میکروپلاستیک ها و نانوپلاستیکها تکههای میکروسکوپی پلاستیکی که به محیط ریخته میشوند در همه جا از اقیانوسها گرفته تا غذا و شیر مادر یافت میشوند. با وجود تائید این مساله که میکروپلاستیکها یک خطر جدی زیست محیطی هستند، اثرات مخرب این ذرات ریز بر سلامت هنوز به خوبی شناخته نشده است.
اکنون، در یک مطالعه گسترده، محققان میکروپلاستیکها را در پلاک شریانی انسان شناسایی کردهاند و آنها را با پیامدهای نامطلوب قلبی و عروقی مانند حمله قلبی و سکته مرتبط میدانند. نتایج این مطالعه در نشریه پزشکی نیوانگلند منتشر شده است. پلاک حاوی رسوبات چربی است که بر دیواره شریانها تجمع می کنند. با تجمع پلاک، دیواره شریانها سفت شده و مسیر داخلی آنها تنگتر میشود. با بروز این وضعیت، جریان خون به اندامهای دیگر مختل میشود. این پدیده به بیماری آترواسکلروز یا تصلب شرایین منجر شده و می تواند باعث بروز بیماریهای قلبی و عروقی جدی یا عمل قلب باز شود. پلاک شامل کلسترول، چربی، فیبرین و محصولات زائد سلولی است.
دکتر ریک فرارو، متخصص قلب و عروق عمومی در پزشکی جانز هاپکینز که دراین تحقیق مشارکت نداشت گفت: این یک فضای جدید و قطعا زنگ هشدار است. همانطور که گفته شد، پیدا کردن میکروپلاستیکها در پلاکهای شریانی بسیار نگران کننده است. ارتباط داشتن با پیامدهای قلبی بعدی نیز بسیار نگران کننده است.
دکتر رافائله مارفلا استاد در دانشگاه پزشکی لوئیجی وانویتلی در ایتالیا و نویسنده ارشد این تحقیق گفت: یافتههای اصلی این مطالعه بر دو محور متمرکز بودند: اول، شناسایی نانوپلاستیکها در پلاکهای آترواسکلروتیک. دوم مشخص شدن این مساله که بیماران مبتلا به پلاکهای آترواسکلروتیک آلوده به نانوپلاستیکها نسبت به بیمارانی که شواهدی از نانوپلاستیکها در آتروم نداشتند، بیشتر مبتلا به عوارض قلبی وعروقی مانند انفارکتوس میوکارد شده بودند.
مارفلا و تیمش برای مطالعه خود، نمونههای پلاک شریانی بیش از ۲۵۰ بیمار را که تحت عمل جراحی برداشتن پلاک قرار داشتند، بررسی کردند. آنها وجود میکروپلاستیکهای «پلی اتیلن» را در نزدیک به ۶۰ درصد بیماران دریافتند، در حالی که میکروپلاستیکهای «پلی وینیل کلراید» در حدود ۱۲ درصد از بیماران کشف شد.
پلی اتیلن و پلی وینیل کلراید، دو مورد از رایج ترین شکلهای پلاستیکی هستند که در همه چیز از بطری گرفته تا مصالح ساختمانی استفاده میشوند.
به طور متوسط ۳۴ ماه پس از جراحی، بیمارانی که میکروپلاستیک در پلاک شریانی خود داشتند، در مقایسه با افرادی که شریانهایشان حاوی پلاستیک نبود، ۴.۵ برابر بیشتر احتمال داشت که پیامدهای شدید سلامت قلبی عروقی، از جمله حمله قلبی، سکته یا مرگ را تجربه کنند.
ترکیبات پلاستیکی طی صدها سال تجزیه نمیشوند و تنها به ذرات ریزی تبدیل میشوند که به آن میکروپلاستیک میگویند. مواد شیمیایی آن به تدریج به خاک و آب راه پیدا میکند و علاوه بر آلوده کردن آن، حیوانات را قربانی میکند و در نهایت وارد زنجیره غذایی انسان میشود. ریز و کوچک بودن میکروپلاستیکها باعث میشود این ذرات بهراحتی وارد جداره مویرگها شوند و فشار اسمزی خون را افزایش دهند همچنین این ذرات میتوانند منجر به ایجاد ناراحتیهای جدی گوارشی شوند علاوه بر آن تا صدها سال در طبیعت باقی بمانند. تحقیقات انجام گرفته همچنین نشان میدهد که میکروپلاستیکها یکی از عوامل تشدیدکننده سرطان خون و کاهش کیفیت زندگی نه تنها انسانها بلکه بسیاری از موجودات زنده دیگر در سطح کره زمین هستند.