نقد و بررسی سریال کیمیا با پخش قسمت هایی از صحنه و پشت صحنه، با حضور محمدرضا شفیعی (تهیه کننده)، جواد افشار (کارگردان)، مسعود بهبهانی نیا (نویسنده اثر)، مهدی پاکدل و سوگل طهماسبی (بازیگران سریال) به همراه رسول شادمانی (مجری – کارشناس) برنامه، در شامگاه یکشنبه شب 29 آذر در سالن اسوه برگزار شد.
رسول شادمانی در ابتدا با بیان اینکه این اولین باری است که ما در سینما روایت شاهد نقد و بررسی یک سریال هستیم و آن هم به دلیل ویژگی خاص این سریال است گفت: کیمیا محصول مشترک شبکه دوم سیما و انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس است و هنگامی که ما شاهد پخش دقایقی از پشت صحنه این سریال بودیم به وضوع سختی کار مشاهده می شد.
وی عنوان کرد: خوشحالیم که برای اولین بار سریالی با بیش از 100 قسمت در تلویزیون تولید شده است که باید از این اتفاق به عنوان یک اتفاق مبارک یاد کرد.
شادمانی اظهار امیدواری کرد که مدیران فرهنگی کشور با حمایت و پشتیبانی از این سریال، راه را برای تولید سریال های دیگر در این حجم تولیدی هموار سازند.
چالش اصلی ما «جذب مخاطب» بود
مسعود بهبانی نیا به عنوان نویسنده اثر در این جلسه گفت: چالش اصلی ما در این نوع کارها «جذب مخاطب» است و بستری که من در این کار انتخاب کردم شامل چهار دهه اخیر بود که فکر می کنم این دوران، ظرفیت کار برای تولید آثار متعددی را خواهد داشت.
وی ادامه داد: بیش از 70 درصد از مردم ما، دیگر خاطره ای از انقلاب ندارند و آنهایی هم که خاطره ای از انقلاب دارند سعی می کنند این خاطره را فراموش کنند مثل برخی از مدیران و مسئولین کشور.
خیلی ها نسبت به دفاع مقدس، یک جور مقاومت از خودشان نشان می دهند!
این نویسنده اضافه کرد: هدف ما از بیان دوران انقلاب این بود که می خواستیم این شرایط را برای نسل جدید یادآوری کنیم. با توجه به اینکه ما این تجربه را در سریال خاک سرخ داشتیم که خیلی ها نسبت به دفاع مقدس و تکرار جنگ، یک جور مقاومت از خودشان نشان می دادند لذا سعی کردیم در سریال کیمیا با یک قصه ملودرام مردم را به آن سالها و حوادث ببریم و به نوعی ما در این سریال تاریخ را به شکل گلچین شده تکرار کردیم و لزومی نمی دیدم که حوادث را نعل به نعل عنوان کنم و ادعایی نداشتیم که می خواهیم تاریخ را تکرار کنیم ضمن اینکه در این کار سعی کردیم از نگاه تازه تری به شخصیت ها نگاه کنیم البته این نوع کارها، کارهای سختی است که به منزله حرکت روی لبه تیغ خواهد بود.
اگر حمایت های مالی انجمن سینمای دفاع مقدس نبود کیمیا شروع نمی شد
جواد افشار کارگردان سریال کیمیا نیز در این جلسه به مزاح عنوان کرد: کار آنقدر سخت بود که اگر دوباره به من پیشنهاد ساخت سریال کیمیا را بدهند حتما آن را نخواهم ساخت !
وی با اشاره به شرایط سخت تولید در خصوص سالهای قبل و اولیه انقلاب تصریح کرد: امروزه ما اگر بخواهیم در مورد قصه سالهای اخیر هم فیلم بسازیم با مشکل روبرو خواهیم بود چه برسد که بخواهیم سالهای قبل و بعد ازانقلاب را در تهران تصویر سازی کنیم. الان که کار را به صورت مونتاژ شده می بینم متوجه میشوم که واقعا اگر لطف خدا و همت دوستان نبوده این کار ساخته نمی شد.
این کارگردان تلویزیون با تشکر از مسئولین انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس ادامه داد: اگر عزیزان انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس حمایت مالی از پروژه نمی کردند قطعا این پروژه استارت نمی خورد و من از همه این عزیزان و هم از مسئولین سابق و جدید تلویزیون بابت ساخت سریال کیمیا تشکر می کنم.
کارگردان باید توانایی نزدیک کردن قلب عوامل به همدیگر را داشته باشد
مهدی پاکدل بازیگر نقش پژمان هم در این جلسه گفت: برای من افتخاری بود که درخدمت آقای افشار باشم. آقای افشار کارگردان بسته ای نیست و به پیشنهادهای بازیگران توجه دارد. کارگردانی فقط دکوپاژ نیست بلکه باید توانایی نزدیک تر کردن قلب عوامل به همدیگر را هم داشته باشد و آقای افشار این مهارت را داشتند. ضمن اینکه من در تمام کارهایی که کردم واقعا ندیده بودم که نویسنده اثر اینقدر سرصحنه حضور داشته باشد و آقای بهبهانی نیا معمولا هفته ای یک روز را سر صحنه حاضر بودند که این هم نشان از همدلی عوامل و نیز باز بودن ذهن و نگاه کارگردان دارد.
سریال کیمیا سرشار از صمیمیت و دوستی بود
در ادامه سوگل طهماسبی که در سریال کیمیا نقش نرگس را برعهده داشت نیز در این جلسه گفت: پروژه کیمیا سرشار از صمیمیت و دوستی بود و اگر غیر از این بود ما امروز شاهد بازتاب خوب این سریال در میان مردم نبودیم و همه اینها به خاطر داشتن عوامل خوب بویژه تهیه کننده توانمند و پشت صحنه خوب و هدایت خوب بازیگران توسط کارگردان بوده است.
تولید سریال های بلند برای تلویزیون به صرفه تر است
جواد افشار در ادامه و در پاسخ به سوال یکی از مخاطبین در خصوص ساخت سریالهای طولانی مدت و بحث هزینه های مالی آن گفت: اتفاقا تولید سریال های طولانی به لحاظ مالی به صرفه تر است و این سریال که تقریبا معادل چهار سریال 26 قسمتی است به لحاظ هزینه ها کمتر از چهار سریال هزینه برداشته است. اگر هزینه هر سریال 26 قسمتی را حدود 3 الی 4 میلیارد تومان تصور کنیم، سریال کیمیا که معادل چهار سریال می شود باید حدود 15 میلیارد تومان هزینه داشته باشد اما ما این سریال را کمتر از این رقم ساختیم ضمن این که بازخورد آن نیز خیلی بیشتر از چند سریال بوده است. لذا اگر تلویزیون به سمت تولید سریال های بلند مدت برود بهتر از ساخت سریال های کم تعداد است که معمولا این سریال ها یا دیده نمی شوند و یا کمتر دیده می شوند. هر چند که معتقدم این اتفاق دیرهنگام شروع شده است.
این کارگردان با بیان اینکه ما پارامترهایی را در سریال کیمیا تجربه کردیم که می توانیم تجارب خودمان را در اختیار گروههای دیگری که تمایل به ساخت سریالهای بلند دارند بگذاریم اظهار داشت: در این سریال 500 لوکیشن، 600 جلسه فیلمبرداری، 400 هنرپیشه که حدود 30 الی 40 بازیگر آن بازیگران محبوب و شناخته شده سینما و تلویزیون بودند، 200 بازیگر تئاتر که سالها پشت درهای بسته مانده بودند حضور داشتند.
افزایش مخاطبین سریال به دلیل طولانی بودن آن بوده است
افشار گفت: در سریال کیمیا ما شاهد اتفاقاتی مربوط به سالهای 57 تا سال 90 هستیم و این درحالی است که ما همچنان موضوع های بکر و دست نخورده ای در خصوص سالهای اولیه انقلاب و دفاع مقدس داریم و امیدواریم تولید سریال های طولانی بتواند به این موضوعات بپردازد و این رویه همچنان ادامه پیدا کند.
وی با اشاره به نظرسنجی های صدا و سیما در مورد مخاطین این اثر که سوال یکی دیگر از مخاطبین بود عنوان کرد: بر اساس نظر سنجی صدا و سیما، ما در هفته اول 27 درصد، هفته دوم 36 درصد، هفته سوم 44 درصد، هفته چهارم بالای 50 درصد و هم اکنون بیشتر از 67 درصد مخاطب داشتیم و این نشان می دهد که تماشاگران سریال به دلیل طولانی بودن این اثر، رو به افزایش بوده است.
در خلق شخصیت و لوکیشن محدودیتی نداشتیم
مسعود بهبهانی نیا نیز در بخش دیگری از این جلسه در مورد ساخت سریال های طولانی مدت اظهار داشت: تجربه ساخت سریال های طولانی مدت را همه کشورهای دنیا دارند اما کیمیا اولین تجربه ما در این زمینه بود. البته در دنیا این نوع کارها به درستی مدیریت می شوند یعنی یک تیم تولید، نگارش و کارگردانی وجود دارند و در کنار آنان نیز مدیریتی قرار دارد که همه چیز از جمله زمان و هزینه را مدیریت می کند اما ما این جا همه چیز را به شیوه سنتی انجام می دهیم! و یک نفر به عنوان نویسنده می نشیند 3000 سکانس در 2800 صفحه را در طول چهار سال می نویسد و یک کارگردانی، خودش را موظف می کند که این 3000 سکانس را در 600 جلسه کارگردانی کند. این درحالی بود که من به عنوان نویسنده هیچ محدودیتی به لحاظ لوکیشن و خلق شخصیت ها در نگارش نداشتم.
برخی ها به مدد تکنولوژی به دنبال سوتی سریال هستند
جواد افشار در پاسخ به سوالی دیگر درخصوص باورپذیری فضاسازی سریال گفت: مردم دوست دارند واقعیت ها را ببینند و اگر تصاویری را ببنند که تصور کنند قدری با واقعیت فرق میکند معترض می شوند در حالی که این تصاویری که شما به صورت مستند از سال 57 می بینید به دلیل کاهش کیفیت نگاتیو است که از رنگ و رو افتاده است یعنی اگر شما آنجا در و دیوار را رنگ رو رفته می بینید به خاطر افت نگاتیو است وگرنه رنگ دیوار مثل همین امروز است. بنابراین همین که مخاطب امروزه به کمک دیجیتال، صحنه ها را شارپ می بیند احساس می کند که این تصاویر باور پذیر نیست در حالی که ما سعی کردیم از متریال همان زمان استفاده کنیم به همین منظور، بسیاری از صحنه ها را در خاور شهر که کمترین تغییری نسبت به سالهای اولیه انقلاب داشته است تصویربرداری کردیم. شما اگر 20 سال قبل سریالی می دیدید تکنولوژی مثل امروز دراختیار نبود که آن را خیلی دقیق تر ببینید اما امروز به مدد تکنولوژی برخی از پلان های کار را ضبط می کنند و آن را جلو و عقب می کنند و در ته تصویر یک موردی را به عنوان سوتی سریال پیدا می کنند و در فضای مجازی نشان می دهند.
به گفته افشار سریال کیمیا توانسته است مردم را به سمت تلویزیون جذب کند در حالی که تلویزیون در سالهای اخیر به لحاظ جذب مخاطب ریزش هایی داشته است.
کیمیا توانست تلویزیون را احیا کند / سریال کیمیا، آزمون خیلی خوبی برای تلویزیون بود
روح الله سهرابی قائم مقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس که در میان تماشاگران در سالن حضور داشت در پاسخ به سوال شادمانی در خصوص کیمیا اظهار داشت: این سریال توانسته خیابانها را خلوت کند. اما در مورد نقدهایی که در مورد این سریال در مطبوعات نوشته می شود حرف دارم چرا که می بینم خیلی از دوستان، بیشتر به مسائل جزئی تر مثل اینکه در فلان پلان ماشین 206 وجود داشت و از این قبیل پرداختند! در حالی که یادمان نرود سریال کیمیا توانسته بخش قابل توجهی از مخاطبین را به تلویزیون برگرداند. درام قصه که به صورت هوشمندانه توسط آقای بهبهانی نیا نوشته شده به سمت خلق یک قصه عاشقانه در کلیت کار رفته و این اثر را با این نگاه به پیش برده است ضمن اینکه نگاه حساب شده آقای افشار را نمی توان نادیده گرفت این درحالی است که ایشان در این کار چند قدم جلوتر از کارهای قبلی خودشان گام برداشتند.
قائم مقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس ادامه داد: سریال کیمیا، آزمون خیلی خوبی برای تلویزیون بود و معتقدیم که تلویزیون باید این مسیر را با قوت ادامه دهد. این سریال به بحران مالی تلویزیون برخورد کرد و حتما مشکلات و ضعف هایی دارد اما خدا را شکر که خروجی این سریال موفقیت آمیز بوده است.
وی همچنین از مسعود صباح که مدیریت گروه فیلم و سریال شبکه دوم سیما را بر عهده دار نام برد و گفت: ایشان با تمام وجود برای به سرانجام رسیدن این سریال همت کردند که باید از وی تشکر ویژه داشت.
زنگ های مداوم پورمحمدی به شفیعی! / اگر انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس وارد کار نمی شد این پروژه هرگز راه اندازی نمی شد
محمد رضا شفیعی تهیه کننده سریال کیمیا که به گفته خودش به دلیل اینکه باید سریال را برای پخش آماده می کرده قدری دیر به جمع عوامل سریال پیوست در این جلسه حرفهای خود را اینچنین آغاز کرد: گرفتاری اول ما برای کیمیا این بود که دوستان تلویزیون را توجیه کنیم « که می شود سریال طولانی مدت ساخت» و مشکل اصلی تلویزیون در این مورد بحث هزینه ها بود. لذا توجیه طرح یک پروسه طولانی مدت بود و بالاخره معاونت سیمای وقت کمک کرد تا این طرح تصویب شود. اما بحث بعدی موضوع بودجه بود و ما این را هم تشریح کردیم و توضیح دادیم که با رقم های کمتری هم می توان این سریال را تولید کرد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه ما با 85 قسمت آماده فیلمنامه روبرو بودیم لذا این امر موجب شد تا ما شاهد کاهش هزینه های تولید باشیم. ما حتی یکی دو بار پیش تولید را شروع کردیم اما به دلیل نبود بودجه کار متوقف شد که اگر انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس وارد کار نمی شد این پروژه هرگز راه اندازی نمی شد.
وی که به هنگام صحبت کردن موبایلش یکسره زنگ می خورد به شوخی گفت: نمی دانم آقای پورمحمدی (معاونت سیما) چه کاری دارد که مرتب تماس میگیرد.
راه اندازی «سیستم گاف گیری» توسط برخی از رسانه ها
شفیعی تصریح کرد: مخاطب امروز تلویزیون مثل دوره دهه 60 نیست که حتما انتخاب محدودی داشته باشد الان انتخابات او وسیع است و شما اگر ابزار جذب مخاطب عام را نداشته باشید او شما را به راحتی کنار می گذارد و به سراغ برنامه دیگری می رود. لذا باید نگاه سرگرمی در سریال جدی گرفته شود. چرا که مخاطب، اول به دنبال سرگرمی و جذابیت است و بعد محتوا است که برای او ارزشمند می شود.
تهیه کننده سریال کیمیا افزود: سیستم گاف گیری، سیستمی است که رسانه ها راه اندازی کردند تا گاف بگیرند در حالی که رسانه ها بویژه رسانه هایی که در حوزه فرهنگ و هنر تخصص دارند باید نگاه عمیق تری به حوزه سریال و فیلم داشته باشند وگرنه اینکه در فلان پلان یک 206 دیده شد خیلی موضوع سطحی است در حالی که ما باید یاد بگیریم به دنبال مسائل جدی تری سریال کیمیا باشیم چرا که برخی از مسائل جزیی - که بعضی های آن نیز ساختگی است – نباید مورد توجه قرار بگیرد هر چند که می پذیریم ما هم اشتباهاتی داشتیم.
ما هم می توانیم خیابانها را خلوت کنیم
مهدی پاکدل نیز در ادامه و در پاسخ به سوال یکی از مخاطبین گفت: روزگاری که ما در تلویزیون هزار دستان می ساختیم ترکیه تنها یک کارگردان معروف داشت و هر 5 سال یکبار یک کار می ساخت اما امروز میبینیم که پی در پی سریالهای چند صد قسمتی میسازند و به خورد مخاطب می دهند. ما بسیار توانمندتر از آنها هستیم، ما هم می توانیم خیابان ها را خلوت کنیم و می توانیم سریال های پرمخاطب بسازیم به شرطی که به هنرمندانمان اعتماد کنیم.
جواد افشار جانبازی است که به دنبال ارزش هاست
سید فرهاد حسینی، مدس فیلمنامه نویسی و ناظر انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس در پروژه کیمیا که در سالن حضور داشت با اشاره به نویسنده اثر در این جلسه گفت: من دست آقای بهبهانی نیا را می بوسم به خاطر اینکه نگاه خاصی به ارزش ها داشته است و این کار با صداقت نوشته شده است.
وی از جواد افشار به عنوان یک جانبازی که دغدغه ارزش ها را دارد یاد کرد و افزود: مجاهدت آقای افشار که خودشان جانباز جنگ هستند در این کار، فوق العاده است و خوشحالیم کسی این سریال را تولید کرده که خودش در جنگ حضور داشته و سکاندار این کار ارزشی بوده است.
سید مرتضی مصطفوی نویسنده و فیلمنامه نویس که فیلم "خاکستر و برف" به قلم ایشان اکنون در اکران است نیز در این جلسه گفت: ما بالاخره شاهد شکستن این تابو بودیم و تلویزیون توانست سریال بیش از 100 قسمتی آن هم با کیفیت جذب حداکثری مخاطب بسازد. امیدوارم همچنان شاهد تولید سریال های ارزشی در تلویزیون باشیم و به تیم سازنده کیمیا تبریک و خداقوت می گویم.
مخاطبین سینما روایت، ایستاده جواد افشار را تشویق کردند
از نکات جالب توجه این برنامه، تشویق جواد افشار بود که حاضرین در سالن به احترام ایشان و ایستاده وی را تشویق کردند که او نیز در پایان و با ابراز احساسات در برابر حاضرین گفت: علی رغم اینکه گفته بودم به دلیل سختی کار دیگر به سمت تولید آثاری چون کیمیا نخواهم رفت، اما باید حرفم را پس بگیرم و بگویم که اگر عمری باشد دوباره دست به تولید چنین آثاری خواهم زد.
مراسم پایانی این برنامه نیز ثبت عکس یادگاری با عوامل بود.
