هر سال رقابتهای باشگاهی ایران نزدیک به ۹ ماه از سال علاقه مندان را سرگرم میکند و در نهایت غیر از یک جام که ارزش مادی آن شاید به ۲۰ میلیون تومان نرسد، چیز دیگری عاید تیمها نمیشود. در واقع مساله قهرمانی در ایران حیثیتی است و سود مالی خاصی برای باشگاهها ایجاد نمیکند. مساله درآمدزایی که امری جا افتاده در سراسر دنیا است به هیچ وجه در ایران شناخته شده نبوده و تیمها به واسطه بودجهای که بخش دولتی - که بیشتر باشگاهها زیر مجموعه آن هستند - خود را اداره میکنند.
این در حالی است که در فوتبال روز دنیا بین تیمها تفاوتهای مالی زیادی وجود دارد. همان طور که در ایتالیا بین یوونتوس و کیهوو تفاوت درآمدی وجود دارد. در اسپانیا، آلمان و سایر لیگهای معتبر جهان نیز چنین شرایطی را مشاهده میکنیم.
پرداخت پاداش به تیمها در هر تورنمتی یک رسم عادی است. در لیگ برتر انگلیس تیمها براساس محبوبیت و کیفیت تیمشان درآمدزایی دارند. حتی بدترین تیم جدول نیز مطمئن است که درآمدی از این راه به دست میآورد و در کنار حق پخش تلویزیونی، تبلیغات و فروشگاههای گسترده و برپایی اردوها و بازیهای دوستانه درآمد کلانی به دست میآورند. چلسی قهرمان دوره گذشته لیگ برتر ۳۸ میلیون پوند در کنار پاداش ۱۵۳ میلیون پوندی دریافت کرد و این رقم برای تیمهای دوم تا بیستم جدول هم با رقمی پایینتر وجود داشته است.
منچستریونایتد موفقترین تیم تاریخ انگلیس بیشترین درآمد را از حق پخش تلویزیونی به دست میآورد. مبنای پرداخت حق پخش در انگلیس به موفقیت و محبوبیت تیم برمیگردد. یونایتد یک میلیارد پوند از این راه توانست به دست بیاورد و بالاتر از آرسنال، چلسی، لیورپول و منچسترسیتی قرار گرفت.
سعید فتاحی، مسئول برگزرای مسابقات سازمان لیگ، درباره پاداش تیم قهرمان لیگ برتر اظهار کرد: پاداش تیم قهرمان از محل درآمد باشگاهها پرداخت میشود، به این صورت که ۵۰ درصد این درآمدها به طور مساوی بین همه باشگاهها تقسیم و ۵۰ درصد دیگر بسته به رتبه تیمها به آنها پرداخت میشود. محل درآمد باشگاهها هم، حق پخش تلویزیونی و درآمدهای حاصل از تبلیغات محیطی است که در حال حاضر از حق پخش تلویزیونی چیزی عاید باشگاهها نمیشود.
باشگاههای لیگ برتر در لیگ هفدهم به شدت به عدم پرداخت درآمدهایشان از محل تبلیغات محیطی معترض بودند. سازمان لیگ فوتبال در راستای احقاق حق باشگاهها با شرکت امین سیمای کیش صحبتهایی انجام دادهاند اما فعلا این شرکت فقط مبلغی حدود ۱۰ میلیارد تومان از ۶۵ میلیارد تومان قرارداد را پرداخت کرده است.
* نمونههای مشابه در آسیا
مسئولان لیگ عربستان تصمیم گرفتند تا تعداد تیمهای لیگ این کشور را از ۱۴ به ۱۶ تیم افزایش دهند. در لیگ عربستان تیم قهرمان از فصل آینده قرار شده ۵ میلیون ریال سعودی معادل (۱.۳ میلیون دلار) پاداش دریافت کند. به عبارت دیگر پاداش تیمها در عربستان شش برابر شده است. پیشتر رقم پاداش به تیم قهرمان در عربستان ۷۵۰ هزار ریال سعودی بود.
همچنین تیم دوم لیگ عربستان به جای ۴۰۰ هزار ریال سعودی، از سال آینده ۳ میلیون ریال سعودی دریافت خواهد کرد و به تیم سوم ۲ میلیون ریال سعودی پرداخت خواهد شد.
در لیگ ژاپن که میتوان آن را برترین لیگ قاره آسیا نیز دانست، تیم قهرمان ۱.۵ میلیارد ین پاداش دریافت خواهد کرد. تیم نایب قهرمان ۷۰۰ میلیون ین، تیم سوم ۳۵۰ و تیم چهارم ۱۸۰ میلیون ین دریافت میکنند. همچنین پاداش جداگانه دیگری برای تیمهای دیگر وجود دارد. تیم قهرمان ۳۰۰ میلیون ین و تیمهای دوم تا انتهای جدولی نیز به ترتیب پاداش خود را که سیر نزولی دارد دریافت میکنند.
حتی قهرمانی در جام حذفی و رقابتهای دسته یک ژاپن نیز پاداشهایی را برای تیمها در پی دارند که بیشتر این منایع از طریق تبلیغات محیطی و حق پخش تلویزیونی که در اختیار شبکههای ماهوارهای است تامین میشود.
تقویت تیمهایی که رقیب نمایندگان ایران در لیگ قهرمانان هستند باعث میشود تا متناسب با آن اقدام به خرید بازیکن و بهبود امکاناتشان کنند؛ اتفاقی که در لیگ ایران به ناشیانهترین شکل ممکن ادامه دارد و حتی هواداران دو تیم پرطرفدار پایتخت انتظار دارند وزارت ورزش برای این دو تیم - که البته مالکیت آنها را نیز بر عهده دارد - خرج و منابع مالی آنها را تامین کند.