یکی از مهمترین دغدغه‌های مردم و فعالان سلامت و محیط زیست، بحث استفاده از تراریخته‌ها است که باید دولت و نمایندگان مجلس با دقت بیشتری نسبت به واردات و استفاده از این محصولات کارشناسی و تجدید نظر کنند.
هرچند تولید و عرضه کنندگان محصولات تراریخته موظف هستند که با نصب برچسب بر روی محصولات، مردم را از اصلاحات انجام شده بر روی آن مطلع کنند؛ اما بسیاری از آن‌ها زیر بار این موضوع نمی‌روند و به دلیل عدم وجود برچسب‌های مربوطه، امکان دارد بسیاری از غذاها حاوی محصولات GMO باشند. در ادامه به تعدادی از این محصولات می‌پردازیم که در کشورهای آمریکا، برزیل، کانادا، هند، چین و… تولید میشوند و ایران می‌تواند یکی از بازارهای پررونق برای عرضه این محصولات باشد.
۱٫ پنبه‌دانه:
تقریباً نیمی از پنبه‌های رشد یافته در جهان، اصلاحشده ژنتیکی هستند که نسبت به آفات و آفت‌کش‌ها مقاوم‌اند. پنبه‌های اصلاحشده ژنتیکی نتایج ویرانگری بر کشاورزی هند گذاشت که در دهه اخیر منجر به خودکشی ۲۵۰ هزار کشاورز هندی شد. دکتر واندانا شیوا در مطالعه خود نشان داد که چگونه این اصلاحات ژنتیکی در پنبه‌ها به خودکشی کشاورزان هندی و ناباروری خاک به دلیل از بین رفتن میکروارگانیسم‌های مفید در خاک منجر شد.
همچنین در ماه مارس ۲۰۰۶، چوپانان منطقه وارانگال، مرگ نزدیک به دو هزار گوسفند به علت التهاب شدید و سمی شدن روده آن‌ها پس از نگاه کردن به این پنبه‌ها را گزارش دادند.
مصرف‌کنندگان باید آگاه باشند که روغن این پنبه‌دانه از دانه گیاه پنبه استخراج‌شده و در بسیاری از غذاها مورداستفاده قرار می‌گیرد.
۲٫ جاتروفا:
دانه گیاه جاتروفا شبیه به روغن پالم است و می‌تواند به‌عنوان سوخت زیستی مورداستفاده قرار بگیرد. روغن استخراج‌شده از دانه جاتروفا یک منبع عالی از پروتئین است و می‌تواند برای تغذیه دام استفاده شود. بااین‌حال کاشت بذر جاتروفا باعث تخریب گیاهان بومی و نتایج مخرب در کشاورزی هند شده است.
۳٫ برنج:
در حال حاضر هر دو برنج طلایی و برنج مقاوم در برابر سیل (حاوی میزان بالای ویتامین A) اصلاحشده ژنتیکی هستند. بااین‌حال، در کشور چین روزانه مواردی مبنی بر مشکلات جدی زیست‌محیطی و بهداشتی ازجمله افزایش حساسیت غذایی مربوط به برنج GMO گزارش میشوند.
۴٫ سویا:
در حال حاضر، بیش از ۹۰ درصد محصولات سویا رشد یافته در آمریکا اصلاحشده ژنتیکی هستند. ترکیبات سویا اصلاحشده می‌تواند استروژن‌های طبیعی را مسدود کند و منجر به اختلال عملکرد غدد درون‌ریز، ناباروری، افزایش امکان ابتلا به آلرژی، سرطان سینه، همچنین کمبود ویتامین B12 و تداخل در هضم پروتئین شود. سویا GMO می‌تواند در شیرینی، توفو سویا، روغن سویا، شیر سویا، آرد سویا، پروتئین سویا، لسیتین سویا، نوشیدنی‌های سویا و بسیاری از شیر خشک‌های معروف نوزادان یافت میشود. در حقیقت موش‌های آزمایشگاهی اصلاحشده ژنتیکی که با این سویا تغذیه شدند، تعداد بالاتری از مرگ و ناباروری داشتند.
۵٫ چغندرقند:
چغندرقند اصلاحشده ژنتیکی برای رشد سریع‌تر و مقاومت در برابر علف‌های هرز طراحی شدند. بااین‌حال یک قاضی فدرال به دلیل ارائه نشدن اثرات زیست‌محیطی این محصول از جانب وزارت کشاورزی آمریکا، فرآیند چغندر قند GMO را متوقف کرد. بسیاری از زیست‌شناسان و پژوهشگران نگران هستند که اصلاح ژنتیکی در چغندر قند می‌تواند اثرات جدی بر محیط‌زیست و سایر محصولات زراعی داشته باشد.
باوجوداین توقف، اوایل سال گذشته وزارت کشاورزی آمریکا به کشاورزان اجازه رشد محصولات چغندر قند با مقاومت در برابر علف‌کش راندآپ را صادر کرد. در حال حاضر ۸۵ درصد از چغندر قندهای کاشته شده در این کشور محصولات اصلاحشده ژنتیکی هستند.
۶٫ پاپایا و موز:
اولین بار گیاه پاپایا در هاوایی اصلاح ژنتیکی شد و در سال ۱۹۹۹ به بازار راه یافت. باوجود اینکه ۵۰ درصد پاپایای تولیدشده در هاوایی اصلاحشده هستند اما این محصول در اروپا تائید نشد. همچنین اکثر موزهای آمریکا اصلاحشده ژنتیکی هستند.
۷٫ مواد افزودنی مصنوعی، مواد نگهدارنده و شیرین‌کننده:
بسیاری از مواد افزودنی، مواد نگهدارنده و طعم‌دهنده مواد غذایی ازنظر ژنتیکی اصلاح‌شده‌اند. آسپارتام در نوشابه رژیمی مطمئناً یکی از محصولات مهندسی ژنتیک است.
۸٫ سیب‌زمینی:
سیب‌زمینی اصلاحشده ژنتیکی یک تهدید برای دیگر محصولات ارگانیک و تنوع زیستی است. مطالعات نشان می‌دهد موش‌هایی که با این سیب‌زمینی تغذیه شدند، میزان بیشتری از سموم در خون آن‌ها یافت شد.
۹٫ ذرت:
بیشترین محصولات ذرت تولیدشده در آمریکا اصلاحشده ژنتیکی هستند. ذرت به‌صورت شربت ذرت، اسیدسیتریک، نشاسته ذرت، روغن ذرت و آرد ذرت تقریباً در تمام مواد غذایی یافت میشود. بسیاری از محصولات غذایی مانند غلات صبحانه، شیر خشک نوزاد، سس سالاد، نان، غلات، همبرگر، سس مایونز، همبرگر گیاهی، محصولات غذایی جایگزین گوشت، پنیر سویا، سس گوجه‌فرنگی، شیرینی کراکر، شیرینی کوکی، شکلات، آب‌نبات، مواد غذایی سرخ‌شده، پودر پروتئین، پودر پخت‌وپز، وانیل، پودر شکر، کره بادام‌زمینی، بستنی، ماست منجمد، توفو، تاماری، سس سویا، آرد غنی‌شده و پاستا حاوی سطوح بالای سویا GMO دارای سویا هستند. سویا اصلاحشده با ناباروری، تومور و افزایش حساسیت غذایی در ارتباط است.
۱۰٫ گوجه‌فرنگی:
گوجه‌فرنگی اصلاحشده در اروپا ممنوع شده است اما بسیاری از گوجه‌فرنگی‌های تولیدشده در آمریکا ازنظر ژنتیکی اصلاح‌شده‌اند. گوجه‌فرنگی GMO ماندگاری بیشتری دارند و به‌سرعت فاسد نمی‌شوند. استفاده از این گوجه‌فرنگی منجر به مرگ زودرس موش‌های آزمایشگاهی شد.
۱۱٫ کدو:
کدو اصلاحشده برای مقاومت در برابر ویروس و باکتری طراحی شد. بااین‌حال سوسک‌های خیار علاقه شدیدی به خوردن این نوع کدو نشان داند. این سوسک‌ها با تغذیه از این گیاه، باعث آسیب دیدن برگ‌ها و سوراخ شدن کدو میشوند. مدفوع سوسک‌ها در ساقه کدوی اصلاحشده جذب و موجب بیماری‌های باکتریایی میشود. برخی از کارشناسان بر این باورند که کدو اصلاحشده با گیاهان وحشی مخلوط شده است که امکان ابتلا به عوامل بیماری‌زای جدید و بیماری‌های باکتریایی را افزایش می‌دهد.
۱۲٫ روغن‌ها:
بیشتر روغن‌های گیاهی مورداستفاده در تولید غذاهای فرآوری شده ازنظر ژنتیکی اصلاح‌شده‌اند. روغن پنبه‌دانه، روغن ذرت و روغن سویا عمدتاً اصلاحشده ژنتیکی هستند و در آمریکا، هند و چین تولید میشوند. همچنین بیشتر محصولات کانولا در کانادا از نظر ژنتیکی اصلاح‌شده‌اند. روغن پنبه‌دانه و روغن کانولا (روغن کلزا) برای مقاومت در برابر آفت‌کش‌ها اصلاح‌شده‌اند. قبل از اصلاحات ژنتیکی روغن کانولا یا روغن کلزا برای استفاده در محصولات غذایی بسیار تلخ بود. بااین‌حال بهترین روغن سالم برای پخت‌وپز روغن هسته انگور ارگانیک است و بهترین روغن سرد برای استفاده در سالاد روغن‌زیتون است. آگاه باشید روغن‌های سرد مانند روغن‌زیتون یا نارگیل نباید در معرض گرما قرار بگیرند.
۱۳٫ حیواناتی که با محصولات اصلاحشده ژنتیکی تغذیه میشوند:
آمریکا، برزیل و آرژانتین سه صادرکننده اصلی سویا GMO هستند. بیشتر گاوها، خوک‌ها و مرغ‌ها با ذرت‌ها و سویا اصلاحشده ژنتیکی تغذیه میشوند، به‌جز مواردی که ارگانیک بودن و یا تغذیه شدن دام‌ها با علف تائید شده باشد. همچنین بیشتر محصولات لبنی در آمریکا از حیواناتی تولید میشود که به آن‌ها هورمون‌های رشد rBGH و آنتی بوتیک‌ها تزریق‌شده است. هورمون‌های رشد rBGH و آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند امکان ابتلا به سرطان سینه، پروستات و آلرژی را افزایش دهد و بدن انسان را نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم کند.
۱۴٫ ماهی قزل‌آلا:
ماهی‌های قزل‌آلای اصلاحشده ژنتیکی خیلی سریع‌تر از ماهی‌های قزل‌آلا وحشی رشد می‌کنند و اندازه این ماهی‌ها دو برابر اندازه طبیعی است. آکوآ ادونتج (AquAdvantage) گونه‌ای از ماهی قزل‌آلای اصلاحشده است که می‌تواند به‌عنوان ماهی پرورشی رشد کند. بسیاری از زیست شناسان و دانشمندان نگران هستند که این ماهی قزل‌آلا می‌تواند تأثیر منفی بر محیط‌زیست داشته باشد و در طول زمان تغییر کند. ماهی قزل‌آلای وحشی میزان کمی جیوه دارد و برای مصرف‌کننده بهتر است.
۱۵٫ نخود:
نخود اصلاحشده با واردکردن ژن لوبیا قرمز به DNA نخود تولید شد. این نخود باعث ایجاد یک پروتئین میشود که مانند یک آفت‌کش عمل می‌کند. مطالعات نشان داده است که اصلاحات ژنتیکی نخود می‌تواند باعث کاهش سیستم ایمنی بدن انسان شود.
۱۶٫ یونجه:
اصلاحات ژنتیکی یونجه می‌تواند تهدیدی جدی برای کشاورزی پایدار و ارگانیک باشد. یونجه به‌عنوان یک منبع شگفت‌انگیز از نیتروژن برای خاک و افزایش باروری خاک است. بااین‌حال یونجه اصلاحشده با محصولات راندآپ شرکت مونسانتو عمل می‌کند که با بسیاری از مشکلات سلامتی از جمله مشکلات مرموز اندامی در ارتباط است. دکتر «دان هوبر» یک ارگانیسم مرموز جدید در محصولاتی که آفت‌کش راندآپ برای آن‌ها استفاده‌شده بود، کشف کرد. این ارگانیسم جدید می‌تواند باعث بیماری در محصولات، افزایش ناباروری و آسیب بالقوه در عرضه مواد غذایی آمریکا شود. هوبر در نامه‌ای به «تام ویساک» وزیر کشاورزی (که به‌عنوان حاکم سال، توسط شرکت‌های بیوتک نامیده شد) خواستار توقف استفاده از راندآپ شد تا مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود اما نامه وی نادیده گرفته شد و هرگز پاسخ نگرفت. باوجود بسیاری از نگرانی‌های جوامع علمی، سازمان غذا و دارو و همچنین وزارت کشاورزی آمریکا اصلاحات ژنتیکی یونجه را تائید کردند. ازآنجاکه حشرات، گرده‌افشانی یونجه را انجام می‌دهند تائید اصلاحات ژنتیکی یونجه باعث افزایش احتمال آلودگی متقاطع میشود. ژن جدید می‌تواند در عرض چند سال تمام محصولات آمریکا را آلوده کند و یک تهدید جدی برای کشاورزی پایدار و ارگانیک باشد.
۱۷٫ عسل:
صادرات عسل از کانادا به اروپا به دلیل تغذیه زنبورعسل از کانولا GMO ممنوع شده است. ۷۵ درصد عسل‌هایی که در فروشگاه‌های مواد غذایی ایالات‌متحده آمریکا یافت میشود از شربت ذرت با فروکتوز بالا و بدون ارزش غذایی ساخته‌شده است. اگر شما به دنبال عسل غیر اصلاحشده هستید باید عسل خام ارگانیک بخرید.
