جوان‌گرایی دولتش را داد. رئیس جمهور در برنامه‌ای که از شبکه خبر پخش می‌شد گفت که «سن کابینه بعدی جوان‌تر می‌شود.» و این سخن حاکی از آن است که روحانی این بار عزمش را جزم کرده تا فاکتور «سن» را هم ملاک پاره‌ای از تغییرات در دولت خود کند و باید دید کدام یک از وزرای دولت یازدهم که اغلب بالای 60 سال سن دارند، در لیست خروجی‌ها قرار می‌گیرند.
کلیدواژه دیگری که در کلام شخصیت‌های سیاسی اهمیت ویژه‌ای دارد، آن است که کابینه دولت دوازدهم نباید بر اساس گرایش‌های حزبی و سیاسی و صرفا از یک جناح خاص انتخاب شود. این نکته از آنجا نشأت گرفته که اخیرا برخی اصلاح‌طلبان در اظهارات خود میزان فعالیت انتخاباتی مدیران دولتی و وزرا برای پیروزی حسن روحانی در انتخابات را ملاک مهمی در عزل و ابقای آنان عنوان کردند؛ به طوری که "مصطفی کواکبیان" دبیر کل حزب مردم‌سالاری چندی پیش گفته بود که برخی از اعضای کابینه در این انتخابات دولت را همراهی نکردند و باید به آنها بگوییم خداحافظِ شما!.
با نگاهی به وعده‌های انتخاباتی حسن روحانی می‌بینیم که رئیس جمهور نظر دیگری دارد. وی در 11 اردیبهشت و در بحبوحه برنامه‌های تبلیغاتی خود درباره وزرای دولت دوازدهم گفت: «معمول نیست که اسامی وزرای دولت بعدی مطرح شود چون باید تقدیم مجلس شود و آنها رأی بدهند و پیش از آن باید هماهنگی‌های دیگری صورت بگیرد. آنچه می‌توانم بگویم این است که اساس ما بر شایسته‌سالاری است و بحث جناح یا دسته‌بندی مطرح نیست.» در این باره هم باید ببینیم که رئیس جمهور به تاکیدش بر اهمیت شایسته‌سالاری در تعیین وزرا تا چه اندازه عمل خواهد کرد.
در راستای عملکرد کابینه یازدهم و انتظارات از کابینه دوم روحانی با شخصیت‌هایی چون "محمد غرضی" وزیر سابق پست و تلگراف، "حجت‌الاسلام حسین ابراهیمی" عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز، "غلامحسین کرباسچی"دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی، "قدرتعلی حشتمیان" رئیس خانه احزاب ایران، "حسین نجابت" نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، "محسن کوهکن" نایب رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری، "داریوش قنبری" عضو حزب مردم‌سالاری، "حمیدرضا ترقی" عضو حزب موتلفه اسلامی و "لطف‌الله فروزنده" عضو شورای مرکزی جبهه مردمی نیروهای انقلاب گفتگو کردیم که به شرح زیر است:
"حجت‌الاسلام حسین ابراهیمی" عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز معتقد است که در ترکیب تیم اقتصادی و فرهنگی دولت باید تجدیدنظر شود چرا که کارآمدی لازم را در این 44 سال نداشتند. همچنین وی به اظهارات برخی اصلاح‌طلبان که میزان فعالیت مدیران دولتی برای پیروزی رئیس جمهور در انتخابات را ملاک مهمی برای عزل و یا ابقای آنان می‌دانستند، واکنش نشان می‌دهد و می‌گوید: اینگونه اظهارات سنجیده و مناسب نیست و رئیس‌جمهور بر اساس شایسته‌سالاری باید وزرایش را انتخاب کند و توجه ویژه‌ای هم به نیروهای متخصص و نسل جوان داشته باشد.
جوان‌گرایی در کابینه از نظر "حسین نجابت" هم مسئله‌ای حائز اهمیت است. وی می‌گوید رئیس‌جمهور در دوران رقابت‌های انتخاباتی، وعده جوان‌گرایی و تحرک بیشتر را به مردم داد و امیدواریم که به آن عمل کند. نماینده سابق مجلس شورای اسلامی معتقد است که کابینه باید فارغ از گرایش‌های سیاسی و جناحی انتخاب شود.
"محسن کوهکن" نایب رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری در تحلیل عملکرد دولت یازدهم، نوک پیکان انتقاد خود را متوجه تیم اقتصادی می‌کند و می‌گوید اعضای اقتصادی دولت در زمان آغاز کار خود، از نظر تئوری اقتصادی حرف‌هایی می‌زدند که نوید موفقیت را می‌داد اما در مرحله اجرا از آنچه گفته شد عدول کردند. این نماینده مجلس تاکید می‌کند که رئیس‌جمهور باید مجموعه‌ای از وزرا و مدیران را انتخاب کند که با یکدیگر هماهنگ باشند و روحیه انقلابی‌گری در آنان موج بزند.
"محمد غرضی" وزیر سابق پست و تلگراف معتقد است که قضاوت درباره عملکرد وزارتخانه‌ها نسبی است و نمی‌توان در این باره نظری قطعی و یکسان ارائه داد. از سوی دیگر به ناهماهنگی موجود در دولت یازدهم نقد می‌کند و معتقد است که رئیس جمهور در این دوره طلبکارهای سیاسی قدرتری دارد که انتظار رسیدن به وزارتخانه‌های دولت دوازدهم را دارند.
"غلامحسین کرباسچی"دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی درباره اولویت‌های دولت در تعیین کابینه جدید معتقد است که توقع ما از کابینه دوم روحانی این است که وزرایی فعال‌تر و با برنامه‌های بهتر انتخاب شوند و از سوی دیگر می‌گوید وزرای دولت هم باید به گونه‌ای فعالیت کنند که به اهداف و برنامه‌های اعلامی روحانی در جریان انتخابات پایبند باشند.
"حمیدرضا ترقی" عضو حزب موتلفه اسلامی به صورت تفکیکی عملکرد وزارتخانه‌های دولت اول روحانی را مورد ارزیابی قرار می‌هد. وی معتقد است که وزارت بهداشت و درمان با اجرای طرح تحول سلامت و حل مشکلات درمانی مردم، عملکرد قابل قبول‌تری نسبت به دیگر وزراتخانه‌ها داشته و خوب است وزیر بهداشت و درمان به کارش ادامه دهد. در مقابل به وزرات فرهنک و ارشاد اسلامی نقد دارد و می‌گوید اتاق فکر فرهنگی دولت تعطیل است و وزارتخانه‌های علوم و آموزش و پرورش را هم به علت امضای سند 2030 مقصر می‌داند و بر این باور است که وزرای آن باید تغییر کنند.
"لطف‌الله فروزنده" عضو شورای مرکزی جبهه مردمی نیروهای انقلاب هم به عملکرد دولت یازدهم در حوزه اقتصادی و زیرساختی انتقاد می‌کند. البته تاکید اصلیش این است که در وهله اول باید رویکرد دولت تغییر کند که اگر رویکرد فعلی دولت متحول نشود، تغییر افراد هم تاثیری در روند کاری دولت ندارد.
"قدرتعلی حشتمیان" رئیس خانه احزاب ایران معتقد به تغییر اکثر اعضای کابینه به ویژه تیم اقتصادی است. البته ضرورت جوان‌گرایی در دولت را هم مسئله‌ای مهم می‌داند و می‌گوید دولت دوازدهم باید به سمت جوان‌گرایی برود و میانگین سنی وزرا و دیگر دولتمردان کاهش یابد. رئیس خانه احزاب بر این باور است که نباید پست‌ها و سمت‌های دولت در انحصار عده‌ای خاص باشد و رئیس جمهور در انتخاب وزرای خود باید از هر سه جریان غالب سیاسی کشور استفاده کند.
"حسین مرعشی" عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان معتقد است باید هر تغییری در کابینه در جهت تقویت آن باشد و صرفا تغییر دادن وزرا اصالتی ندارد چون وزرای فعلی تجربیات ارزنده‌ای دارند.در حال حاضر اولویت کشور در حوزه اقتصادی تغییر کرده و ایجاد رونق اقتصادی مسئله مهم و در اولویت قرار گرفته است لذا باید تیمی سرکار بیاید که سیاست‌های انبساطی و جسارت کافی را برای اجرای آن، داشته باشد.
و اما "داریوش قنبری" عضو حزب مردم‌سالاری تاکیدش این است که مشکلات ساختاری کشور را نباید در تحلیل عملکرد وزرای دولت نادیده گرفت چرا که این شرایط با مدیریت صحیح هم برطرف نمی‌شود. البته معتقد است که کابینه در جاهایی که در مسیر شعارهای دولت و اهداف آن عمل نکرده باید ترمیم شود.
سخن آخر
دولت یازدهم روز 12 مرداد ماه سال 92 با مراسم تنفیذی که در محضر رهبر معظم انقلاب انجام شد، آغاز به کار کرد و در همان روز هم به پایان می‌رسد و جای خود را به دولت دوازدهم می‌دهد. مراسم تنفیذ احتمالا روز 12 مرداد و مراسم تحلیف روز 13 مرداد در مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود در همان روز لیست کابینه دولت دوازدهم هم تقدیم مجلس شود؛ لیستی که همه منتظریم تا ببینیم چه تغییراتی خواهد کرد.
