شب تئاتر در نهمین برنامه از سری جدید خود، شنبه ۲۳ شهریور، با اجرای منوچهر اکبرلو و موضوع «جایگاه تماشاخانه‌های خصوصی در تئاتر ایران» میزبان مصطفی کوشکی، نویسنده، کارگردان و مدیر تماشاخانه تئاتر مستقل و هادی حجازی فر، بازیگر، کارگردان و مدیر تماشاخانه هامون بود.
در ابتدا کوشکی درباره تماشاخانه‌های خصوصی توضیح داد و گفت: در حال حاضر دو نوع تماشاخانه دولتی و غیر دولتی وجود دارند. تماشاخانه‌های غیر دولتی که سابقه شان بعد انقلاب کمتر از ۱۰ سال است، هم از لحاظ مالی و هم از لحاظ اندیشه و هویت سازی به صورت مستقل اداره می‌شوند.
کشف و حمایت از نیرو‌های جوان، رسالت هامون
حجازی فر که به تازگی مدیریت هامون را به عهده گرفته است، در مورد مدیریت یک تماشاخانه گفت: داشتن تماشاخانه رویای زمان دانشجویی من بود؛ چون در آن زمان اجرا داشتن در سالن‌های موجود بسیار سخت بود. داشتن یک سالن یعنی حمایت از افرادی با دیدگاه‌های مشابه. کشف و حمایت از نیرو‌های جوان، کاری بود که ما برای این سالن از ابتدا تعریف کردیم. نگاه ما تا زمانی که توان داشته باشیم حمایتی است.
کوشکی درباره هویت تماشاخانه تئاتر مستقل گفت: این هویت آگاهانه شکل گرفته است. ما به عنوان گروهی که شامل چندین کارگردان، نویسنده، طراح و بازیگر است، یک جنس کار تولید می‌کنیم. اگر مکان ما استیجاری نبود شاید من از هیچ گروه دیگری برای اجرا دعوت نمی‌کردم. ما هیچ درخواستی را برای اجرا نمی‌پذیریم بلکه بر اساس نگاه و اندیشه مان از گروه‌ها دعوت می‌کنیم. البته منکر این نمی‌شوم که گاهی به خاطر فشار اقتصادی درخواست کار‌های بی کیفیت را هم پذیرفتیم.
حجازی فر در ادامه بیان کرد: جذب مخاطب خاص سالن خودم برای من از هر چیزی مهم‌تر است و روی برند سازی سالن کار می‌کنم؛ بنابراین ترجیح می‌دهم چند پله عقب‌تر شروع کنم و به کسانی که شاید حتی فرصت حضور در جشنواره‌ها را نیز پیدا نمی‌کنند فرصت دهیم. ما گروه تحلیل و پلان اقتصادی داریم و من آینده خوبی را برای این استعداد یابی متصورم.
مجوز نباید صرفا به سخت افزار داده شود بلکه باید به افراد داده شود
کوشکی درباره اینکه به چه کسانی باید مجوز تماشاخانه داده شود، گفت: سوال این است که آیا یک فارغ التحصیل تئاتر یا فردی که صرفا پول راه اندازی تماشاخانه را دارد، یک مدیر فرهنگی نیز هست؟ زمانی که تصمیم به واگذاری تئاتر به بخش خصوصی گرفته شد افرادی که اقتصاد کشور را می‌شناختند و دنبال سیگنال برای تجارت تازه بودند، آمدند و مرکز هنر‌های نمایشی نیز چون می‌خواست جریان تئاتر خصوصی را راه اندازی کند، با روی باز از آن‌ها حمایت کرد. بخش زیادی از مدیران فرهنگی این سالن‌ها اصلاً دغدغه فرهنگی نداشتند و صرفاً با رابطه یا رزومه سازی مجوز گرفتند و برای کوتاه مدت نیز بازدهی مالی داشت. اما نظارتی بر اجرا‌ها نبود و هر کسی پول سالن را می‌پرداخت، می‌توانست اجرا کند و این آسیبی بود که به تئاتر ما خورد. مجوز نباید صرفاً به سخت افزار داده شود بلکه باید به افراد داده شود. مگر سالن‌های دولتی مثل تئاتر شهر سخت افزارشان درست است؟ قطعا سخت افزار مهم است، ولی در ابتدا تولید فرهنگ و اندیشه مهم است.
هیچ نهاد و ارگانی از تئاتر خصوصی حمایت نمی‌کند
حجازی فر ضمن مخالفت با کوشکی در بحث سخت گیری برای صدور مجوز اظهار داشت: به نظر من هر کسی می‌تواند با حداقل مدارکی که وجود دارد، مجوزی برای هر کسب و کاری بگیرد و به اندازه کافی هم مصیبت و دوندگی برای گرفتن مجوز هست. کسی که وارد حوزه فرهنگ می‌شود، مطمئناً دغدغه فرهنگ دارد. نمی‌شود ما به کسانی که سرمایه‌ای وارد این کار می‌کنند بگوییم بوی پول به مشامشان رسیده، چون همه می‌دانیم که از این خبر‌ها در تئاتر نیست. هیچ نهاد و ارگانی از تئاتر خصوصی حمایت نمی‌کند و ارشاد هم فقط می‌گوید چه کاری باید بکنی چه کاری نباید بکنی! مثلا در مناسبت‌های مختلف تمام بخش‌های اقتصادی فرهنگی فعال هستند به جز تئاتر و موسیقی. کسانی که فکری به جز فرهنگ دارند به دلایل مختلف خودشان حذف می‌شوند. کسانی که در حال حاضر در بحث تماشاخانه‌های خصوصی فعال هستند یا تحصیل کرده این کار هستند یا سال‌ها تجربه دارند.
