از ماهها قبل از آغاز انتخابات مجالس خبرگان رهبری و شورای اسلامی، پلیس نیز با قدرت وارد میدان شده و انجام اقدامات مختلفی را در دستورکار قرار داد. وظایف و اقداماتی که سردار سعید منتظرالمهدی، سخنگوی فراجا درباره آن گفته است: «بر اساس ماده ۱۹ و ۶۸ قانون انتخابات، تامین نظم انتخابات برعهده پلیس است و در این راستا پلیس با بکارگیری ۱۹۰ هزار نیرو و با کمک سایر دستگاههای امنیتساز از جمله بسیج و آمادهباش کامل در مرزها نسبت به امنیت انتخابات اقدام میکند. پلیس تا مشخص شدن نتایج انتخابات در کنار مردم حضور دارد و در همین راستا نیز یگانها و ردههای مختلف انتظامی از جمله یگان ویژه، پلیس پیشگیری، پلیس فتا، پلیس آگاهی، پلیس امنیت، یگان امداد، پلیس راهور و ... در آمادهباش کامل قرار دارند.
وظیفه پلیس تنها محدود به تامین امنیت انتخابات نیست
انجام بیش از ۷۲ هزار استعلام انتخاباتی از سوی پلیس
او درباره اقدامات پلیس درحوزه انتخابات نیز با تاکید بر اینکه «وظیفه پلیس محدود به تامین امنیت انتخابات نمیشود.» گفته بود: «پلیس از زمان پیش ثبت نام انتخابات اقدامات خود را آغاز کرده است. بر اساس ماده ۵۸ قانون انتخابات، پلیس جزو مراجع پنجگانه استعلام تایید صلاحیت به حساب میآید، در همین راستا نیز در مرحله اول، ۴۸هزار نفر مورد استعلام قرار گرفتند و در مرحله نهایی نیز ۲۴هزار استعلام از سوابق ثبتنام کنندگان گرفته شد و نتایج در آن بازه زمانی به هیات نظارت و ارزیابی شورای نگهبان اعلام شد. همچنین براساس بندهای ۷۰، ۷۶ و ۷۷ قانون انتخابات، نظارت در حوزه تخلفات تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی در فضای حقیقی و مجازی نیز بر عهده پلیس است. پلیس در سایه هماهنگی با سیستم قضایی و با رصد فضای واقعی و مجازی بر روند تبلیغات نامزدهای انتخاباتی نظارت میکند و در صورت بروز مساله به نامزدها برای پیشگیری تذکر داده میشود و پرونده قضایی در صورت نیاز تشکیل میشود.»
منتظرالمهدی با بیان اینکه «در مجموع تامین امنیت انتخابات بر عهده پلیس است»، گفته بود: «البته دیگر دستگاهها نظیر بسیج نیز با ما همکاری دارند، اما اقدامات محوری بر عهده ماموران پلیس است و در همین راستا نیز بیش از ۱۹۰ هزار نفر از ماموران پلیس درآمادهباش کامل قرار دارند. همکاران من حتی در نقاط صفرمرزی و دورافتادهترین مناطق نیز نسبت به تامین امنیت انتخابات و صندوقهای رای اقدام میکنند. تلاش ما برگزاری انتخابات در نهایت آرامش و مشارکت گسترده مردم است.»
وظایف جدید انتخاباتی بر دوش پلیس فتا
اقدامات پلیس درمورد انتخابات و تامین امنیت و سلامت تبلیغات آن، در حالی این روزها به اوج خود رسیده که میتوان گفت که با توجه به رشد استفاده از اینترنت در جامعه و عضویت اکثریت مردم در شبکههای اجتماعی و پیامرسانها، بیشترین بار تبلیغات انتخاباتی نیز بر دوش همین فضا قرار گرفته است. همین موضوع و نیز قانون جدید انتخابات که امسال برای اولین بار اجرا شده است، وظایفی بیشتری را بر دوش پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات یا همان پلیس فتا قرار داده است. موضوعی که سردار وحید مجید، رئیس پلیس فتای فراجا نیز آن را تایید کرده و در گفتوگویی با ایسنا درباره آن گفت: «درباره انتخابات مجلس وظایف متعددی در پلیس فتا داریم. اولین آن بر اساس ماده ۷۹ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی که در ارتباطات با جرائم و تخلفاتی است که علیه نمایندگان صورت میگیرد، تکالیف جدیدی برای ما وضع شده و پلیس فتا راسا باید موضوعات را مورد بررسی قرار دهد.»
وی افزود: «به عنوان مثال موضوعاتی اعم از انتشار اطلاعات نادرست یا هرگونه توهین، تحقیر و تخریب شخصیتی در هر سایت، شبکه اجتماعی یا هرنوع پلتفرم دیگری علیه هر کاندیدای منتشر شود؛ پلیس فتا میتواند راساً اقدام به برخورد با افراد متخلف کرده و پس از حذف مطالب نادرست، امکان دفاع از آن کاندیدا را در همان پلتفرم ایجاد کند. از دیگر اقدامات ما در این زمینه، تخلفات مربوط به حوزه اقدامات است که ۲۰ مورد خاص مدنظر است که توسط دادستانی به پلس فتا اعلام شده است. به عنوان مثال اگر نامزدی یا فردی مطالب کذب یا خلاف واقعیت مطرح کند؛ پلیس بر اساس مصادیق ذکر شده میتواند با افراد مقابله کند. همچنین اگر تشویش اذهان عمومی صورت گیرد یا به حریم خصوصی افراد تجاوز شد پلیس برخورد میکند.»
گشت زنی انتخاباتی پلیس در فضای مجازی و برخورد قاطع با متخلفان
در راستای همین وظایف نیز، تیمهای رصد و گشتزنی پلیس فتا در این خصوص فعالیت خود را افزایش دادهاند. موضوعی که سرهنگ علی محمد رجبی، رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فتای فراجا درباره آن میگوید: «در قانون جدید انتخاباتی کشور مصادیق متعددی برای جرائم حوزه انتخابات تعیین شده؛ مثلا اگر به کاندیدایی دروغی منتسب شود یا شایعه شود انصراف داده و ...، متناسب با نوع جرم رسیدگی میشود و قانون برای کاندیداها الزاماتی را تعیین کرده؛ مثلاً وعدههای خارج از توان خود نباید بدهند و ستادهای مجازی خود را مشخص کنند و اطلاع رسانی داشته باشند تا از شایعات جلوگیری شود. پلیس فتا به عنوان ضابط قضایی بر طبق قانون و بر اساس سازوکارهایی که طراحی شده، گشت زنی سایبری خود را آغاز کرده و بحثهای مختلفی در خصوص انتخابات متناسب با آنچه به پلیس واگذار شده در حال انجام است و مانند سایر انتخابات با مجرمان برخورد میکند تا یک انتخابات پرشور و سالمی را تجربه کنیم و با کسانی که قصد دارند فضای انتخاباتی را به هم بزنند و افکار عمومی و آرامش انتخاباتی کشور را در فضای مجازی مختل کنند قطعاً قاطعانه برخورد خواهد کرد.»
بیشترین جرائم انتخاباتی در فضای مجازی چیست؟
اما در شرایطی که کمتر از دو روز تا برگزاری دو انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری مانده، این سوال پیش آمده که تاکنون کدام جرائم بیشترین فراوانی را داشته و با چه مواردی برخورد شده است. سرهنگ رامین پاشایی، معاون فرهنگی اجتماعی پلیس فتای فراجا در اینباره توضیحاتی را ارائه کرده و تهمت، تخریب چهره و برخی شیطنتها را از جمله جرایمی دانست که عموماً از سوی هواداران نامزدها انجام میشود.
او با بیان اینکه ماموران پلیس فتا مشغول به فعالیت در این حوزه هستند و ستاد نظارت بر انتخابات در پلیس فتا تشکیل شده است، گفت: پلیس بر تمامی پلتفرمها و سکوهای تولید محتوا و انتشار اخبار در فضای مجازی، اعم از پیامرسانها و شبکههای اجتماعی داخلی و خارجی نظارت دارد.
توجیه نامزدهای انتخابات برای فعالیت در فضای مجازی
معاون فرهنگی اجتماعی پلیس فتای فراجا با بیان اینکه عمده نامزدهای انتخابات درحال استفاده از فضای مجازی برای معرفی خود و برنامههایشان هستند، گفـت: در همین راستا نیز پلیس فتا با همکاری استانداران و فرمانداران، دورههای آموزشی توجیهی را برای نامزدهای انتخابات و هوادارانشان برگزار کرده است. همچنین بهصورت روزانه نیز محتواهایی برای نامزدها بهصورت پیامک ارسال میشود.
پاشایی ادامه داد: همچنین اگر تخلفی صورت گیرد، سعی داریم بهصورت تلفنی آن را بر طرف کنیم و در صورت تکرار تخلف یا انجام مواردی که آسیبرسان باشد، پرونده را به مراجع ذیصلاح ارجاع میدهیم. متاسفانه برخی داوطلبان ناخواسته مواردی را انجام میدهند که در تحلیل جرایم، جرم تلقی میشود.
آمار تخلفات انتخاباتی در فضای مجاز؛ «بسیار ناچیز»
وی در عین حال با تاکید بر اینکه آمار تخلفات ثبت شده تاکنون بسیار ناچیز بوده است، گفت:، اما طبیعی است که هرچه به روز انتخابات و پایان موعد تبلیغات نزدیک میشویم احتمال بروز تخلفات افزایش پیدا میکند. بیشترین جرائم در این حوزه معمولا شامل اقداماتی نظیر تهمت، تخریب چهره و برخی شیطنتهای از این دست است که عموماً از سوی هواداران صورت میگیرد. در برخی موارد نیز شایعه میشود که یک نامزد انصراف داده که اینگونه شیطنتها جرم محسوب میشود و پلیس با آن برخورد میکند.
افزایش حساسیت مردم به انتخابات در فضای مجازی
نتایج بررسیهای انجام شده از سوی کانال «تحلیل شبکههای اجتماعی مجازی» حاکی از این است که میزان توجه به انتخابات در فضای مجازی در حال افزایش است. بر این اساس روندی که در جستجوهای گوگل و پستهای تلگرامی مشاهده میشود بیانگر افزایش جستجوها راجع به انتخابات و افزایش مطالب کانالهای تلگرامی در این خصوص است. در تلگرام از زمان انتشار لیستهای انتخاباتی، افزایش محسوس مطالب کانالهای تلگرامی راجع به انتخابات مشاهده میشود. جستجوها راجع به انتخابات در موتورجستجوی گوگل نیز از هفته پیش ناگهان شدت بیشتری گرفته است. بر اساس دادههای گوگل در استانهای کهگیلویه و بویر احمر، خراسان جنوبی، ایلام، چهارمحال و بختیاری و قم بیشترین جستجو با موضوع انتخابات انجام شده است.