گروه اجتماعی- جوانان به دلیل خصوصیات جوانی نظیر پویایی و جستجوگری نسبت به اعتیاد آسیب پذیری زیادی دارند. جوانان نسبت به هر چیزی کنجکاوی می کنند و به دنبال همه چیز هستند. اغلب در مسیرشان هر راهی که گشوده شود وارد می شوند چنانچه در راهی لذت که خواست آنان است وجود داشته باشد به سرعت آنان را جذب می کند.
به گزارش افکارنیوز، جوانان آمادگی انجام هر کاری را دارند و حتی آنان که صالح اند و با تعقل و اندیشه به هر کاری دست می زنند آنها نیز ممکن است از روی کنجکاوی به چنین راههایی وارد شوند. در چنین اوضاع و احوال است که زمینه ها و شرایط انحراف و فساد در برابر جوانان فراهم می شود. و آنان را در لبه پرتگاه و آغاز سقوط قرار می دهد.
اعتیاد چیست؟
اعتیاد به معنای عادت کردن، خو گرفتن، خود را وقف عادتی نکوهیده کردن می باشد. ابتلای اسارت آمیز به مواد مخدرکه از نظر جسمی یا اجتماعی زیان آور شمرده می شود اعتیاد نام دارد.
انواع اعتیاد:
اعتیاد مجاز: اعتیاد در مصرف داروی مجاز نظیر خواب آور و آرام بخش ها که با دستور پزشک مصرف می گردد. اعتیاد غیر مجاز: عبارت است از وابستگی افراد به مصرف همیشگی مواد و بهره گیری از عواملی که از نظر قوانین کشوری یا بین المللی و یا شرع، غیر مجاز شناخته می شوند. ناپسند بودن از دیدگاه پزشکی، بهداشتی، روانی، اجتماعی،اقتصادی و سیاسی.
عوامل فردی موثر در گرایش به مصرف مواد مخدر عبارتند از :
– فشارهای عصبی و بیماری‌های روحی:
کسانی که دائما در معرض فشارهای عصبی و محیطی قرار دارند، بیشتر از دیگران در معرض خطر گرایش به اعتیاد هستند موقعیت‌هایی همانند کنکور، از دست دادن نزدیکان، شکست‌های عاطفی، مالی، شغلی، تحصیلی، انتخاب همسر و… ممکن است در زندگی هر جوانی پیش آید. اضطراب، افسردگی شدید، پرخاشگری و رفتارهای ضد اجتماعی، زمینه‌ساز بروز اعتیاد هستند.
– شخصیت‌های خاص:
بعضی از افراد با خصوصیات شخصیتی خاص خودشان، بیشتر در معرض خطر اعتیاد قرار می‌گیرند، به طور مثال کسی که به خاطر خجالت و رودربایستی، توان نه گفتن به دوستش را ندارد، ممکنه با هر تعارف ساده به مصرف مواد مخدر آلوده شود.
– نگرش مثبت به مواد مخدر:
مجموع اطلاعات غلط و باورهای نادرست، موجب می‌شود که فرد، نگرش و دیدگاه مثبتی نسبت به مصرف مواد مخدر پیدا کند و زشتی مصرف برایش از بین برد و به راحتی به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا کند.
– مشکلات جسمانی
مشکلات جسمانی یکی دیگر از عوامل موثر در گرایش به مصرف مواد مخدر است. بعضی افراد برای تسکین درد از مواد مخدر استفاده می‌کنند. در صورتی که پزشکان با بهره‌گیری از داروهای مسکن، می‌توانند طوری درد را کنترل کنند که فرد به آن داروها وابسته نشود.
– عدم آگاهی از خطرات مصرف مواد مخدر:
گروهی دائما در حال تبلیغ برای مواد مخدر هستند، که این کار را یا برای توجیه رفتار خود و یا برای به فروش رساندن مواد مخدر انجام می دهند.
تاثیر مشاغل خاص در گرایش به مواد مخدر
بعضی از مشاغل خاص که فعالیت جسمی سنگین و تغییر ساعت‌های خواب و بیداری را به دنبال دارند، فرد را مستعد ابتلا به اعتیاد می‌کنند، کسانی که این مشاغل را دارند، باید بیشتر مراقب خودشان باشند.
بیشتر بخوانید:
استاندار تهران: جوانان ما باید در زمینه‌های اجتماعی تکامل یابند
افزایش گرایش مصرف مخدر گل در بین جوانان
مرگ نوزاد ۹ ماه به دلیل بلعیدن مخدر شیشه
عوامل بازدارنده یا محافظت کننده عبارتند از:
الف- عوامل فردی، شامل صفات مثبت شخصی ب- باورها و ارزش ها، ج- موقعیت های شغلی و تحصیلی، د- عوامل محیطی- اجتماعی شامل سالم سازی محیط خانواده، حمایت اطرافیان، عدم در دسترس بودن مواد مخدر، گسترش و اشاعه خدمات مشاوره یی و مددکاری و...
عوامل خطرساز یا تهدیدکننده نیز عبارتند از:
الف- عوامل فردی، ب- نگرش مثبت به مواد مخدر، ج- موقعیت های مخاطره آمیز، د- عامل بین فردی و محیطی، هـ- عامل اجتماعی.
والدین پس از آگاهی و درک این نکته که تا چه میزان می توانند مانع از گرایش فرزندان شان به مواد مخدر شوند لازم است اصولی را همواره مدنظر قرار داده و آن را اعمال کنند که این اصول عبارتند از:
1- آشنا ساختن فرزندان با اصول تربیتی و موازین شرعی
2- حفظ کرامت فرزندان و احترام به آنها تا صاحب عزت نفس و وجاهت معنوی شوند.
3- پاسخگویی به نیازهای روانی فرزندان
4- ایجاد ارتباط کلامی با فرزندان و گسترش فضای همدلی، تا به دل های هم راه یابند و اگر جوان در معرض آسیب قرار گرفت راهی برای ارتباط وجود داشته باشد.
5- نظارت بر انتخاب دوستان و معاشرت فرزندان
6- برنامه ریزی برای احیای اوقات فراغت فرزندان
7- پرورش قوه خلاقیت فرزندان
8- آموزش مهارت های اجتماعی. مطالعات مختلف نشان داده اند که آموزش مهارت های اجتماعی میزان سوءمصرف مواد مخدر و رفتارهای وابسته به آن مانند پرخاشگری، انزوا، فرار از مدرسه یا خانه و سرقت را کاهش می دهد. برخی از مهارت های اجتماعی که کسب آن در پیشگیری از اعتیاد اهمیت دارند، عبارتند از مهارت های ارتباطی، توانایی اظهارنظر و توانایی گفتن «نه».
9- ارتباط و دوستی با هم سالانی که مبتلابه سوءمصرف مواد مخدر هستند، یک عامل مستعد کننده قوی برای ابتلای نوجوان به اعتیاد است. تحقیقات نشان داده که در بیش از 60 درصد موارد، اولین مصرف با تعارف دوستان و هم سالان صورت می گیرد. در شروع مصرف، سیگار و حشیش بسیار موثرند، برای خنثی کردن تاثیر نگرش ها و فشارهای دوستان از آموزش مقاومت در مقابل فشار دوستان باید استفاده شود.
عوارض مصرف مواد مخدر بر سلامت جسمی و روانی فرد:
* کاهش وزن
* سوءتغذیه
* اختلالات گوارشی متعدد
* آسیب‌های عضلانی
*اختلالات کبدی و کلیوی
*عفونت‌های خطرناک (هپاتیت و ایدز)
* اختلالات قلبی – عروقی
*سکته‌های قلبی و مغزی
* آتروفی مغز و از بین رفتن سلول‌های مغز
* ناتوانی جنسی و عقیمی
چرا کنار گذاشتن مواد مخدر برای افراد معتاد سخت است؟
اعتیاد یک بیماری جسمی ، فکری، روانی ، عاطفی و اجتماعی است. وقتی که فرد شروع به مصرف مواد مخدر می کند به مرور هم از نظر جسمی هم فکری و روحی دچار وابستگی می شود. این وابستگی به مرور عمیق تر می شود، به طوری که اگر فرد برای مدت چند ماه به صورت روزانه و مکرر مواد مصرف کند نمی تواند آن را ترک کند یا برای قطع مصرف دچار عوارض جسمی و یا روحی روانی می شود و می توان گفت فرد معتاد شده است.
اصولا مواد اعتیاد آور از هر نوعی اینگونه است که در ابتدای مصرف فرد را دچار سرخوشی می کند و فرد احساس خوبی به زندگی دارد. اما پس از مصرف متوالی و وابستگی دیگر فرد برای سرخوشی و احساس خوب داشتن مصرف نمی کند، بلکه برای جلوگیری از تنش های دیر مصرف کردن و رسیدن به یک تعادل معمولی جسمی و روانی اقدام به مصرف می نماید.
برای پیشگیری از گرایش به مواد مخدر چه باید کرد؟
۱- خطرات را بشناسید: (مثلا محیط های پرخطر اطراف خود را بشناسید و از آن دوری کنید – از افراد بزهکار و پرخطر دوری کنید)
۲- از آینده خود مراقبت کنید. آینده را همین حالا باید بسازید. پس هر کاری که امروز انجام می‌دهید در آینده تان تاثیر دارد.
۳- مهارت‌های خود را افزایش دهید: بسیاری از این مهارت‌ها در منابع دینی ما، در قرآن کریم، در سیره نبوی (ص) و اهل بیت(ع) سفارش شده است شیوه معاشرت‌های اجتماعی را بیاموزید و یاد بگیرید چگونه هیجان‌هایتان را کنترل کنید.
۴- خودتان را ارزیابی کنید. قراری با خودتان بگذارید و تصمیم بگیرید که هر روز بیشتر از روزهای دیگر از خودتان مراقبت کنید برای این کار فهرستی از کارهایی تهیه کنید که نباید انجام بدهید و همین طور کارهایی که باید انجام بدهید
