«نامزد پوششی، یا همان نامزد مکمل» استراتژی است که در آن جریان سیاسی و یا رئیس جمهوری وقت، تلاش می‌کند برای پیروزی در دور بعدی انتخابات، از کاندیداها و یا نامزدهای پوششی به منظور حمایت از عمل‌کرد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اش بهره ببرد و چند روز مانده به انتخابات و درست زمانی که نظرسنجی ها و مناظره ها، حکایت از رأی اکثریت مردم به رئیس جمهور وقت دارد، کاندیدا و یا نامزد پوششی به نفع نامزد اصلی کناره گیری می کند.
با شروع فعالیت‌های انتخاباتی دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری، با احساس خطر جدی از سوی اصلاح طلبان، کم کم صدای حمایت از روحانی و نامزد پوششی و یا مکمل شنیده شد و در روزهای ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور با حضور در ستاد انتخابات تهران، رسما به عنوان کاندیدای پوششی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد.
واکنش‌های مثبت و منفی به کاندیدای پوششی اصلاح طلبان
اسفندماه سال گذشته علی صوفی رییس ستاد ائتلاف اصلاح طلبان با بیان این که با روحانی جسته و گریخته صحبت هایی حول انتخابات که در کنار وی کاندیدای دیگری بیاید، شده است، گفت که قرار است با هماهنگی روحانی این کار صورت بگیرد و نگرانی هم برای وی نباشد یا به وجود نیاید که بعدا یک رقابت درونی شکل گیرد.
صوفی با تأکید بر اینکه اصلاح طلبان به طور قطع از روحانی در انتخابات پیش روی حمایت می‌کنند تأکید کرد که اصلاح طلبان از تجربیات تلخی که در انتخابات 84 و 88 داشتند، در سال 92 به این نتیجه رسیدند که برای انتخابات ریاست جمهوری حتما یک کاندیدا معرفی کنند و همین موضوع رمز موفقیت آنها بوده و برای انتخابات دیگری هم اگر لیستی است یک لیست ارائه دهند این موضوع هم در سال 94 رمز موفقیتشان در انتخابات مجلس بوده و در حال حاضر بر همین استراتژی استوار هستند و امکان ندارد که از این عدول کنند؛ چون عدول از این معنایش شکست است.
از سوی دیگر محمدرضا عارف، نماینده اصلاح طلبان تهران در مجلس شورای اسلامی از توافق اصلاح طلبان برای حضور یک کاندیدای پوششی در کنار حسن روحانی برای انتخابات ریاست جمهوری خبر داد که این موضوع از همان روزهای اول با واکنش‌های زیادی از سوی فعالان سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا مواجه شد.
از سوی دیگر، فعالان سیاسی اصلاح طلب در رسانه‌های وابسته به خود مدعی هستند که موضوع کاندیدای پوششی برای روحانی بر اساس توصیه مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی صورت گرفته است.
چک سفید امضا نمی دهیم!
مصطفی کواکبیان دبیر کل حزب اصلاح‌طلب مردم سالاری هم در پاسخ به سؤالی درباره معرفی نامزد «ضربه گیر» از سوی اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش رو گفت که اساسا با تعبیر نامزد پوششی یا ضربه‌گیر به شدت مخالف است و چنین اقدامی معنا ندارد.
وی همچنین تصریح کرد: در مورد حمایت از آقای روحانی یک نظر وجود دارد که بدون هیچ قید و شرطی ما باید حمایت کنیم. در بین اصلاح‌طلبان هم طرفدارانی دارد و معتقدند که بی‌قید و شرط باشد. نظری که بنده مطرح کردم، این بود که ما از آقای روحانی حمایت می‌کنیم اما چک سفیدامضاء هم نخواهیم داد!
از سوی دیگر آذر منصوری عضو حزب اتحاد ملت در اظهاراتی ضمن مخالفت با نامزد ضربه گیر گفت: زمانی که کاندیدای اصلی یک جریان رئیس‌جمهور دولت مستقر است، علی‌القاعده طرح گزینه پوششی و آلترناتیو هیچ معنایی نمی‌تواند داشته باشد.
وی افزود: رئیس‌جمهور مستقر باید بتواند مدافعان و حامیان خود را به این نتیجه برساند که با توجه به عملکردش می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
منصوری با بیان اینکه طرح گزینه پوششی می‌تواند آثار منفی روی پایگاه اجتماعی کاندیدای اصلی بگذارد، خاطرنشان کرد: معتقدم طرح چنین مباحثی و دامن زدن به آن می‌تواند در بدنه اجتماعی دولت ایجاد تردید کند. طرح چنین مسائلی و دامن زدن به آن از سمت گروهی عنوان می‌شود که به دنبال شکاف و چنددستگی میان حامیان روحانی هستند.
وی همچنین وجود نامزدهای پوششی برای روحانی را موجب تضعیف او نیز توصیف کرد و در این باره گفت: افرادی که کاندیدای پوششی آقای روحانی محسوب می‌شوند، با توجه به اینکه هرکدام نماینده یک قبیله و جناح هستند، همین طور که به پایان روند انتخابات نزدیک می‌شویم، به آقای روحانی می‌گویند "حالا که ما می‌خواهیم، کنار رویم، پس باید این سه وزارتخانه را به تیم ما بدهی". لذا این تضعیف رئیس‌جمهور است.
سوء‌استفاده از امکانات نامزدی!
محمدجواد لاریجانی، معاون بین الملل قوه قضائیه نیز در گفت وگویی به وجه قانونی نامزدهای پوششی اشاره کرد و با تاکید بر اینکه "بنده درباره نامزد پوششی شبهه قانونی دارم، البته شورای نگهبان باید در این باره موضع قانونی را اعلام کند که کرده است" گفت: در هر حال به نظر من اگر شخصی اعلام کند "من نامزد هستم، ولی نامزد پوششی هستم"، به نظر من اصلا چنین شخصی نامزد نیست. این سوء استفاده از امکانات نامزدی است. قانون برای کسی که نامزد می‌شود، امکاناتی برای تبلیغات و غیره گذاشته است لذا چنین شخصی حق ندارد، دست به چنین کاری بزند چراکه این شخص اصلاً داوطلب نیست. برداشت من از قانون این است، افرادی که رسما گفته‌اند، کاندیدای پوششی هستند، اصلا صلاحیت نامزدی ندارند حتی اگر رجال سیاسی و دینی باشند.
بررسی دو دوره انتخابات برگزار شده در سال‌های 92 و 94 نشان می‌دهد که اصلاح طلبان تاکتیک انتخاباتی خود را تغییر داده‌اند و علاوه بر معرفی نامزد پوششی، استفاده از ظرفیت آراء خاکستری جامعه و فعال کردن آنها توسط رئیس دولت اصلاحات را در دستور کار جدی خود قرار داده اند. به عنوان مثال در جریان انتخابات سال 92 کناره گیری محمدرضا عارف، کاندیدای اصلاح طلب به نفع روحانی، کاندیدای اصولگرای سنتی و همچنین پیام رئیس دولت اصلاحات برای حمایت مردم از لیست امید در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در سال 94 مؤید این مطلب است.
در انتخابات پیش رو، جهانگیری چه در مقام یک نامزد پوششی حضور داشته باشد و چه حتی سایر کاندیداها مانند هاشمی طبا یا میرسلیم هم به نفع روحانی کناره گیری کنند، مسأله مهم اینجاست که عمل‌کرد و کارنامه دولت یازدهم در طول 4 سال گذشته بهترین مبنا برای تصمیم گیری مردم برای رأی دادن مجدد به روحانی است و بهتر بود که اصلاح طلبان به جای بازی سیاسی با مردم، شفافیت و صداقت را در دستور کار خودشان قرار می دادند.
