ارتباط سابقه کار با حقوق و دستمزد کارگران

اگر فردی شاغل هستید، احتمالا حقوق و دستمزد کار فعلی را به‌عنوان مهم‌ترین معیار خود برای انتخاب شغل کنونی در نظر گرفته‌اید. حتی اگر فردی بدون سابقه کار باشید که قصد ارسال رزومه برای آگهی‌های استخدامی جدید را داشته باشد، بازهم حداقل دستمزد کارگران در سال جدید، یکی از معیارهای شما برای انتخاب بهترین فرصت استخدامی خواهد بود.

اگرچه حداقل حقوق و دستمزد در موقعیت‌های شغلی مختلف ممکن است مبلغی متفاوت باشد، اما عوامل مختلفی بر میزان حداقل دستمزد کارگران و متخصصان تأثیرگذار هستند. عواملی مانند سابقه کار، شهر محل فعالیت، شرکت یا سازمان و مهارت‌های فردی، از دیگر عوامل تأثیرگذار بر حقوق و دستمزد افراد خواهند بود. در این مقاله به میزان افزایش حقوق کارگران در سال 1401 و طرح طبقه بندی مشاغل، نگاهی خواهیم انداخت.

طرح طبقه بندی مشاغل چیست؟

طرح طبقه بندی مشاغل برای کارگران مشمول قانون کار 1401، موجب می‌شود تا عوامل مختلفی در افزایش حقوق و دستمزد کارگران در نظرگرفته شوند. به شکلی که کارگران مشمول قانون کار که دارای مهارت، سابقه کار و تحصیلات بیشتری هستند، حقوق بیشتری را دریافت خواهند کرد.

همچنین در نحوه محاسبه حقوق کارگران در طرح طبقه بندی مشاغل، میزان حداقل دستمزد کارگران بر اساس گروه شغلی، با یک ضریب افزایش حقوق و دستمزد همراه خواهد شد. به شکلی که افراد دارای مشاغل سخت، دارای حقوق و مزد بیشتری در مقایسه با سایر مشاغل هستند. از اهداف طرح طبقه بندی مشاغل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پرداخت حقوق و دستمزد کارگران به شیوه‌ای عادلانه
• اعلام چارچوبی مشخص و استاندارد برای مشاغل مختلف
• تعیین دقیق وظایف و مسئولیت‌های هر شغل در واحدهای تولیدی و صنعتی

در این طرح حداقل دستمزد کارگران، مبلغی برابر با حداقل دستمزد اعلام‌شده از طرف شورای عالی کار است. در ادامه این مطلب، توضیحات بیشتری درباره حداقل دستمزد کارگران در سال 1401 آورده شده است.

معمولا این حداقل حقوق و دستمزد، هرساله با یک افزایش حقوق همراه خواهد بود. با اجرایی شدن طرح طبقه بندی مشاغل، هر فرد شاغل در یک واحد تولیدی یا صنعتی با توجه به شرایط کاری خود حقوق و دستمزد دریافت خواهد کرد.

درنتیجه کارفرما نمی‌تواند در لیست بیمه کارگران، عنوان شغلی تمام کارگران را به شکل «کارگر ساده» عنوان نماید. بلکه هر فرد باید بر اساس عواملی مانند وظایف و مسئولیت‌های کاری، خطرات موجود در کار و شرایط کاری خود، در سطح و رتبه شغلی مشخصی قرار گیرد. به شکلی که با تعیین رتبه شغلی کارگران در لیست بیمه، ضریب شغلی هر کارگر مشخص می‌شود. این ضریب برای افزایش حقوق و دستمزد کارگران مورداستفاده قرار خواهد گرفت.

همچنین مزایای شغلی مختلفی در این طرح برای کارگران در نظرگرفته شده است. از مزایای کاری موردتوجه در طرح طبقه بندی مشاغل می‌توان به عیدی و پاداش، عائله مندی، حق مسکن و هزینه ایاب و ذهاب اشاره کرد.

آئین‌نامه و دستورالعمل‌های مرتبط با این طرح از طرف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام می‌شوند. خوب است بدانید که آخرین قوانین اعلامی در این رابطه، در مواد 48 و 49 موجود در قانون کار جمهوری اسلامی ایران مورداشاره قرار گرفته‌اند.

شرایط اجرای طرح طبقه بندی مشاغل چیست؟

تاکنون موضوع طرح طبقه بندی مشاغل که در قانون کار جمهوری اسلامی ایران مورداشاره قرار گرفته است، برای تمام کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی با بیش از 50 نفر کارگر لازم‌الاجرا شده است. همچنین شرکت‌هایی که در حوزه خدمات مشغول فعالیت بوده و با یکی از دستگاه‌های اجرایی همکاری می‌کنند، باید حقوق و دستمزد کارگران را بر اساس طرح طبقه بندی مشاغل پرداخت نمایند.

شرکت‌های پیمانکاری و شرکت‌های تأمین‌کننده نیروی انسانی، جزء این نوع از کسب‌وکارها هستند. شرکت‌های پیمانکاری که در حوزه‌های خدمات عمومی، امور مرتبط با حمل‌ونقل، فضای سبز، طبخ و تولید غذا، تأسیسات ساختمان و خدمات شهری فعالیت دارند، جزء شرکت‌های مورداشاره در طرح طبقه بندی مشاغل هستند.

درنتیجه با توجه به نوع فعالیت شرکت‌ها، نیروی کار ساده دارای عنوان شغلی مشخصی خواهد بود. به‌عنوان‌مثال درزمینه فعالیت‌های مرتبط با خدمات عمومی، عناوین شغلی مانند کارگر خدمات عمومی، کارگر ارشد خدمات عمومی، سرکارگر خدمات، آسانسورچی و انباردار، موردتوجه قرار گرفته‌اند. در بخش بعدی، فهرست کامل‌تری از عناوین شغلی موجود در طرح طبقه بندی مشاغل آورده شده است.

خوب است بدانید که طرح طبقه بندی مشاغل، تنها برای کارگران با نوع قرارداد دائم و شرایط کاری تمام‌وقت نیست. بلکه این طرح کارگران با سایر شرایط کاری، مانند کارگران با نوع قرارداد موقت و شرایط کاری پاره‌وقت را هم شامل می‌شود.

لیست فرصت‌های شغلی در طرح طبقه بندی مشاغل

از‌آنجایی‌که بر اساس فرصت‌های شغلی موجود در طرح طبقه بندی مشاغل حقوق و دستمزد کارگران تعیین می‌شود، بهتر است کارگران قبل از همکاری با شرکت‌ها به عناوین شغلی مورداشاره توجه کنند. در ادامه اسامی برخی از فرصت‌های شغلی مورداشاره در طرح طبقه بندی مشاغل شرکت‌های خدماتی که مورد تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستند، آورده شده است:

• کارگر خدمات عمومی
• سرکارگر خدمات
• آسانسورچی
• انباردار
• کمک انباردار
• کارگر انبار
• کارگر تخلیه و بارگیری
• کارگر ساده بسته‌بندی
• پیک موتوری
• مسئول میهمان سرا
• مهماندار
• فروشنده
• صندوقدار
• متصدی چاپ و تکثیر
• مکانیک عمومی
• کمک مکانیک
• استادکار مکانیک عمومی
• مکانیک خودروهای سنگین
• برق‌کار خودرو
• راننده آمبولانس
• راننده لیفتراک
• باغبان
• آشپز
• کارگر خدمات رستوران
• نانوا

هریک از فرصت‌های شغلی مورداشاره در طرح طبقه بندی مشاغل، دارای شرایط احراز شغلی مشخصی هستند. به‌عنوان‌مثال برای کار در شغل نانوا، افراد باید حداقل مدرک تحصیلی پایان ابتدایی با حداقل 2 سال سابقه کار داشته باشند.

همچنین افرادی که بدون سابقه کار هستند اما دارای مدرک تحصیلی پایان راهنمایی باشند، می‌توانند طبق طرح طبقه بندی مشاغل در گروه شغلی نانوا - 1 مشغول به کار شوند. این در حالی است که برای کار در گروه شغلی نانوا - 2 و نانوا - 3، افراد با مدرک تحصیلی مشابه باید دارای سابقه کاری بیشتری باشند. در جدول زیر عنوان شغلی بر اساس سابقه کار و حداقل مدرک تحصیلی، برای چند گروه شغلی مختلف آورده شده است:

به‌عنوان‌مثال می‌توان گفت بر اساس طرح طبقه بندی مشاغل که از طرف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام شده است، چنانچه فردی در لیست بیمه با عنوان کارگر ساده بسته‌بندی – 3 مورداشاره قرار گیرد، در پایان کار دارای حقوق و دستمزد بیشتری در مقایسه با کارگر ساده بسته‌بندی – 1 خواهد بود. هرچند هر دو نفر دارای مدرک تحصیلی پایان ابتدایی هستند، اما فرد با سابقه کاری بیشتر دارای حقوق و دستمزد بیشتری در پایان کار روزانه خود است.وردهآوردهآ

حداقل دستمزد کارگران در سال 1401

در سال ۱۴۰۱ قانون کار، به موضوع افزایش حقوق کارگران پرداخته است. به شکلی که شورای عالی کار که مرجع اعلام حداقل حقوق و دستمزد کارگران در سال 1401 است، پایه حقوق و دستمزد کارگران در سال 1401 را با یک افزایش حقوق معادل با 57.4 درصدی نسبت به سال گذشته در نظر گرفته است. بر این اساس حداقل دستمزد کارگران در سال 1401، مبلغی به‌اندازه ۴۱,۷۹۷,۵۰۰ ریال اعلام شده است.

این در حالی است که برای سایر سطوح درآمدی، این افزایش حقوق کارگران به‌اندازه 38 درصد افزایش در پایه حقوق به‌علاوه مبلغ ثابت ۵,۱۵۱,۶۶۰ ریال در ماه خواهد بود. در جدول زیر، جزئیات مربوط به حداقل دستمزد کارگران در سال 1401 آورده شده است:

جمع‌بندی

طرح طبقه بندی مشاغل را می‌توان مانند بیمه بیکاری، در راستای حمایت از کارگران دانست. بر اساس طرح طبقه بندی مشاغل، عنوان و گروه شغلی هر یک از کارگران به‌دقت مشخص‌شده و برای افزایش حقوق احتمالی مورداستفاده قرار می‌گیرد. به شکلی که در یک واحد تولیدی، خدماتی یا صنعتی، حقوق و دستمزد کارگران بر اساس معیارهایی مانند شرایط کاری، سختی کار، سابقه کاری و تحصیلات، مشخص خواهد شد.

به دلیل اهمیت طرح طبقه بندی مشاغل و فوایدی که این طرح برای کارگران به همراه دارد، در این مقاله به معرفی طرح طبقه بندی مشاغل که مورد تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است، پرداختیم. همچنین با بیان تصمیم شورای عالی کار در سال 1401 مبنی بر افزایش حقوق کارگران، به میزان افزایش حقوق و حداقل دستمزد کارگران در سال 1401 نگاهی انداختیم.