در ایران امروز، پیچیدگی و مشکلات متعدد اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی وجود دارند که خانواده‌ها را با چالش‌های بی‌شماری مواجه کرده است. یکی از این چالش‌ها که به شدت خودنمایی می‌کند، کمبود عرضه مسکن و گرانی سرسام‌آور آن است. این واقعیت تلخ به خصوص برای خانواده‌های متوسط و کم‌درآمد که تلاش می‌کنند سرپناهی مطمئن برای خود تهیه کنند، تبدیل به معضل روزمره‌ای شده است.
در میان تمامی این چالش‌ها، طرح‌هایی مانند نهضت ملی مسکن به‌عنوان روزنه‌ای از امید برای کاهش بحران مسکن مطرح شده‌اند. این طرح با هدف افزایش تولید و عرضه واحدهای مسکونی، گامی است که می‌تواند به بخشی از این نیاز فوری جامعه پاسخ دهد. اما چالش اصلی، تأمین منابع و امکانات کافی برای اجرای چنین طرح‌هایی است، به‌خصوص در شهر بزرگی مانند تهران که تقاضا برای مسکن در آن سرسام‌آور است.
تقاضای بالای مسکن در مناطق ارزان تهران
تهران، پایتخت پرجمعیت ایران، با افزایش فزاینده تراکم جمعیت و مهاجرت‌های داخلی، شاهد افزایش تقاضا برای مسکن بوده است. این تقاضا به ویژه در مناطق ارزان‌تر شهر که همواره در دسترس‌تر و مقرون به صرفه‌تر بوده‌اند، به اوج خود رسیده است. به محض اینکه خبری از پروژه‌ای جدید در این مناطق می‌رسد، همگان برای خرید و سرمایه‌گذاری به سوی آن سوق پیدا می‌کنند. این فشار بر بازار علاوه بر افزایش قیمت‌ها، خرید مسکن را برای بسیاری از خانواده‌ها به یک رؤیای دست‌نیافتنی تبدیل کرده است.
رونق اقتصادی در پی مولدسازی دارایی‌های
با توجه به این چالش ها، یکی از استراتژی‌های کلیدی که جهت مقابله با بحران مورد توجه قرار گرفته است، مولدسازی دارایی‌های بلااستفاده یا کمتر استفاده شده است. مولدسازی به معنای استفاده مجدد و کارآمد از منابعی است که بالقوه می‌توانند به بهبود وضعیت اقتصادی جامعه کمک کنند. این رویکرد می‌تواند شامل تغییر کاربری زمین‌هایی باشد که در حال حاضر بلااستفاده هستند، یا بهینه‌سازی استفاده از منابعی که کارایی لازم را ندارند.
برای مثال، در تهران و مناطق اطراف آن، زمین‌های وسیع و بایری وجود دارند که به خاطر مسائلی مانند پیچیدگی در دریافت مجوزها و تغییر کاربری بلااستفاده مانده‌اند. این زمین‌ها با برنامه‌ریزی صحیح و همکاری میان بخش خصوصی و دولتی می‌توانند به پروژه‌های مسکونی جدید تبدیل شوند. اجرای چنین پروژه‌هایی می‌تواند به کاهش فشار بر مناطق متراکم شهری کمک کند و فرصتی برای تأمین مسکن در نقاطی که بیشتر مردم توانایی خرید آن را دارند، فراهم سازد.
در میان تمامی این مشکلات، یک فرصت استثنایی در قالب زمینی بزرگ و بلااستفاده در منطقه مشیریه تهران وجود دارد. این زمین که متعلق به شرکت سیمان تهران است، مساحتی بالغ بر 160 هکتار دارد و از این میزان، حدود 120 هکتار آن سند دارد. این قطعه وسیع زمین درست روبروی منطقه‌ای مسکونی قرار دارد و همین موقعیت ممتاز آن را به فرصتی مناسب برای توسعه‌های آینده بدل کرده است.
اما چرا این زمین تا کنون بلااستفاده مانده است؟ یکی از دلایل اصلی، مسائل مربوط به تغییر کاربری و دریافت مجوزهای لازم برای ساخت و ساز است. با توجه به سیاست‌های دولت در خصوص جلوگیری از گسترش بی‌رویه شهر تهران و تمرکز بر مسائل زیست‌محیطی و کاهش تراکم جمعیت، تغییر کاربری زمین‌های صنعتی به مسکونی به چالشی بزرگ برای شرکت‌ها و مالکان زمین‌ها بدل شده است.
شرکت سیمان تهران با آگاهی از وضعیت فعلی و با در نظر گرفتن نیازهای جامعه، به دنبال راه‌حل‌هایی برای استفاده بهینه از زمین خود است. این شرکت در تلاش است تا با دریافت مجوزهای لازم، تغییر کاربری زمین را از صنعتی به مسکونی انجام دهد و به طرح جهش ملی مسکن بپیوندد. این اقدام می‌تواند در جوابگویی به تقاضای بالای مسکن به ویژه در مناطق ارزان‌تر تهران، نقش بسزایی ایفا کند.
زمین‌های بلااستفاده؛ فرصتی طلایی برای نهضت ملی مسکن
با مولدسازی دارایی‌های بلااستفاده مانند این زمین بزرگ، شرکت‌ها می‌توانند به رونق اقتصادی کمک کنند و در عین حال بخشی از بحران مسکن را رفع کنند. مولدسازی نه تنها به ایجاد شغل‌های جدید و بهبود زیرساخت‌های شهری منجر می‌شود، بلکه می‌تواند به عنوان محرکی برای توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته مانند مشیریه عمل کند.
اما روند این تغییرات به خودی خود به آسانی انجام نمی‌پذیرد. باید نیازها و خواسته‌های جامعه در کنار سیاست‌های دولتی هم‌زمان در نظر گرفته شود. به همین دلیل، همکاری نزدیک میان بخش‌های دولتی و خصوصی می‌تواند ضمانتی برای موفقیت این طرح‌ها باشد. علاوه بر این، مسائلی مانند تامین زیرساخت‌های لازم، ارزیابی‌های زیست‌محیطی و تهیه طرح‌های تفصیلی شهری باید با دقت و به طور کامل انجام شوند.
با وجود تمامی این چالش‌ها، اگر زمین‌های بلااستفاده به درستی مدیریت شوند و در طرح‌های ملی نظیر نهضت ملی مسکن مشارکت کنند، می‌توان امیدوار بود که بحران مسکن کشور به تدریج کاهش یابد و خانواده‌های بیشتری به آرزوی دیرینه خود که همان دستیابی به یک مسکن مناسب و مقرون به صرفه است، دست یابند.
در نهایت، زمین‌های بزرگی همچون زمین شرکت سیمان تهران در مشیریه، می‌توانند تبدیل به فرصت‌های طلایی برای رفع چالش‌های فعلی و ایجاد آیندهای روشن‌تر در عرصه مسکن شوند. این فرصتی است که نباید هدر رود، چرا که وطن‌پرستی و احساس مسئولیت اجتماعی در کنار مدیریت صحیح و تصمیم‌های مدبرانه، می‌تواند تغییری شگرف در جامعه به همراه آورد.
کمبود زمین محدودیت اصلی طرح ملی مسکن چالش‌های تغییر کاربری زمین‌های صنعتی به مسکونی
یکی از راه حلهای تامین زمین برای طرح ملی مسکن استفاده از اراضی مجاور شهر و تغییر کاربری آنهاست .علی اصغر گرشاسبی، مدیرعامل شرکت سیمان تهران در این زمینه درمصاحبه با نوآوران گفت: چندین سال است که در تلاشیم تا برای اخذ سند تک برگ و حتی الامکان تغییر کاربری بخشی از اراضی متعلق به شرکت اقدام کنیم. در این مدت، برای بخشی از زمین‌های صنعتی توانستیم سند رسمی بگیریم، اما تغییر کاربری زمین‌ها با چالش‌های فراوانی روبروست.
وی افزود: همانطور که می‌دانید، یکی از چالش های اصلی ما در این زمینه، سیاست‌های دولت است که در راستای جلوگیری از گسترش بی‌رویه تهران و تمرکز زدایی جمعیت در آن به تصویب رسیده است. این سیاست‌ها به ویژه در مورد زمین‌های صنعتی در حاشیه تهران، شرایط خاصی دارند. به نظر من، با توجه به این طرح‌ها و سیاست‌ها، تغییر کاربری زمین‌های صنعتی و تبدیل آن‌ها به زمین‌های مسکونی با چالش های جدی روبرو است.
گرشاسبی ادامه داد: البته در صورتی که امکان تغییر کاربری این زمین‌ها به مسکونی فراهم شود، می‌تواند به طرح ملی مسکن کمک نماید. با توجه به نیاز کلان شهرتهران به مسکن تبدیل آن‌ها به پروژه‌های مسکونی می‌تواند نیاز جامعه به مسکن را پاسخ دهد و در حل مشکل کمبود مسکن در تهران موثر باشد.
وی همچنین به سیاست‌های جمعیتی و چالش‌های مربوط به محیط زیست و تراکم جمعیت در تهران اشاره کرد و گفت: دولت هم در حال حاضر سیاست‌هایی را در جهت حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی هوا به اجرا درآورده است. این سیاست‌ها، مخصوصاً با توجه به حجم بالای جمعیت در تهران، اهمیت زیادی دارند. تبدیل زمین‌های صنعتی به مسکونی نیازمند تامین زیرساخت‌های شهری است .
در پاسخ به این سوال که آیا برنامه‌ای برای پیوستن به طرح جهش ملی مسکن در دست دارند، گرشاسبی گفت: ما همچنان در تلاش هستیم تا مجوز تغییر کاربری این زمین‌ها را دریافت کنیم و امیدواریم بتوانیم در طرح ملی مسکن نقش موثر ی ایفا کنیم. طرح ملی مسکن یکی از طرح‌هایی است که می‌تواند گام بزرگی در جهت حل بحران مسکن در کشور باشد. به همین دلیل، اگر امکان پیوستن به این طرح برای ما فراهم شود، قطعاً آن را دنبال خواهیم کرد.
گرشاسبی در پایان تأکید کرد: به‌طور کلی، ما با تمامی چالش‌ها و محدودیت‌هایی که در مسیر تغییر کاربری این زمین‌ها وجود دارد، به‌ویژه سیاست‌های جدید دولتی در مورد عدم گسترش تهران، به دنبال راه‌هایی برای استفاده بهینه از این زمین‌ها هستیم. در همین راستا، حتی اگر نتوانیم این زمین‌ها را مستقیماً به طرح ملی مسکن تبدیل کنیم، همچنان در تلاشیم تا در آیندهای نزدیک، زمینه‌های لازم برای استفاده از این زمین‌ها در قالب پروژه‌های مسکونی و زیرساختی را فراهم کنیم.
این اظهارات نشان می‌دهد که شرکت سیمان تهران با توجه به مشکلات موجود و همچنین سیاست‌های کلان دولت همچنان به دنبال راه‌هایی برای استفاده از این زمین‌ها به‌ویژه در زمینه مسکن است. اگرچه چالش‌های جدی وجود دارد.
