احتمالا قفسه کتابخانه شما پر است از کتاب هایی که نمی دانید با آنها چه کار کنید. نه دوست دارید آنها را دور بیندازید و نه بیش از این توان نگهداری از آنها را دارید. از طرفی می خواهید یک خانه تکانی اساسی برای ورود به سال جدید انجام دهید. اینطور زمان هاست که دنبال کسی می گردید که کتابهایتان را لازم داشته باشد تا به کار بردن این روش بدون عذاب وجدان از دستشان خلاص شوید. «مرکز مبادله کتاب» اینطور موقع ها می تواند بزرگترین کمک کننده برای شما باشد. محلی که می توانید علاوه بر سپردن کتاب هایتان با اعتباری که از آنجا دریافت می کنید کتاب های تازه ای را به خانه تان بیاورید. به همین بهانه به محل «مرکز مبادله کتاب» در خیابان انقلاب ابتدای خیابان مظفر رفتیم تا از «سیدمحمد بحرینیان» مدیر این مرکز در این باره بیشتر بپرسیم.
راهی برای بازگرداندن کتاب به چرخه خوانش
آقای «سید محمد بحرینیان» متولد ۱۳۶۸ در تهران است و کارشناسی ارشد فناوری اطلاعات دارد. آقای بحرینیان می گوید ایده چنین مرکزی از سه سال پیش مطرح شد اما در تیرماه امسال راه اندازی شد: «سه سال پیش در یک جمعی بودیم که در آن جمعی از فعالان حوزه نشر و اعضای شورای شهر هم در آن حضور داشتند. بزرگترین فرد این جمع آقای محسن پیرهادی جوان ترین عضو شورای شهر تهران بود. بحث این بود که بسیاری از مردم داخل خانه هایشان یک سری کتاب هایی دارند که به دردشان نمی خورد. اما این کتاب ها از چرخه خوانش و استفاده خارج شده است. باید راهی پیدا کرد که این کتاب ها به این چرخه برگردند. بزرگترین مشکل ما در ابتدا مشکل مکان بود. خلاصه ما توانستیم زمین را بدون پرداخت هزینه، بگیریم. البته زمین هم حالت خیریه ای داشت. بعد از اینکه مقدمات انجام شد این سوله برای این کار ساخته شد و اینجا رسما در تیرماه افتتاح شد.»
تخفیف ۷۰ درصدی در مناسبت های خاص
هدف مرکز مبادله کتاب این است که یک کتاب در دست افراد بیشتری ورق بخورد بنابراین روال کار در این مرکز به این شکل است: «افرادی که کتاب می آورند، ابتدا کتاب هایشان را خودشان قیمت گذاری می کنند. اگر خودشان این کار را نکنند ما برایشان این کار را انجام می دهیم. بعد کتابها در سیستم ما ثبت می شود و در قفسه مرتبط با محتوا قرار می گیرد. هرکتاب برچسبی می خورد که در آن قیمت کتاب، تاریخ ثبت و موضوع روی آن نوشته می شود و تا دو هفته طبق قیمت اولیه فروخته می شود. اگر فروش نرفت، یک هفته ۳۰درصد تخفیف می خورد. اگر بازهم فروخته نشد، یک هفته ۵۰درصد تخفیف می خورد. اگر بازهم فروخته نشد، همان ۵۰درصد می ماند و فقط در مناسبت های خاص ۷۰ درصد تخفیف می خورد. مثلا کتاب های دانشگاهی در روز دانشجو ۷۰درصد تخفیف دارند. در هفته کتاب هم همه کتاب ها ۷۰ درصد تخفیف دارد.»
هر متقاضی حساب کاربری دارد
تخفیف های مرکز مبادله کتاب سه دلیل دارد اول اینکه یک کتاب را تعداد بیشتری بخوانند و گردش آن هرچه سریع تر اتفاق بیفتد. دوم اینکه این مرکز توان انبارداری ندارد و دوست دارد کتاب ها مدت زمان کمتری در محل بمانند. سومین دلیل هم به قیمت گذاری مردم بر می گردد و چون ممکن است قیمت ها منطقی نباشد. با این شیوه عرضه و تقاضا باهم تنظیم می شوند: «هرکس که به اینجا کتاب بیاورد یک حساب کاربری برایش تعریف می شود که تمام ریز به ریز مراجعات و کتابهایی که آورده و خریده اند در آن ثبت می شود و اگر کتابی که می آورد به فروش برسد در سامانه مشخص خواهد شد. در مرکز مبادله کتاب تا این لحظه ۱۳۹ هزار کتاب وارد و ۶۲ هزار کتاب خارج شده است. کتاب های مذهبی، کمک آموزشی و دانشگاهی بیشترین کتاب های وارد شده و کتاب های ادبیات، روانشناسی و دانشگاهی بیشترین کتاب های خارج شده هستند. اما برخی کتاب ها مانند کتب قدیمی حوزه تکنولوژی مثل آموزش word ۹۸ که دیگر هیچ متقاضی نخواهند داشت از چرخه خارج می شوند.»
با دست دوم فروش ها فرق داریم
کتاب های این مرکز بیشتر دست دوم هستند و سوالی که برای همه مخاطبان پیش می آید تفاوت اینجا با دست دوم فروش هاست. آقای بحرینیان در این باره می گوید: «دست دوم فروش کتاب را از شما می خرد. اما ما کتاب را از شما نمی خریم. شما مالک کتاب هستید و فقط اینجا قرار می دهید. اگر فروخته شد شما صاحب اعتبار می شوید و به جایش کتاب برمی دارید. اما دست دوم فروش مثلا کتاب ۱۰ هزارتومانی را از شما ۲ هزارتومان می خرد و ۹ هزارتومان می فروشد. ما کتاب را همان قیمتی که شما می گذارید قرار می دهیم و اگر خریداری نشد تخفیف می گذاریم. در ضمن ۸ درصد از فروش کتاب ها صرف هزینه های جاری مثل آب و برق و حقوق پرسنل اینجا می شود. ممکن است کسی بگوید نمی خواهم به کتابم ۵۰درصد تخفیف بدهم. یا کسی می گوید من می توانم کتابم را بگذارم و اگر فروخته نشد دوباره بردارم ببرم. اینجا همچین چیزی نیست. یا باید وارد چرخه شوی یا اصلا نشوی. شما که ۵۰ درصد تخفیف می گذاریدآ این تخفیف برای من نیست، برای آن آدمی است که می خواهد این کتاب را بخرد. آن وقت اگر وارد چرخه شدی و کتابت به فروش رفت خودت هم می توانی یک کتاب ۵۰ درصد تخفیف برداری. در نتیجه متضرر نمی شوید.»
دوست نداریم بازار خوبی برای دستفروش ها باشیم
یکی از دغدغه های مهم این مرکز تبدیل نشدن به یک بازار خوب برای دست دوم فروش هاست که برای این موضوع راهکار جالبی نیز اندیشیده شده است: «ما یک دغدغه ای داریم که دست دوم فروش های کتاب نیایند و از ما به عنوان یک بازار خرید خوب برای خرده فروشی استفاده کنند. در نتیجه کسی که وارد می شود حساب کاربری دارد. این حساب کاربری بررسی می شود. مثلا اگر کسی هر بار با تعداد بالا و در زمینه های مختلف و بی ربط از ما کتاب بر می دارد، امکان دست فروش بودن دارد و ما سعی می کنیم به آنها کتاب نفروشیم. در ضمن ما دوست داشتیم فضای اینجا بیشتر خانوادگی باشد و خانواده ها باهم به اینجا بیایند. برای همین جمعه ها هم این مرکز باز است. یک بخش نوشت افزار و فروش وسایل متفرقه و زینتی هم گذاشته ایم. علاوه بر این یک گلخانه کوچک هم داریم که فضای خوبی را ایجاد کرده است که با شروع فصل بهار بهتر هم می شود.»
مرکز تبادل کتاب هیچ رقیبی ندارد
از جمله امکاناتی که این مرکز برای متقاضیانش دارد، سرویس رایگان برای کسانی است که می خواهند بیش از ۵۰ جلد کتاب به مرکز بفرستند. همچنین برنامه دیگری که باعث رفت و آمد بیشتر علاقه مندان به کتاب خوانی شده است، برگزاری نشست های نقد کتاب است: «در این نشست ها حرفهای بسیار خوبی زده شده است. مثلا در یکی از جلسات که آقای رضا امیرخانی آمده بود گفت: شما جایی ایستاده اید که هیچ کس در آن قرار ندارد. برای همین هیچ رقیبی ندارید. اگر اینجا یک کتابفروشی بزرگ بود در حق کتابفروشی های ۱۰ متری واقعا ظلم بود. چون آنها در این رقابت جا می ماندند. اما شما هیچ نمونه مشابهی ندارید و برای بقیه هم کمک کننده هستید.»
