در واقع در این سناریو تقسیم کار شده، آمریکا، تحریمها را برخلاف برجام برمیگرداند و اروپا، با تردستی هم میکوشد ایران را به (تعهدات) برجام پایبند نگه دارد و هم به واسطه فشار آمریکا به چانهزنی و مذاکره جدید (واگذاری امتیازات جدید) تن دهد!
ژان کلود یونکر رئیس کمیسیون اروپا در همین زمینه گفته است: تا زمانی که ایران در توافق هستهای بینالمللی باقی بماند و به آن احترام بگذارد، ما هم در آن میمانیم.
وی گفت: «اتحادیه اروپا کار خود را در زمینه بیاثر کردن تحریمهای آمریکا علیه شرکت اروپایی که با ایران مراوده اقتصادی- تجاری دارند، آغاز خواهد کرد.
همچنین وال استریت ژورنال نوشت: سران اتحادیه اروپا در نشست صوفیه، درباره رویکرد مشترک برای نجات برجام و به روزرسانی «مقررات مسدودساز» توافق کردهاند تا قبل از 6 آگوست که اولین موعد بازگشت تحریمهای آمریکاست، اجرایی شده باشد. البته تردیدهایی درباره موثر بودن این اقدام وجود دارد.
اتحادیه اروپا سال 1996 مقررات مسدودساز برای محافظت از کشورهای اتحادیه اروپا بر تحریمهای آمریکا را مطرح کرد اما در عمل، در موضوع تحریمها کنار آمریکا ایستاد و شرکتهای اروپایی به تعهدات خود عمل نکردند.
یک مقام اتحادیه اروپا به رویتر گفته است راهحل جدی وجود ندارد.
بنابر گزارش وال استریت ژورنال، یک منبع ارشد اتحادیه اروپا خبر داده که رهبران اتحادیه اروپا در نشست صوفیه توافق کردند که «به منظور پرداختن به نگرانیها درباره ایران از قبیل اقدامات منطقهای آن، موشک بالستیک و آینده برنامه هستهای این کشور، کانالهای ارتباطی با آمریکا را باز نگه دارند.»
گفتنی است اروپاییها سابقه طولانی در تکرار برخی تعارفات مبنی بر مستقل بودن از آمریکا و ایستادن در کنار آمریکا در عمل هستند همزمان با موضع رئیس کمیسیون اروپا، موگرینی مسئول سیاست خارجی این اتحادیه تصریح کرد که اروپا هیچ تضمینی به ایران نمیتواند بدهد.
از سوی دیگر امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه در پایان نشست با سران انگلیس و آلمان گفت: اولویت ما در دفاع از برجام، تضمین صلح و ثبات در منطقه است.
وی افزود: تلاش میکنیم همه طرفها به سمت برقراری مذاکراتی برای انعقاد یک توافق گستردهتر حرکت کنند که این امری اجتنابناپذیر است.
ماکرون با وجود تاکید بر ضرورت مذاکره و توافق جدید با ایران که به مفهوم مطالبه امتیازات جدید فرابرجامی بدون اجرای تعهدات برجامی است، تصریح کرد: ما به خاطر ایران، درگیر یک جنگ استراتژیک و تجاری با آمریکا نخواهیم شد.
ما خواستار حفظ منافع شرکتهای اروپایی در ایران هستیم، ولی با وجود این خواست، ما شرکتهای آمریکایی را به خاطر ایران تحریم نکرده و با آنها به مقابله تجاری نخواهیم پرداخت. این کار منطقی نیست. این رویکرد، حتی از نقطه نظر راهبردی- سیاسی با اهداف ما مطابقت ندارد. هدف نهایی رسیدن به یک توافق گسترده با ایران به نحوی است که بتوانیم امضای آمریکا را نیز کسب کنیم.»
امانوئل ماکرون در خصوص اقدام اروپا برای حفاظت شرکتهای اروپایی از تحریمهای آمریکا گفت: کمیسیون اروپا پیشنهاد فعال کردن دوباره قانون موسوم به مسدود کردن تحریمهای آمریکا مصوب سال 1996 و همچنین حمایت بانک سرمایهگذاری اروپایی را از شرکتهای اروپایی که با ایران تعامل میکنند مطرح کرده و ما هم از آن حمایت کردیم.
از سوی دیگر آنگلا مرکل نیز در سخنانی مشابه گفته است: برجام کامل نیست و باید مذاکرات موشکی را با ایران آغاز کنیم.
وی گفت: «ما میتوانیم از شرکتهای کوچک و متوسط [برای تجارت با ایران] حمایت کنیم.»
وی با این حال درباره قوانین مسدودساز تحریمها و احتمال پرداخت خسارت به شرکتهای اروپایی که به دلیل تجارت با ایران از سوی آمریکا جریمه میشوند، گفت: «ما نمیتوانیم [ضرر] کل اقتصاد را جبران کنیم. نباید در این مورد توهم ایجاد کرد.
با وجود اظهارات مکرر مقامهای اروپایی مبنی بر اراده این اتحادیه برای ادامه اجرای برجام، شرکتهایی چون «توتال» فرانسه، «مائرسک» دانمارک و «زیمنس» آلمان که همگی قراردادهای تجاری با ایران امضا کردهاند، میگویند به دلیل بازگشت تحریمهای یکجانبه آمریکا مجبور به ترک بازار ایران هستند.
در واقع فارغ از تعارفات لفظی مقامات اروپایی، آنها قرار نیست به خاطر ایران و تعهدات خود در برجام، با آمریکا درگیر شوند و در مقابل تحریمها بایستند و به همین دلیل، شرکتهای اروپایی مجبور میشوند به تحریمهای آمریکا تمکین کنند. اما مقامات اروپایی مایلند به بازی فریبکارانه دعوت ایران به مذاکرات تازه واگذاری امتیازات جدید در کنار اجرای تعهدات برجامی ادامه دهند!
مرکل چند روز پیش در مجلس آلمان تصریح کرده بود: «ماندن در برجام، برای گفتوگو یا مذاکره با ایران بهتر است»، به گفته او آنگلا مرکل در پارلمان آلمان گفت اگرچه برجام توافق ایدهآلی نیست، اما با ماندن در برجام بهتر میتوان با ایران وارد مذاکره بر سر مسائل دیگر مانند برنامه موشکی و سیاست این کشور در قبال اسرائیل شد.»
یادآور میشود اواخر سال 95 ریچارد هاویت (تهیهکننده سند راهبردی اتحادیه اروپا درباره روابط ایران) سخنان قابل تاملی را مطرح کرد. او گفت: «توافق هستهای، یک نقطه عطف بود؛ هرچند که همه مشکلات ما با ایران درباره اسرائیل، دموکراسی و حقوق بشر حل نشده است... ما باید دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا را در تهران افتتاح کنیم و گفتوگو درباره حقوق بشر در ایران را از سر بگیریم. نیروهایی در داخل ایران، در حال اعمال فشار بر حاکمیت هستند و ما امیدواریم گزارش ما نیز باعث پیشرفت در این زمینه شود. اکنون اروپا در ایران نفوذ دارد ولی آمریکا از این نفوذ برخوردار نیست. ما میخواهیم از این اهرم استفاده کنیم و به جنگ در سوریه و یمن پایان دهیم و به سوی ساختار جدید امنیتی در خاورمیانه حرکت کنیم!»