صنایع، معادن و کشاورزی تهران، پنج سال پیش بود که شی جینپینگ رئیسجمهوری چین از لسآنجلس دیدن کرد و به هالیوود جانی دوباره بخشید.
رئیسجمهوری چین قول داد سهمیه تقریباً ۲۰ساله فیلمهای امریکایی را تسهیل و واردات فیلمهای امریکایی به چین را دوبرابر کند. او همچنین وعده داد سهم هالیوود را در گیشهها دوبرابر کند و این قرار موقت، داستانهایی در سازمان تجارت جهانی بین چین و امریکا به وجود آورد.
همه میدانستند که در سال ۲۰۱۷ هر دو کشور به میز مذاکره بازمیگردند تا ضررهای فیلمسازان امریکایی را جبران کنند و راه برای چین و دسترسی آن به این بازار باز شود. اما حالا با روی کار آمدن دونالد ترامپ، بسیاری از تهیهکنندگان بر این باورند که تجارت با چین راه به جایی نمیبرد و صنعت فیلم آن پایان خوش یا هپیاندینگ را تجربه نخواهد کرد.
گیتا رانگاناتان تحلیلگر بلومبرگ میگوید: «دولت جدید ترامپ فضای مبهمی ایجاد کرده و همه را به شدت عصبی کردهاست. اگر او نخواهد کوتاه بیاید، مذاکرات هیچ دستاوردی نخواهد داشت.»
این برای شرکتهای فیلمسازی در هر دو طرف اقیانوس، خبر بدی است؛ این شرکتها بعد از توافق سال ۲۰۱۲ تاکنون بسیار به هم وابسته شدهاند. پول چینی به منبع تأمین مالی هالیوود تبدیل شدهاست. بسیاری از فیلمهای معروف هالیوودی با پول چشمبادامیها ساخته شدهاست. گروهی با ترکیب چینیها ساخته شد که هم بخش تئاتر را به عهده داشت و هم هزینه ۳میلیارد و ۵۰۰میلیون دلاری برای تولید فیلمهای «خانه فیلم امریکا» را پرداخت میکرد. در حالی که گیشههای امریکایی با رکود مواجه شدهبودند، بازار امریکا رو به پیشرفت بود و رونقی به آن بخشیده بود.
سانفورد پانیچ، رئیس کلمبیا پیکچرز به عنوان یکی از شش استودیوی اصلی هالیوود میگوید: «رشد صنعت فیلم در چین برای این کشور اهمیت بسیار زیادی دارد؛ به همان اندازه گیشه در چین برای استودیوهای امریکایی مهم است.» پانیچ مدتهاست که انتظار میکشد روابط قدری تسهیل شود تا آنها بتوانند با چینیها ارتباط برقرار کنند. شرکت او سال گذشته با همکاری چینیها پروژه بزرگی را پیش بردند. او میگوید: «ما امیدواریم فیلمهای امریکایی بیشتری به چین راه پیدا کنند.»
درک اینکه چرا هالیوود آشتی را دوست دارد تقریباً آسان است. شرکت کامکست یونیورسال پیکچرز، سونی پیکچرز و پارامونت پیکچرز جزو شرکتهایی هستند که با چینیها قرارداد دارند. در واقع بخشی از بودجه فیلمهای آنها را چینیها تأمین میکنند. این قراردادها به بازار فیلم آنها در چین نیز کمک میکرد. برخی دیگر مانند شرکت برادران وارنر همکاریهای کمتری در این زمینه داشتهاند اما آنها نیز به چینیها متصل بودهاند. در واقع چینیها از سال ۲۰۱۲ با توافق خود فشار بر صنعت سینمای امریکا را کاهش دادند.
هالیوود بدون چشمبادامیها میخشکد
سهم چین در فروش گیشهای سال ۲۰۱۶ در جهان حدود ۱۹درصد بودهاست. بر اساس برآوردهای آیاچاس مارکت، اکنون چین به یکی از بخشهای اصلی موفقیت هالیوود تبدیل شدهاست. انیمیشن «زوتوپیا» از والتدیزنی در سال گذشته پرفروشترین فیلم بینالمللی در چین بود. فروش بلیتهای آن سود ۲۳۶میلیون دلاری به همراه داشت. رشد سالانه بازار فیلم در چین در فاصله سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ به طور متوسط برابر با ۳۵درصد بودهاست. این کشور همچنان به تعداد تئاترها و سینماهای خود اضافه میکند. گفته میشود در سال ۲۰۱۶ به طور متوسط روزانه ۲۶ سالن جدید در چین ساخته شدهاست و به اینترتیب در این زمینه از امریکا پیش افتادهاست.
تعداد فیلمهای امریکایی که در سال ۲۰۱۶ در چین به نمایش درآمده بیش از حد انتظار بودهاست. همین اقدامات باعث شده درآمد گیشههای چین افزایش پیدا کند. این درآمد در سال ۲۰۱۵ معادل ۴۴.۱میلیارد یوآن بوده اما در سال ۲۰۱۶ به ۴۵.۷میلیارد یوآن رسیدهاست یعنی چیزی حدود ۶میلیارد و ۷۰۰میلیون دلار که رقم بسیار کلانی به شمار میآید.
چینیها بر این باورند که اگر این سهمیهها به همین شکل افزایش پیدا کند، سود آنها نیز چند برابر خواهد شد. اما هنوز مشخص نیست دولت جدید با سیاستهای خود چقدر منافع هالیوود را در نظر بگیرد. رابرت لیترز یکی از نمایندگان تجاری امریکایی در این عرصه میگوید: «نوعی عدم توافق میان ترامپ و هالیوودیها وجود دارد. به نظر میرسد او یک سری کارها را مد نظر دارد و در مقابل هالیوودیها نقشههای دیگری در سر دارند که هیچکدام با سیاستهای رئیسجمهوری جدید همخوانی ندارد.» استنلی پوزن از دانشگاه کالیفرنیا میگوید: «هالیوودیها به دنبال سرمایه چینیها در هالیوود هستند اما دولت به دنبال کوتاه کردن دست چینیها از اقتصاد امریکا است. هالیوود بدون سرمایه چینیها خشک میشود و اکنون باید با چشمبادامیها مدارا کند. اما گویا دولت این مدارا و ظرافت در رفتار را نمیداند.» هرچه ترامپ سیاستهای خود را علنیتر میکند، هالیوود شانس خود را در این بازی بیشتر از دست میدهد.