در تکریم مقام کارگر همین بس که پیامبر اسلام(ص) دست کارگری را بوسید.
ائمه اطهار علیهم‌السلام، در پرداخت به موقع حقوق کارگر به مسلمانان سفارش ویژه کردند و اصرار داشتند که حقوق کارگر نباید تا زمان خشک شدن عرق کارگر به تعویق بیافتد.
باتوجه به این پیشینه تاریخی درباره توجه به فرهنگ کار و کارگر در حال حاضر جامعه کارگری با مشکلات و موانع زیادی مواجه است.
عدم‌پرداخت به موقع حقوق کارگران، داشتن قراردادهای موقت و یک‌جانبه، نداشتن بیمه، نداشتن مزایای مناسب، تأخیر در پرداخت حقوق و از طرفی هم، نداشتن امنیت شغلی از دغدغه‌های جدی کارگران در کشور است.
مشکلات کهنه با نسخه‌های تکراری
مشکلات کارگری به این چند سال ختم نمیشود، مشکلات و موانع حمایت از کارگر دارای ریشه بسیار زیاد است، ولی هر ساله دولت‌ها به اذعان خودشان برای حمایت از تولید مشکلات جدیدی برای کارگران میتراشند.
بحث قانون کارموقت برای اولین‌بار در دولت سازندگی در کشور مطرح و اجرا شد، از همان موقع مشکلات کارگران شروع شد، این قانون اگر چه ممکن است زمینه را برای ایجاد شغل در کشور فراهم کند، ولی به صورت جدی مشکلاتی را برای کارگران بوجود آورد.
از همان سال‌ها بود که مشکلات بخش کارگری تا حدودی در کشور فراگیر شد و این روند همچنان ادامه دارد. در سال جاری که مشکل رکود در کشور حاکم است، بحث نداشتن امنیت شغلی مناسب گریبان‌گیر کارگران شد.
از طرفی کارفرمایان هم به اذعان خودشان با نداشتن نقدینگی اقدام به تعطیلی واحدهای تولیدی کرده و همین موضوع باعث شد که معیشت کارگران در کشور و استان مازندران به خطر بیافتد.
در روزهای اخیر بحث بیکاری 70درصد کارگران واحدهای تولید، بیکاری 90درصد کارگران ساختمانی و تعطیلی واحدهای تولیدی در سطح شهرک‌های صنعتی استان بیشترین فشار را به بدنه کار و کارگری استان وارد کرده است.
الزامات قانونی در حمایت از کار وجود دارد، ولی به دلیل عدم رعایت قانون کار توسط متولیان فشارهای مضاعف اجتماعی به کارگران در عرصه‌های مختلف ایجاد می‌شود.
معضل بزرگ، رکود کار است
این روزها بحث معیشت کارگران معضل جدی در استان است، سید هادی ساداتی مسئول انجمن کارگران ساختمانی مازندران با اعلام اینکه در حال حاضر رکود در ساخت‌وساز باعث فشار مضاعف به کارگران شد، اظهار کرد: بیش از 90درصد کارگران ساختمانی مازندران بیکار هستند.
وی با اعلام اینکه همه کارگران ساختمانی استان از چتر حمایتی مناسب بیمه‌ای برخودار نیستند، افزود: برخی از کارگران در فهرست انتظار برای پوشش بیمه‌ای هستند که در حال حاضر تعداد آنها در مازندران، بیش از 24 هزار نفر است.
کلید معضل، فعالسازی کسب‌وکار
امید رجبی یکی از کارگران ساختمانی مازندران در ارتباط با مشکلات و مسائل کارگری در استان اظهار کرد: وضعیت کار در حوزه ساختمان تقریبا تعطیل هست.
وی اضافه کرد: به مدت پنج روز هست که به امید حضور در محل کار بنّایی به چهارراه مراجعه می‌کنم، ولی خبری از فردی که متقاضی کارگر باشد، نیست.
این کارگر ساختمانی با اعلام اینکه اگر این روند ادامه داشته باشد، به شدت دچار مشکل میشوم، گفت: در برخی مواقع حتی برای پول نان‌ِ شب هم مشکل داریم.
از این کارگر درباره دیگر مشکلات حوزه کارگری سوال شد که افزود: عدم ساماندهی کارگران ساختمانی و نداشتن مکان مناسب در محیطهای شهری برای کارگران از مشکلات عمده این افراد زحمت‌کش است.
رجبی خاطرنشان کرد: طرح ساماندهی و اسکان مناسب کارگران ساختمانی مدت‌ها در مازندران مطرح است، ولی ظاهرا اقدامی برای اجرای این طرح در برنامه کاری مسئولان شهری نیست.
وی در ادامه با اعلام اینکه بیش از سه سال است که در فهرست انتظار برای بیمه قرار دارد، یادآور شد: هر سال به امید اینکه حداقل با وجود سختی‌ها و مصائب ناشی از کمبودکار تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرم، دل خودمان را خوش می‌کنیم، که این اتفاق هنوز نیفتاده است. این موضوع خود معضلی برای ما شد و ظاهرا هم قرار نیست که ساماندهی شود و بیمه به ما برسد.
بی‌پشتوانگی بیمه‌ای
در ارتباط با پیگیری انجام شده برای بیمه کارگران ساختمانی در مازندران، سید هادی ساداتی، مسئول انجمن صنفی کارگران ساختمانی مازندران، بیان کرد: تلاش‌های زیادی برای دریافت سهیمه مناسب برای بیمه کارگران ساختمانی در برنامه کاری قرار دارد، ولی تاکنون جواب خوبی دریافت نکردیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا از ظرفیت نمایندگان مجلس در این ارتباط کمک گرفته شد، افزود: نمایندگان بیشتر به دنبال تحرکات انتخاباتی بودند، پس از انتخابات کمتر به مسائل کارگری پرداخته می‌پردازند. انتظار این است که نمایندگان مجلس در دور آینده زمینه را برای رفع مشکلات کارگران، حداقل در بخش بیمه‌ای فراهم کنند.
ساداتی در ارتباط با ساماندهی کارگران ساختمانی در سرچهار راه‌ها نیز بیان کرد: طرحی قرار بود در همه شهرهای استان برای ساماندهی کارگران ساختمانی اجرا شود که این طرح در روی کاغذ مورد استقبال مسئولان شهری و استانی قرار گرفت، ولی در اجرا شهرداری با مشکل زمین و مسئولان استانی با کمبود اعتبار، این طرح را متوقف کردند.
در همین ارتباط صمد ربانی مسئول انجمن کارگران ساختمانی شهرستان ساری نیز اظهار کرد: در صورت مهیا شدن زمین برای ساماندهی کارگران سرچهار راه‌های این شهرستان، عملیات عمرانی و احداث با استفاده از ظرفیت خیران مرکز استان آغاز می‌شود.
وی ادامه داد: مسئولان شهری در ارتباط با تامین زمین به ما قول‌های مساعدی دادند، ولی در زمان اجرا خبری از اجرای این طرح نشد.
ربانی اضافه کرد: مسئولان در روز کارگر و یا زمانی که به کارگران احتیاج دارند، قول‌های زیادی می‌دهند ولی در زمان عمل، در حق کارگران کم لطفی می‌کنند.
خطر، سایه‌ای با کارگر
از دیگر مشکلات بخش کار که از زبان حمید کریمی مطرح شد، بحث نداشتن ایمنی مناسب واحدهای تولیدی در استان است، وی بیان کرد: بسیاری از کارگاهای ساختمانی استان مازندران فاقد ایمنی لازم هستند.
کریمی گفت: حوادث کارگری استان مازندران زیاد است، اطلاعات کافی در ارتباط با حوادث کارگری در استان در دست نیست، ولی در برخی مواقع شاهد پرپر شدن کارگران ساختمانی به دلیل نداشتن ایمنی مناسب هستیم.
ربانی مسئول انجمن صنفی کارگران ساختمانی ساری، در پاسخ به سوال نداشتن ایمنی برای کارگاه‌های ساختمانی بیان کرد: بازرسی از کارگاه‌های بزرگ باید توسط بازرسان اداره‌کار انجام شود، ولی چیزی که مربوط به انجمن صنفی کارگران ساختمانی هست، بحث آموزش ایمنی است.
وی گفت: کلاس‌های آموزش مهارت‌های کارگری به صورت مرتب و در سال گذشته با هزینه مشترک نظام‌مهندسی ساختمان و کارگران ساختمانی استان برگزار شد و در سال‌جاری این روند ادامه دارد، ولی با تشکیل هیئت‌مدیره جدید در راه‌وساختمان مازندران، همکاری این سازمان با ما در ارتباط با برگزاری کلاس‌های آموزشی قطع شد، ولی برگزاری کلاس‌ها با تامین هزینه توسط انجمن صنفی کارگران ساختمانی شهرستان در حال انجام است.
مسئول انجمن صنفی کارگران ساختمانی مازندران اضافه کرد: یکی از مطالبات کارگران در محیط کار، باید افزایش ایمنی محل‌کار باشد که در برخی مواقع کارگران چندان میلی به اجرای سلامت و ایمنی ندارند.
مرگ، تعقیب‌گر کارگران مازندرانی
در ارتباط با حوادث ناشی از کار، پزشکی قانونی مازندران در آخرین آمار از افزایش 19 درصدی حوادث ناشی از کار در استان خبر داد.
در سال 94 تعداد 95 نفر بر اثر حوادث ناشی از کار در استان جان خود را از دست دادند(همگی مرد)، که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 19 درصد افزایش داشت.
دکتر علی عباسی تصریح کرد: بر اساس آمارهای مراکز پزشکی قانونی استان، در سال گذشته به ترتیب شهرستان ساری با 14 ، آمل با 13 و بابل با 12 مورد فوتی، بیشترین و شهرهای عباس‌آباد و فریدونکنار هر کدام با یک مورد فوتی، کمترین موارد مرگ ناشی از حوادث کار را داشتند.
وی افزود: بر اساس این گزارش در سال‌های متوالی عمده دلایل مرگ افراد در حوادث کار مربوط به سقوط از بلندی و پس از آن برق‌گرفتگی است، به نحوی که در سال گذشته 53 مورد مرگ‌های ناشی از حوادث کار به دلیل سقوط از بلندی و 18 مورد نیز برق گرفتگی، 15 مورد اصابت جسم سخت و 9 مورد هم مربوط به سایر است.
عباسی با بیان اینکه شهریور و تیرماه هر کدام با 14 مورد بیشترین ماهی بود که در آن حادثه رخ داد، افزود: سنین 31الی 40 سال با 29مورد، دارای بیشترین فوتی و سنین کمتر از 20سال با 7 مورد فوتی در آن به ثبت رسید.
مدیر کل پزشکی قانونی استان با بیان اینکه از این تعداد ذکر شده 74 نفر متاهل و ما بقی مجرد بودند، گفت: از تعداد 95 نفر از فوت‌شدگان ناشی از حوادث کار، 88 نفر ایرانی و مابقی ملیت غیر ایرانی(افغان) هستند.
این مقام اجرایی استان با اشاره به اینکه بیشترین حوادث ناشی از کار در بخش ساختمان است، بیان کرد: ارزش نهادن به جان انسان‌ها، داشتن برنامه ایمنی در کار، رعایت استانداردها و قوانین مربوطه، آموزش و ایجاد نظام اطلاع‌رسانی و عبرت از حوادثی که اتفاق افتاده را از مهمترین راهکارها در راستای کاهش حوادث ناشی از کار دانست.
نکته آخر در ارتباط با حوادث ناشی از کار نشان می‌دهد که بیشتر کارگرانی که در محیط کار دچار مشکل می‌شوند، مربوط به کارگران ساختمانی است که این موضوع نشان می‌دهد بازرسی‌ها از محیطهای کار چندان قوی نیست و یا اینکه در حوزه آموزش نیاز به فرهنگ‌سازی مناسب داریم.
البته در محیطهای کار در صنایع و شرکت‌ها هم اوضاع چندان بر وقف مراد نیست، تجمع کارگران نساجی قائم‌شهر نشان از مشکلات جدی بخش کارگری در واحدهای تولیدی استان دارد.
بیکاری بیش از 70درصد کارگران در استان از جمله مواردی است که نشان می‌دهد اوضاع کار و کارگر در استان چندان مطلوب نیست.
در هر حال انتظار این است که متولیان استانی برای رفع مشکلات کارگری در استان برنامه مدون و مناسبی را در برنامه کاری خویش قرار دهند.
یکی از مشکلات دیگر در حوزه اشتغال استان مازندران به‌ویژه در بخش کارگری مربوط به کارگران زن است که در زمان فصل برداشت مرکبات و در زمان کاشت، داشت و برداشت برنج در کنار مردان قرار گرفته و زمینه را برای تولید کالا فراهم می‌کنند.
بی‌توجهی به حق‌وحقوق کارگران
در همین ارتباط خانم مریم رضایی که به صورت فصلی مشغول کار است، اظهار کرد: بیش از 10 سال است که در فصل برداشت مرکبات و فصل کاشت، داشت و برداشت برنج مشغول‌کار هستم، در این مدت هیچ‌گونه حمایتی ندیدیم.
وی اضافه کرد: برای حضور در محل کار از ساعت پنج صبح روزهای زمستان مجبور هستیم که خانه را ترک و در این سرما ماشین ما برای انتقال وانت‌بار است و در ایام تابستان و فصل نشاء برنج هم همین اوضاع تکرار می‌شود.
نداشتن مسائل بهداشتی در محیط کار نیز از دغدغه‌ای است که رضا محمدی کارگر فعال در شرکت تولیدی مطرح میکند.
وی یادآور شد: بحث ایمنی بهداشت محیط‌کار در بسیاری از شرکت‌ها رعایت نمیشود، بسیاری از صاحبان صنایع دغدغه‌ای چندانی نسبت به این موضوع ندارند و بسیاری از کارگران در سن پایین دچار بیماری شغلی می‌شوند.
این کارگر واحد تولیدی دیگر مشکلات بخش کارگری را پرداخت دیرهنگام حقوق‌ومزایا اندک محیط‌کار اعلام کرد و گفت: اولین فشار و کمبود اعتبار در واحدهای تولیدی متوجه کارگران است، پرداخت حقوق کارگران بنا به هر دلیل دچار دستخوش و تغییر می‌شود.
صداقت، مطالبه جدی در تجلیل‌ها
اما اقداماتی که مسئولان واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال جاری حداقل به مناسبت کارگر انجام دادند، اینطور که در صفحات منتسب به این نهاد منتشر شد، تقدیم اهدا گل به کارگران در هفته کارگر بود.
امسال از برگزاری نشست خبری، دیدار با مسئولان و متولیان استانی، دیدار با تشکل‌های کارگری و سایر برنامه‌هایی که در سنوات گذشته برگزار می‌شد خبری نبود، شاید هم برنامه‌های برگزار شد و تاکنون رسانه‌ها در جریان قرار نگرفتند.
تنها اقدام مسئولان در وزارتخانه برای رفع مشکلات کارگری عذرخواهی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی از فرزندان کارگر در کشور بود.
در بخشی از دغدغه وزیر کار بیان شد؛ کارگری، دنیای سحرخیزی‌های تابستان و زمستان برای رسیدن به سرویس کارخانه، کار کردن با ابزارها و ماشین‌های سرد و سنگین، کنار آمدن با سرعت خطوط تولید و عرق ریختن کنار کوره‌های مواد مذاب است.
کارگری، تجربه شیفت‌های متوالی کار سخت، شب‌بیداری و خطر کارهای دشوار را به جان خریدن است. کارگری، دغدغه حداقل دستمزد را داشتن، و گاه کنار آمدن با قراردادهای موقت یا زندگی با دغدغه به تعویق افتادن حقوق ماهیانه است.
کارگری دغدغه از دست رفتن شغل‌هایی است که بر اثر واردات از دست می‌روند. تلخ است، اما کارگری، زندگی در سایه تجربه نگرانی از ناامنی شغلی نیز هست. کارگری انتظار ناخوشایند برای اعلام حداقل دستمزدهاست.
زیباست که همه در کنار هم بایستیم و به احترام پدران کارگر تعظیم کرده، دستان سخت‌کوش و ماهرشان را ببوسیم و استواری و ایمان‌شان را ستایش کنیم. پدران شما جسم‌وجان خویش را به پای شما و عزت و اقتدار ایران ریخته‌اند و اکنون شایسته است من برای هر کوتاهی‌ای که در حق ایشان کرده‌ام، عذرخواهی کنم و از شما بخواهم عاشقانه پدران کارگرتان را دوست بدارید که زندگی خویش را مدیون ایشان هستیم.
آخرالکلام...
نکته آخر اینکه این اقدام وزیر ممکن است در نگاه اول زیبا جلوه کند، ولی آیا فرزند کارگر می‌تواند این صحبت‌ها و عذرخواهی را موقع پرداخت شهریه دانشگاه ارائه کند، آیا فرزند کارگر می‌تواند در زمان پرداخت هزینه ایاب‌وذهاب مدرسه با راننده تاکسی بگوید بابام کار کرد و حقوق نگرفت ولی وزیر کار از کم‌کاری که در حق ما شد عذر خواهی کرد، آیا فرزند کارگر ساختمانی که پدرش در اثر حوادث ناشی از کار جان باخت می‌تواند در برابر هزینه‌های زندگی دلخوش به عذرخواهی وزیر باشد.
اصلا آیا با ماهیانه 900هزار تومان با کار زیاد می‌توان زندگی کرد که مسئولان و متولیان پس از سه سال تنها می‌خواهند با یک عذرخواهی ساده هزاران مشکلی که کارگران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند را رفع کنند...؟
